Шаңырақ қазақ халқының күнделікті тіршілігінде, мәдени өмірінде ерекше орынға ие болуымен қатар, ол ұлттық санамызда сан түрлі қырынан танылып, тілімізде де өзіндік көрініс тауып келеді. Негізінен, тілдік ұжым шаңырақты ең алдымен киіз үйдің құрылымдық бөлігі ретінде қабылдап, одан соң ақиқат дүниені, қоршаған ортаны тану арқылы оған жақын мағыналармен байланыстырып танымдық, тілдік тұрғыда бейнелейді. Шаңырақ – 1. этн. киіз үйдің уықтарын біріктіріп ұстап тұратын күлдіреуіштері бар дөңгелек шеңбер; 2. ауыс. Өзінің туған тұрғын үйі; 3. ауыс. Орда, мекен; 4. ауыс. Әулет, үрім-бұтақ; 5. ауыс. Отбасы, жанұя (ҚС, 1390 б.). Ә.Нұрмағамбетов бұл сөздің «түпкі тегі моңғол тілдерінен деп жобалаймыз. Жазба моңғол тілінде – «чағарығ», қазіргі моңғолдарда – «цагариг», буряттарда «сахариг» тұлғалары біздегі «шеңбер», «құрсау» орнына жұмсалады» дей келе, «моңғолдардағы осы тұлға басқа түркі тілдеріне өткенде шеңбер қалпындағы заттарға атау болып тағылғандығын мына бір деректер анықтайды: якут тілінде «күмбез» мағынасын «чампырық» тұлғасы берсе, бізде киіз үй жабдығының бірі – шаңырақ.
Әдемілік. Сіздің түсінігіңіз бойынша ол не? «Әдемі қыз» - бойы ұзын, арық, бота көз, қиғаш қасты ару. Демек, сұлулықтың сипаттамасы бар екен. Қазіргі қыздарды шыны керек бір-бірінен ажырату қиын. Бәрі де айналып келіп «әдемі қыз» образына жүгіреді. Қара қыздар ағарады, қастарын бір формаға келтіріп, қиғаштау үшін жұлады, ұзару үшін аяқтың азабы болған өкшені киеді, көздерін үлкейту үшін бояйды. Міне, бояну, әдемілену деген осы. Ешкім де қараю үшін, не көзін кішірейткісі келіп бояуды жақпайды. Барлық қыздың ойындағы «әдемі қыз» образы тек осы жалғыз тип, бәрінің де бетінде бір бетперде.
Шаңырақ қазақ халқының күнделікті тіршілігінде, мәдени өмірінде ерекше орынға ие болуымен қатар, ол ұлттық санамызда сан түрлі қырынан танылып, тілімізде де өзіндік көрініс тауып келеді. Негізінен, тілдік ұжым шаңырақты ең алдымен киіз үйдің құрылымдық бөлігі ретінде қабылдап, одан соң ақиқат дүниені, қоршаған ортаны тану арқылы оған жақын мағыналармен байланыстырып танымдық, тілдік тұрғыда бейнелейді. Шаңырақ – 1. этн. киіз үйдің уықтарын біріктіріп ұстап тұратын күлдіреуіштері бар дөңгелек шеңбер; 2. ауыс. Өзінің туған тұрғын үйі; 3. ауыс. Орда, мекен; 4. ауыс. Әулет, үрім-бұтақ; 5. ауыс. Отбасы, жанұя (ҚС, 1390 б.). Ә.Нұрмағамбетов бұл сөздің «түпкі тегі моңғол тілдерінен деп жобалаймыз. Жазба моңғол тілінде – «чағарығ», қазіргі моңғолдарда – «цагариг», буряттарда «сахариг» тұлғалары біздегі «шеңбер», «құрсау» орнына жұмсалады» дей келе, «моңғолдардағы осы тұлға басқа түркі тілдеріне өткенде шеңбер қалпындағы заттарға атау болып тағылғандығын мына бір деректер анықтайды: якут тілінде «күмбез» мағынасын «чампырық» тұлғасы берсе, бізде киіз үй жабдығының бірі – шаңырақ.
Әдемілік. Сіздің түсінігіңіз бойынша ол не? «Әдемі қыз» - бойы ұзын, арық, бота көз, қиғаш қасты ару. Демек, сұлулықтың сипаттамасы бар екен. Қазіргі қыздарды шыны керек бір-бірінен ажырату қиын. Бәрі де айналып келіп «әдемі қыз» образына жүгіреді. Қара қыздар ағарады, қастарын бір формаға келтіріп, қиғаштау үшін жұлады, ұзару үшін аяқтың азабы болған өкшені киеді, көздерін үлкейту үшін бояйды. Міне, бояну, әдемілену деген осы. Ешкім де қараю үшін, не көзін кішірейткісі келіп бояуды жақпайды. Барлық қыздың ойындағы «әдемі қыз» образы тек осы жалғыз тип, бәрінің де бетінде бір бетперде.