Орафия
оқу мақсаты
6.2.5.1 мәтіннен негізгі және қосымша ақпаратты, көтерілген
мәселені анықтауға бағытталған нақтылау сұрақтарын
құрастыру
6.3.6.1 мәтіндегі орфографиялық және пунктуациялық
қателерді сөздіктерге, емле ережелеріне сүйеніп, түзету,
редакциялау
бағалау критерийі
білім алушы
мәтінде көтерілген мәселеге, негізгі және қосымша
ақпараттарға бағытталаған нақтылау сұрақтарын
құрастырады
мәтіндегі орфографиялық, пунктуациялық қателерді
түзетеді
ойлау дағдыларының қолдану
деңгейі
орындау уақыты
15-20 минут
тапсырма
1. мәтіндегі орфографиялық пунктуациялық қателерді тауып, түзету жасаңыз. мәтіннің ой
жүйесі бойынша құрылымына түзету жүргізіп, қайта көшіріп жазыңыз.
келіннің тапқырлығы
сөйтсе, келіншек не істепті десеңші шапшаң төбеге жүгіріп шығып, күйеуіне
«шапқыау шапқы, шапшаң кел. сарқыраманың ар жағында сылдыраманың бер жағында
маңыраманы ұлыма жеп жатыр. атам: «жаныманы білемеге жанып әкелсін» дейді. өзі
ұлыманы қуып кетті», депті. ертеректе бір қарианың ң аты қамыспай қасқырбай
қойбай қубай қубай қайрақпай пышақбай баубай екен. мұнысы - «қысылтаяң
шақта келінім көргенсіздік танытып, өзінің қайын аға, қайын атасының атын атап қояр ма
екен? » деген ойы ғой. үйге келін түсіріп, сол жаңа түскен жас келінді сынамақ
болған атасы өзеннің ар жағынан сасқалақтағансып жүгіріп келіп: «келін ау келін судың ар
жағында қамыстың бер жағында қойды қасқыр жеп жатыр. тез ауылға бар да, хабар бер.
пышақ қайрап әкеліп, қойды адал бауыздап алсын. мен қасқырды қуып кеттім.
шүу», - депті.
2. мәтінді оқып, мазмұны бойынша 4 нақтылау сұрағын құрастырыңыз.
сұрақтар
(1)​

Дүниедегі ең ұлы сезімдердің бірі – достық. Әр адам дүниеге келгеннен кейін, ес білгеннен-ақ жан дүниесіндегі сырын, мұң-шерін тарқатып, қуанышы мен қайғысын бөлісетін дос іздейді. Қандай да бір қиындыққа тап болсаң, оны досыңмен бөлісіп, досыңның  ақылын тыңдап, шешім таба аласың. Менің ойымша, басқаға жақсы да адал дос болу үшін, ең алдымен, түсінік, адамды тыңдай білу, ақыл бере білу қабілеті жоғары болуы тиіс. Достық адамдардың ең алдымен бір-біріне сенуінен басталады. Ол артқан сайын, достық та қатая түседі. Ал бір-біріне сенімі жоқ, дегенмен өздерін  дос санайтындар да бар, ол жалған достық – бірде бар, бірде жоқ.

«Достық» туралы  нақты ой айтқан философ А.Шопенгауэр өзінің  «Өмірлік данышпандықтың афоризмдері» деген  еңбегінде: «Нағыз шынайы достық адамдардың бір-бірімен терең, таза және адал қарым-қатынасын қажет етеді. Бұл дегеніміз – досыңыздың қайғысы мен қуанышына ортақтаса білу  деген сөз.  Осының бәрі адамның табиғи өзімшілдік, өркөкіректік қасиеттерін жояды» деген. Күнделікті өмірде көңіліңе шапа­ғат сәулесін шашып, сенің төрт құбы­лаң­ды тең ететін айналаңдағы доста­рың­ның басы бұзылмағаны қандай жақсы.

Парсы жазушысы Кабустың әйгілі «Қабуснама» кітабында былай делінген екен: «Ей, перзентім! Мынаны білгейсің: адамға тірісінде доссыз болмайды. Адамның доссыз болғанынан ағайынсыз болғаны жақсы. Бір данышпаннан: «Дос пен ағайынның қайсысы жақсы?» – деп сұрапты. Данышпан «Дос жақсы»,- депті. Сол үшін достарыңның ісі жайында ойла, оларға сәлем-сауқат жіберіп тұр және қамқор бол. Себебі, әркім өз досын жадында тұтпаса, достары да оны есінде сақтамайды, ақырында ол доссыз қалатын болады». Және халықта «Алтын берген – дос емес, ақыл берген – дос» деген мақал бар. Достық – бұл өмірдегі еш нәрсемен бағаланбайтын құндылық.

Дос табу оңай, ал оны сақтау  қиын. Сенім мен жарқын көңіл – достықты берік ететін тірек саналады. Өзі шынайы дос бола білген адамның достары да көп болады және жер бетінде өзін жалғыз сезінбейді. Күнделікті өмірде көңіліңе шапа­ғат сәулесін шашып, сенің төрт құбы­лаң­ды тең ететін айналаңдағы доста­рың­ның басы бұзылмағаны қандай жақсы.  

Объяснение:

Шақырушы: «Кіруге рұқсат па?» Приглашающий: «Можно войти?» Қонақ: «Кіріңіз». Гость: «Входите». Ш.:«СәлеметсІз бе! Қалай, қалыңыз? Пр.: «Здравствуйте! Как ваши дела? Қонақ үйіндежақсы орналастыңыз ба?» Какустроились в гостинице?» Қ.:«СәлеметсІзбе!Рақмет,бәрідежақсы. Г.: «Здравствуйте все хорошо. Қонақ үйі жайлы, жылы екен. Здесь удобно и тепло. Жоғары шығыңыз.отырыңыз. Проходите,садитесь. Өздеріңіз қалайсыздар?» А как Вы?» Ш.: «Рақметбіздежақсымыз. Пр у нас тоже все хорошо. Сізді үйге қонаққа шақыра келдім. Я пришел пригласить Вас в гости. Әңгімелесіпданысып отырайық». Познакомимся, поговорим, посидим». Қ.: «Ықыласыңызға рақмет. Г за внимание. Сағат нешеге шақырып келдіңіз? На какое время Вы приглашаете? Мекен-жайыңыз қалай еді?» Какой у Вас адрес?» Ш.:«Кешке сағат алтыға шақырып Пр.:«Вечеромкшестичасам. тұрмын. Сағат бес жарымда сізге өзім келіп, ма- Я заеду за Вами в половине шестого шинамен алып кетемін. на машине. Қазіршесау болып тұрыңыз. До свидания». Қ.: «Көріскеншесауболыңыз». Г. :«До встречи».