Оқылым. Мәтінді оқып, тапсырмаларын орында. Әкем екеуміз жолсапарға шықты. Ауылда тұратын атам мен әжеме барамыз. Анам екеумізге жолазық дайындап берді. Жолшыбай Түркістан қаласында тұратын ағамның үйіне барамыз. Теміржол бекетіне пойыздың жүруіне жарты сағат қалғанда келдік. Кассаға барып, билет сатып алдық. Билеттің құны екеумізге 11 400 теңге болды. Біз отыратын 64-інші жүрдек пойыз вокзалға келе жатыр. Бұл пойыз «Көкшетау – Қызылорда» бағыты бойынша жүреді.
Оператор қыз: Құрметті жолаушылар! «Көкшетау-Қызылорда» бағытындағы пойыз екінші жолға келіп тоқтайды. Пойыз толық тоқтағанша вагондарға жақындамаңыздар!» - деп қайта-қайта хабарлап жатыр.
Пойыз тоқтағаннан кейін әкем екеуміз вагонға кірдік. Вагонның іші таза екен. Заттарымызды вагонға қалдырып, далаға шықтық. Анықтама бюросындағы қыз: «Құрметті жолаушылар! 64-інші жүрдек пойыз жүргелі тұр, сақ болыңыздар!» - деп хабарлады.
Жолаушыны жол сынайды,- демекші әкем екеуміздің жолымыз болып, діттеген жерге аман – есен барып келсек. Жолға шыққан барлық жолаушыларға «Ақ жол!» тіледім
1-2. Мәтіннің стилі мен жанрын анықтап, себебін дәлелдеңіз.
[2]
3.Мәтіннің негізгі идеясы
[1]
4.«Жолаушыны жол сынайды» мақалын қалай түсінесің?
[1]
5. Қарамен жазылған сөйлем мәтінде не үшін қолданылған?
[1]
Жазылым. Берілген екі сұрақтың қайсысына жауап жазатыныңызды көрсетіңіз.
І. Есенберлиннің «Көшпенділер» трилогиясын оқығаннан кейін, мектеп журналына «Ұлы дала-көшпенділер мәдениеті» тақырыбында мақала жазуға шешім қабылдадыңыз. Афоризмдерді орынды қолдана отырып, шағын мақала жазыңыз. Өздік, өзгелік етісті қолданыңыз.
«Жазу ауыстыру қалай жүзеге асады?» деген тақырыбында эссе жазыңыз. Афоризмдерді орынды қолданыңыз. Өздік, өзгелік етісті қолданыңыз. [10]
Дәйек сөз, цитата (лат. cіto– келтіремін, шақырамын) – түпнұсқадан сөзбе-сөз алынған үзінді. Автордың ойын беделді пікірлермен тиянақтау үшін, біреудің пікіріне сын айту үшін, құнды дерек ретінде пайдалану үшін қолданылады.[1]
Дәйек сөз, негізінен, ба з материалдарында, ғылым еңбектерде, кітаптар мен әр түрлі қолжазбаларда, баяндамалар мен сөйлеген сөздерде келтіріледі. Дәйек сөздер ғылым еңбектерде пайдаланғанда, сол еңбекте айтылатын оймен логикалық тұрғыдан қабысып, жарасым табуы тиіс. Айтылмақ ойды одан әрі дамытып, жаңа деректермен толықтырып тұру керек. Сонда ғана ол өз міндетін атқарады. Әдетте, зерттеу еңбектерінде, көбінесе әдебиет, мәдениет, өнер, ғылым қайраткерлері пікірлерінен дәйек сөздер алынып отырады. Мұның өзі үлкен талғаммен, орынды алынса, еңбектің сапасын арттыруға есебін тигізеді.
Дәйек сөз көбінесе ықшам түрде алынады. Сөйлем ұзақ болған жағдайда керекті жерін алып, қысқартылған сөздер орнына көп нүкте қою шарты бар. Дәйек сөз, әдетте, тырнақшаға алынып жазылады. Міндетті түрде дәйек сөз алынған еңбек, оның авторының аты-жөні сілтемелерде анық, нақтылы көрсетілуі тиіс. Эпиграф та дәйек сөздің бір түріне жатады
Қырғыз халқының мәңгілік мәдени ескерткіші, бүкіл тарихнама шежіресі, эпостық жүздеген дастандардың-поэзияның асыл маржанынан соғылған мұнарасы МАНАС ғасырлар бойы өзімен бірге ғажайып манасшылар әулетін, өзге де сирек жыраулар тобын, шеруін туғызып келеді. Манасшылар сонау көне ғасырлар бойына бір өздері бүкіл театр міндетін атқарған. Онда бір адам әрі баяндаушы, әрі шығарушы, әрі орындаушы, еркек-әйел рольдерін атқарушы, ойнаушы, қимыл-әрекет суретшісі, қомызшы, сазгер-бәрін кереметтей басын қосқан өлшеусіз талант иелері болған. Ең ғажабы- әлденеше айлар бойына айтылатын бұл ұзақ хикаяларды еш шатастырмай миында, зердесінде ұстау қасиеті.