Осыдан жиырма күн өткен шамада абайлар салбуырында, аң соңында болатын. қазір аңшылардың үш қосы елсіз сыртта. иесіз үлкен тау - бақанас тауларында. (талдау түбір, жұрнақ, жалғауға).

Ға тән қасиет – болашақты болжау, армандау. ң мақсаты болмаса ештемені де тындыра алмайды. болашақты армандай білу де ұлы даналық, себебі арман өмірге қызықтырады, оны сұлуландырады, өмірді алға ғарыштатады, өрге тартады. арман ң жарық жұлдызы, айқын бағдары, онсыз алға басу да, тірлік те жоқ. олай болса, алға ұмтылу — өмірдің мақсаты. мұндай сапа ға жаратылысынан тән. құл – бас бостандығын, шаруа не болса да ерікті болсам, жұмсышы — өндіріс құралының иесі, байлардай болсам, қ әлеуметтік теңдік орнаса деп армандады. қоғамның алдыңғы қатарлы ақыл-ой иелері өздерінің шама шарқынша ң арманының армандалу жолдарын іздеді, теориялық болжамдар жасады. к. маркс, ф. энгельс капитализмді әділетсіз қоғам деп есептеп болашақтың (социализм-коммунизм) орнатудың бағдарламасын жасады. жұмысшы табын, бүкіл халықты капитализмді күйретуге шақырды. в.и ленин бағдарламаны іске асырды. бір елде патша режимі құлады, пролетариат диктатурасы орнады. қ, саяси әлеуметтік, рухани, құқықтық әділеттілік, теңдік орнады деп жарияланды, сол идея, мақсат, арман, қиял іске аспады. одақ тарады, оның құрамындағы елдер тәуелсіздігін жариялады. қазақстан республикасының тәуелсіздігін жариялағаннан бері оны дүние жүзінің жүзден астам елі таныды. қазақстан республикасы аса беделді халықаралық ұйымдарға, оның ішінде біріккен ұлттар ұйымына қабылданды, мүше болды. ң арманына, мақсатына жететін жол, тәсіл бар ма? болса неден туындайды? дүние жүзінде жүздеген елдер бар, оларда 65 мимллиардтай халық тұрады. басым көпшілігінің қ — әлеуметтік өмірі әлі де нашар. олар да болашақты аңсайды, армандайды. дүние жүзі бірлікте, сонымен қатар өзара қарама-қайшылық та жетерлік. ең бастысы – соғыс қаупі сондықтан дүние жүзі халқы әсіресе әр түрлі соғыстардың құрбаны болған елдердің халқы, бейбітшілікті аңсайды. олай болса, дүние жүзі халқының мүддесі ортақ екен. д.и. менделеев: « қоғамдық, мемлекеттік ортақ мүдделерімен бүкіл қа неғұрлым пайда келтірген сайын, соғұрлым кемелдене түседі», — деген. бүкіл дүние жүзі халқына қорқыныштысы – ядролық соғыс, себебі ол жасаған материалдық және рухани байлықтың, тіршіліктің күл-талқанын шығаруы мүмкін. ядролық құралдар бір емес, бірнеше елдерде бар. xxi ғасырдың орта шенінде-ақ дүние жүзінің халқы 2-3 есе өсуі мүмкін. оларды тамақпен қамтамассыз ету табиғи ресурстарды тиімді пайдалануды қажет етіп отыр. урбандалудың нәтижесінде халық қалаларға жинақталуда. халықты ауыз сумен, тамақпен қамтамассыз ету де ірі мәселенің бірі. қазіргі уақыттағы және техника күші халықты тамақпен, киіммен қамтамассыз ете алмайды. халықтың қалаға жинақталуы, зауыт, фабрикалардың, басқа да кешендердің қалдықтары, машиналардың газы, түрлі қоқыстардың көбеюі қоршаған ортаны бүлдіруде. бірнеше мыңдаған ядролық қаруды сынаудың құрбаны болды. осылардың, басқа да тиімсіз жұмыстардың салдарынан дүние жүзі елдерінде экологиялық дағдарыс туды. xx ғасырдың алғашқы жылдарынан бастап дүние жүзі екі жүйеге бөлінді, олар ұзақ уақыт бір-біріне қарсы тұрды. бір елдің, жүйенің ғылыми-техникалық, қ, технологиялық жетістігі екінші елдің, жүйенің, халқының үлесіне айнала алмады. дүние жүзі халқының бұдан шеккен зиянының көлемін ешбір машинамен есептеп шығару мүмкін емес. бұрынғы ксро құрамындағы республикалардың, бірі шикізатты шығарушы, екіншісі өңдеуші болды. одақ тарады, ал қ байланыс жойылды. соның салдарынан қ дағдарыс пайда болды. оның зиянына мән бермей, социализмді аңсаушылар әлі де баршылық. осы дүние жүзі елдеріндегі дағдарыстар ғаламдық проблемаға айналды. оның әрқайсысын бір немесе бірнеше елдердің күшімен шешу мүмкін емес, олар ең ған-ақ елдер болсын. ғаламдық проблемаларды дүние жүзі елдері бірігіп қана шешуі мүмкін. бір елдің, аймақтың жетістігі дүние жүзі халқының да үлесі болуын өмір талап етіп отыр. дүниенің қазығы, ең жоғарғы құндылық. әрбір денінің саулығын, ұзақ өмір сүруді армандайды, тілейді. бірақ біреу қасіретке ерте, ал біреу кеш ұшырайды. ауырса емделіп, жазылғысы, тойып тамақ ішіп, әдемі киінгісі, жақсы өмір сүргісі, өз қабілетін, ашқан жаңалығын бүкіл ң игілігіне жаратқысы келеді. болашақтың даңғыл жолы бүгін жасалады. олай болса, сол болашақ неге байланысты? бірінші мәселе дүние жүзі халқының саяси мәдениеті мен санасында жатыр. әрбір әсіресе саясат пен билікті басқарушылар дүние жүзі халқының мүддесі мен мақсатын, арманын түсінуі қажет, ондай түсінік қалыптасуда. қазақстан тәуелсіз ел болып жарияланды. оны әлем елдері тануы, мойындауы қажет. бұл салада республика президенті н.ә.назарбаевтың басқаруымен жүргізіліп жатқан сыртқы және ішкі саясат соған бағытталған.

Биылғы жылғы қызық оқиғалар

Биыл жазғы демалыс басталысымен мен ауылға кеткен болатынмын. Ондағы достарыммен талай қызықты бастан кештік. Солардың біреуін айта кетейін.

Күндердің бірінде біздің үйдің қой кезегі келіп, мені атам мен әжем қой бағуға жібереді. Мен жаныма досымды ертіп, біріміз атқа мініп, біріміз есекке мініп, бір отар қойды айдап кеттік. Жарты күн өтіп, түскі тамақты ішіп алған соң, досымның ұйқысы келіп, маған «кезектесіп ұйықтайық» деп, өзі жатып қалды. Мен біраз табиғатты тамашалап, қойларды бақылап отырғанымда қалай ұйықтап кеткенімді де білмеймін. Бір кезде оянсам, отар қойымыздың біреуі де жоқ. Досымды оятып, екеуміз не істерімізді білмей, әбден састық. Амал жоқ, ауылға қайта келуге тура келді. Не деп айтарымызды да білмейміз. Бір ауылдың қойы із түзсіз жоқ. «Енді қайттік?» деп еңсеміз түсіп келе жатқанда көрші үйдің қорасының алдында тұрған қойды көрдік. Не қуанарымызды, не жыларымызды білмей, қораға жақындап келсек, әлгі үйдің қойлары түгел орнында. Досым екеуміз аң - таңбыз. Бұл сонда қалай болғаны? Қойлардың өздері қайтып кетуі мүмкін емес. Сөйтсек, ауылда қалған достарымыз келісіп, осылай әзілдеспек болған екен! Мұны естігенде, әрине, алдымен достарымызға біраз ренжідік. Бірақ уақыт өте келе, бұл әзіл есте қаларлықтай оқиға болды.