«Әнші құм» Жетісу жеріндегі Үлкен Қалқан, Кіші Қалқан тауларының қасында жа-
Тыр. Құмды төбенің биіктігі — 150 метр, ұзындығы — 8, ені — 3 шақырым.
ОНЫҢ «Әнші құм» аталуының өз сыры бар. Жел соққан кезде ұсақ құм төмен қарай
ЖЫЛЖИДЫ. Осы кезде сырнайдың даусына ұқсас әп-әдемі әуен құлаққа естіледі. Ал жел
қатты соқса, әлгі әдемі үн реактивті ұшақтың даусына ұқсайды. Жел соққан сайын құм
түрін өзгертіп отырады.
Жібек жолының бойында орналасқан «Әнші құМНЫҢ» даусын есту үшін жолаушылар
алыс-алыс жерлерден әдейі келеді.
«Әнші құм» табиғат ескерткіші ретінде мемлекет қамқорлығына алынған. Ол «Алтын-
емел» ұлттық табиғи саябағының құрамына кіреді.
​

Ағаш жердің көркі» шағын әңгіме.

Бір сәт айналамызға зер салып қарайтын болсақ, жердің, табиғаттың көркі ағаш екенін байқаймыз. «Бәр тал кессең, он тал ек» деген халық даналығы да бар емес пе? Яғни, ағаштарды табиғаттың ерекше жаратылысы деп білуге болады, себебі ағаштардың қоршаған ортаға тигізер пайдасы орасан зор. Өзіңіз қараңызшы: демалуға қажетті оттегіні бөліп шығарады, күннің ыстығында көлеңке береді, құстарға пана болады, жан – жағына көрік сыйлайды, табиғаттағы тепе-теңдікті сақтайды, көшедегі шудың азаюына да ықпал етеді, олардың түбінде саңырауқұлақтар өседі,  тіпті, ескі ағаштарды отынға да жаратуға болады. Айта берсек, ағаштың пайдасы көп. Осыны білген дана халқымыз «...Жүз жылдығын ойлаған халық ағаш егеді...» деп бекер айтпаса керек.  

Соңғы уақытта экологияның нашарлауы салдарынан және басқа да келеңсіз жағдайлар себебінен ағаштар саны күрт азайып барады. Сондықтан еліміз бойынша жас көшеттерді отырғызу науқандары жүргізіліп, бұл шараға барлық мектеп пен орта және жоғары оқу орындарының шәкірттері түгелдей ат салысуда. Осылайша жасыл желегіміздің саны артып, айналамыз одан да құлпыра түспек. Болашақта осы жастарымыз еккен ағаштар келер ұрпаққа үлгі болады деп сенеміз.  

-қа/-ке:

Ала жіп,түндік,шаңырақ,ірімшік,құрт,өріс.

-ға/-ге:

Бала,сарай,көше,құмыра,қоржын,саз,кесене,мұра,дәстүр,ғасыр,киіз үй,ұста,кілем,сиқыр,аспан.

-а/-е:

Ескерткішің,шапаның,текеметің,өрнегің,сандығың,белдігің.

-е:

Ескерткішің,текеметің,өрнегің,белдігің.

-на/-не:

Сарайы,көшесі,тақиясы,кесенесі,құмырасы,бесігі,көйлегі.

Қайда:

Өріс,сарай,көше,кесене,киіз үй, сарайы,көшесі,кесенесі.

Неге?:

Ала жіп,түндік,шаңырақ,ірімшік,құрт,құмыра,қоржын,саз,мұра,дәстүр,ғасыр,кілем,сиқыр,аспан,ескерткішің,шапаның,текеметің,өрнегің,сандығың,белдігің,тақиясы,құмырасы,бесігі,көйлегі.

Кімге?

Бала,ұста.