Оқылым Мұхитта да пластик қоқысты мекен етушілер бар
Көрінген жерге тасталған қоқыс әлемдік мұхитты үлкен қоқыс қоймасына айналдыруда. Ең әуелі қоқыс үйіндісін жұтқан немесе соған шырмалып қалған балықтар мен теңіз жәндіктері зиян шегеді.
Бірақ пластик қоқыстар – кейбір организмдердің мекені. Ғалымдар пластик үйінділерінде көптеген микробтар өсіп-дамитынын анықтап, оларды шартты түрде «пластисфера» деп атайды.
Пластик құты немесе пакет АҚШ-тың шығыс жағалауынан Атлант мұхитының ортасындағы Саргасс теңізіне алты аптада жетеді. Қоқыстардың басым бөлігі мұхиттағы ең үлкен осы иірімге жиналып қалады.
Трейси Минсер, Вудс-Хол мұхиттану институтының микробиологі:
– Пластик заттардағы микробтар кездейсоқ жиналмаған сияқты, ол жерге әдейі ұйысқан тіршілік иелері деген болжам жасадық. Олар әр нәрсеге жабыса бермейді. Микробтар пластикке белгілі бір себепке байланысты шоғырланады.
Ғалымдар «Пластик заттарды жейтін балықтар ондағы улы заттарды сіңіре ме, жоқ па? Пластиктер қалай жойылады? Кішкентай бөлшектерге ыдырап кете ме?» деген сауалдар қояды.
Алдын ала зерттеу бойынша, микробиологтер пластикпен әрекеттесетін мыңға жуық микробты анықтаған. Енді ғалымдар микробтердің геномын зерттеп, «олардың расымен зияны бар ма, жоқ па?» деген сауалға жауап іздемек.
5. Кестені толтырыңыз. Сөйлемді толық жазудың қажеті жоқ.
негізгі ақпарат / қосымша ақпарат / факт / көзқарас / идея

Деректі зат есімдер: Қазақстан, астана, президент, Н. Назарбаев, Азия, шаһар, "Алматы", "Сарыарқа", "Байқоңыр", "Есіл", аудандар, орталық, қала, тұрғын үй, іс-шаралар, жарыстар, құрылыс, құрылыс компаниясы, ғимарат, "Бәйтерек" кешені, бойтұмар, символ, "Аялы алақан" композициясы, окенариум "Думан", "Астана опера" мемлекеттік опера және балет театры, "Қазақстан" концерт залы, "Қазақ елі" монументі, "Астана-арена" жабық стадионы.

Дерексіз: заман, идея, мәртебе.

Сөйлемдер:

1. Қазақстанда президентіміз Н. Назарбаев бастауымен жаңа астана бой түзеді.

2. Ол Азияның біраз елдерінде, шаһарларында болып қайтқан саяхатшы.

3. Астанамызда "Алматы", "Сарыарқа", "Байқоңыр", "Есіл", аудандар бар екенін білесің бе?

4. Қаланың орталығынан тұрғын үй алу аса қиын.

5. Іс-шаралар мен жарыстарға белсене қатысатын оқушы еді.

6. Ғимарат құрылысы басталып кетті.

7. Құрылыс компанияның мәртебесі асқақтап тұр.

8. Нұр-Сұлтанның символы, бойтұмары "Бәйтерек" кешені, "Аялы алақан" композициясы, окенариум "Думан", "Астана опера" мемлекеттік опера және балет театры, "Қазақстан" концерт залы, "Қазақ елі" монументі, "Астана-арена" жабық стадионына экскурсия болып өтті.

9. Заман ағысына ілесе аламыз ба?

10. Оның идеясы ұшқыр екен.

Объяснение:

Достық – адамдардың бір-біріне адал, қалтқысыз сеніп, бір мүдделі, ортақ көзқараста болатын қасиеті. Достықөзара жауапкершілік пен қамқорлықтың, рухани жақындықтың белгісі. Нағыз достық кісіге шабыт беріп, өмірде кездесетін түрлі сәтсіздіктерге мойымауға, басқа түскен қайғы мен қиыншылықты бірге көтеруге жәрдемдеседі. Дос-жарандардың мінездері әр түрлі болып келуі мүмкін. Мысалы, біреуінде қызбалық не шабандық, екіншісінде тұйықтық не жігерсіздік байқалса да, бұлар достыққа кедергі бола алмайды, қайта нағыз достықосындай кемшіліктерден арылуға көмектеседі. Сатқындық, екі жүзділік, өтірікшілік, өзімшілдік достықпен сыйыспайды. Қазақтың дәстүрлі әдеп жүйесінде достыққа үлкен көңіл бөлінеді. Халық арасында достықтуралы мақал-мәтелдер жеткілікті: “Дос жылатып, дұшпан күлдіріп айтады”, “Досы жақсының, өзі де жақсы”, “Дүниеде адамның жалғыз қалғаны — өлгені, қайғының бәрі соның басында”. Достыққа қарама-қарсы ұғым — қастық пен күншілдік. Мұндай сезімге ерік алдырғандар басқаның қуаныш-қызығын, ырыс-бағын көтере алмайды, дос дегеннің не екендігін білмейді. Дұрыс достаңдай білу — өмірлік мақсаттардың бірі; Саясаттанудағы Достық ұғымы мемлекеттер арасындағы саяси, экономикалық, мәдени мүдде тұрғысынан ынтымақтастық орнату шараларын бейнелеу үшін қолданылып жүр.

Қазір бізге достық бұрынғыдан бетер қажет. Достық – бұл өмірдегі ешнәрсемен бағаланбайтын құндылық.