Бір а жанына алды, Екеуі сайран етіп кетіп қалды. Қыдырып әрлі-берлі жүрді дағы, Егінші егін еккен жерге барды. Аралап әр егінді қарап жүрді, Кез еді пісіп болған егін түрлі. Бастарын дәнге толған төмен салып, Бидайлар бейне тағзым етіп тұрды. Жалғыз-ақ бір бидай тұр көкке қарап, Бейне бір жалғыз өзін көпке балап. Баланың сол бидайға көзі түсіп, Білмекке кетті көңіл жөнін сұрап: «Құбылып бидайлар тұр басын салып,
Жіберген мырза Құдай нұрға қанып. «Әй, әке, мұның мәнін түсіндірші, Бір іске тұрмын өзім қайран қалып. Бұл Бидай көтеріп тұр басын көкке, Қарайды шекірейіп өзі көпке. Өзіне өзгелерді теңгермейтін Соншама бұл бидайдың дәні көп пе?» «Айтайын мұның мәнін, балам, саған, Шырағым, түрін көріп таңданба оған. Өзгесі төмен қарап бүгілгенде, Ойлама: Кем екен деп бәрі сонан». Және де әкесі айтты баласына: «Сұқтанба құр сорайған қарасына.
Құдайым өзгесіне дән бергенде, Бұл бидай дәнсіз қапты арасында. Бидайлар басы толық иіліп тұр. Дән берген қожасына сыйынып тұр. Басында бұл бидайдың дәні болмай, Кекірейіп, көкке қарап, бүлініп тұр. «Елде көп бұл бидайдай адам, - дейді, Тәкаппар, оны халық жаман, - дейді. - Қалпы емес тәкаппарлық - данышпанның. Тұтынба бұл мінезді, балам», - дейді.
4)Мөлшер үстеу: қанша ?---сонша. қаншама ?---мұншама. қалай өсіп тұр?әжептәуір.
5) Жер байлығына аяулы көзқарас.«Жері байдың елі бай» демекші.
6)Талғаулықты жалғаулықтар. Салаласа байланысқан сөйлем мүшелерін не сөйлемдерді талғап, кезектестіріп айту үшін дәнекер болады. Оған біресе, бірде, әлде, не, немесе, болмаса жалғаулықтары жатады. Мысалы, : Біресе үйде отырады, біресе далаға шығады.
7)Ш.Айтматовтың 20 астам шығармасы экрандалып, басқа да көптеген шығармалары сахнада ойналды.
8)Адам спортпен шұғылданса адам сау және шымыр дегісі келген.
9)Бірінші байлық-денсаулық.
10) Қажы Мұқан Мұңайтпасұлы — Қазақ халқының тарихындағы тұңғыш кәсіпқой балуан. Тұтас ғұмырын күрес өнеріне арнап, ұланғайыр жері мен өршіл халқын бірінші болып өзге жұртқа паш еткен, өзінен бұрынғы қандастары баспаған топырақты басып, көрмеген елді көріп, өзге қазақ тақпаған алтын, күміс медальдарды мойнына тұңғыш ілген Қажы Мұқан бабамыз.
ТЕКСТ К ЗАДАНИЮ
Бір а жанына алды, Екеуі сайран етіп кетіп қалды. Қыдырып әрлі-берлі жүрді дағы, Егінші егін еккен жерге барды. Аралап әр егінді қарап жүрді, Кез еді пісіп болған егін түрлі. Бастарын дәнге толған төмен салып, Бидайлар бейне тағзым етіп тұрды. Жалғыз-ақ бір бидай тұр көкке қарап, Бейне бір жалғыз өзін көпке балап. Баланың сол бидайға көзі түсіп, Білмекке кетті көңіл жөнін сұрап: «Құбылып бидайлар тұр басын салып,
Жіберген мырза Құдай нұрға қанып. «Әй, әке, мұның мәнін түсіндірші, Бір іске тұрмын өзім қайран қалып. Бұл Бидай көтеріп тұр басын көкке, Қарайды шекірейіп өзі көпке. Өзіне өзгелерді теңгермейтін Соншама бұл бидайдың дәні көп пе?» «Айтайын мұның мәнін, балам, саған, Шырағым, түрін көріп таңданба оған. Өзгесі төмен қарап бүгілгенде, Ойлама: Кем екен деп бәрі сонан». Және де әкесі айтты баласына: «Сұқтанба құр сорайған қарасына.
Құдайым өзгесіне дән бергенде, Бұл бидай дәнсіз қапты арасында. Бидайлар басы толық иіліп тұр. Дән берген қожасына сыйынып тұр. Басында бұл бидайдың дәні болмай, Кекірейіп, көкке қарап, бүлініп тұр. «Елде көп бұл бидайдай адам, - дейді, Тәкаппар, оны халық жаман, - дейді. - Қалпы емес тәкаппарлық - данышпанның. Тұтынба бұл мінезді, балам», - дейді.
Объяснение:
1) Т. Молдағалиев "Жүрек сыры".
2)Д. Досжанның <<Алыптың азабы>> романның үзіндісін тыңдадБірінші байлық-денсаулықық.
3)Сын қимыл үстеуінің сұрақтары Қалай? Қайтіп? Қалайша? Кімше?
4)Мөлшер үстеу: қанша ?---сонша. қаншама ?---мұншама. қалай өсіп тұр?әжептәуір.
5) Жер байлығына аяулы көзқарас.«Жері байдың елі бай» демекші.
6)Талғаулықты жалғаулықтар. Салаласа байланысқан сөйлем мүшелерін не сөйлемдерді талғап, кезектестіріп айту үшін дәнекер болады. Оған біресе, бірде, әлде, не, немесе, болмаса жалғаулықтары жатады. Мысалы, : Біресе үйде отырады, біресе далаға шығады.
7)Ш.Айтматовтың 20 астам шығармасы экрандалып, басқа да көптеген шығармалары сахнада ойналды.
8)Адам спортпен шұғылданса адам сау және шымыр дегісі келген.
9)Бірінші байлық-денсаулық.
10) Қажы Мұқан Мұңайтпасұлы — Қазақ халқының тарихындағы тұңғыш кәсіпқой балуан. Тұтас ғұмырын күрес өнеріне арнап, ұланғайыр жері мен өршіл халқын бірінші болып өзге жұртқа паш еткен, өзінен бұрынғы қандастары баспаған топырақты басып, көрмеген елді көріп, өзге қазақ тақпаған алтын, күміс медальдарды мойнына тұңғыш ілген Қажы Мұқан бабамыз.
Мұқан