Отырар IX ғасырда ірі қала болған. Ол тарихта Тұранбанд, Тұрар, Тарбанд деп те аталып келген. Отырар Y-XY ғасырда Арал бойындағы көшпелі тайпалармен сауда-саттық жасайтын орталық болған. Иран мен Орта Азиядан Сібірге, Монғолияға және Қытайға қатынайтын сауда жолындағы маңызды, рухани-мәдени қала болды. 1218 жылы монғолдар Орта Азияға шапқыншылық жасады. «Отырар апаты»деген атпен тарихта белгілі қырғын болды. Отырар қиратылып, қала тұрғындары қырылды. Тірі қалғандары Монғолияға айдалды. Бірақ одан кейін Отырар қайта жанданды. Отырар Темір мемлекеті құрамына енеді. Ақсақ Темір мұнда бірнеше рет келіп, 1405 жылы осында қайтыс болады. Отырар -XYIII ғасырдың басына дейін өмір сүрген қала. 1-тапсырма Отырар қаласының тарихи маңызы туралы өз пікіріңізді айтыңыз, «ПОПС» формуласын пайдаланып, жазыңыз. (Используя формулу ПОПС выразите свое мнение.) «ПОПС» формуласы: • Бірінші сөйлем «Менің ойымша, ... » • Екінші сөйлем «Себебі, мен оны… былай түсіндіремін » • Үшінші сөйлем «Оны мен …деген фактілермен, мысалдармен дәлелдей аламын » • Соңғы сөйлем «Осыған байланысты мен .. деген шешімге келдім. » Отырар IX ғасырда ірі қала болған. Ол тарихта Тұранбанд, Тұрар, Тарбанд деп те аталып келген. Отырар Y-XY ғасырда Арал бойындағы көшпелі тайпалармен сауда-саттық жасайтын орталық болған. Иран мен Орта Азиядан Сібірге, Монғолияға және Қытайға қатынайтын сауда жолындағы маңызды, рухани-мәдени қала болды. 1218 жылы монғолдар Орта Азияға шапқыншылық жасады. «Отырар апаты»деген атпен тарихта белгілі қырғын болды. Отырар қиратылып, қала тұрғындары қырылды. Тірі қалғандары Монғолияға айдалды. Бірақ одан кейін Отырар қайта жанданды. Отырар Темір мемлекеті құрамына енеді. Ақсақ Темір мұнда бірнеше рет келіп, 1405 жылы осында қайтыс болады. Отырар -XYIII ғасырдың басына дейін өмір сүрген қала. 1-тапсырма Отырар қаласының тарихи маңызы туралы өз пікіріңізді айтыңыз, «ПОПС» формуласын пайдаланып, жазыңыз. (Используя формулу ПОПС выразите свое мнение.) «ПОПС» формуласы: • Бірінші сөйлем «Менің ойымша, ... » • Екінші сөйлем «Себебі, мен оны… былай түсіндіремін » • Үшінші сөйлем «Оны мен …деген фактілермен, мысалдармен дәлелдей аламын » • Соңғы сөйлем «Осыған байланысты мен .. деген шешімге келдім. »
Ертеректе бір қарияның балаларының аты Қамысбай, Қасқырбай, Қойбай, Қубай, Субай, Қайрақбай, Пышақбай, Баубай, Балтабай екен. Балтабайы үйге келін түсіріп, сол жаңа түскен жас келінді сынамақ болған атасы өзеннің ар жағынан сасқалақтап жүгіріп келіп: «Судың ар жағында, қамыстың бер жағында қойды қасқыр жеп жатыр. Жылдам ауылға хабар бер. Балтабай пышақ қайрап әкеліп, адал бауыздап алсын. Мен қасқырды қуып кеттім», - депті. Мұнысы - «қысылтаяң шақта келінім көргенсіздік танытып, өзінің қайын аға, қайын атасының атын атап қояр ма екен?» деген ойы ғой. Сөйтсе, келіншек не істепті десеңші, шапшаң төбеге жүгіріп шығып, күйеуіне: «шапқы-ау, шапқы, шапшаң кел. Сарқыраманың ар жағында, сылдыраманың бер жағында маңыраманы ұлыма жеп жатыр. Атам: «жаныманы білеуітке жанып әкелсін» дейді. Өзі ұлыманы қуып кетті», - депті
1..Жасы үлкеннің сөзін бөлме – в разговоре не перебивай старших.
2. Жасы үлкеннің жолын кеспе – не пересекай дорогу старшему.
3.Ата-анаңа қайда барасыз деп сұрама – не спрашивай родителей, куда они идут.
4.Үлкенге сыртыңды беріп отырма – не садись спиной к старшему.
.5Кісі жолын кеспе – не переходи дорогу перед старшим.
6.Қонаққа берер затты сол қолмен берме – то, что даешь гостю, не протягивай левой рукой.
7.Кісіге қару кезенбе – не направляй оружие на человека.
8.Жалғыз ағашты кеспе – не руби одинокое дерево.
9.Жыңғылмен атты қамшылама – не погоняй лошадь гребенщиком.
10.Көгалды таптама – не топчи поляну.