Септік жалғаулары (орыс. Падежные окончания) арқылы есімдер сөйлемдегі етістіктермен де, шылау сөздермен де, есімдер өзді-өздері де жалғасып әр алуан қарым-қатынасқа түседі.[1]
Мысалы:
Еңбектен еңбек шығады, еңбек туады,Еңбекті еңбек ақтап, еңбек жуады.Еңбек етіп күшті туған ерлерЕңбекке ерте тұра бекін буады.Еңбекте еңбек еткен ерлерім бар,Еңбекке сіңірген көп түрлерің бар,Еңбегім өзгерген жоқ, өз орнында,Еңбекпен ерік алатын жерлерім бар (И. Б.).
Бұл мысалда 13 мәртебе ұшырасатын еңбек сөзі түрлі-түрлі қосымшалар қосылып, әр алуан формада қолданылып тұр. Егер жетінші жолдың басындағы еңбегім дегеннен басқаларының қосымшаларын алып тастасақ, сөйлемдегі сөздердің байланысы бұзылып не қиыспай қалады, не сөйлемдердің мағыналары өзгеріп кетеді.[2]
Бұл қосымшалар сөйлемдегі сөздерді бірі-бірімен жалғастырып, септестіріп тұр. Осындай қосымшаларды септік жалғаулары дейміз. Сөздердің жалғауларды қабылдап өзгерту жүйесін сөздердің септелуі деп немесе септеу деп атайды.
Ит – адамның ен сенімді досы. Ол біздің үйімізді және отбасы мүшелерін күзететін керемет жануар. Бұл үй жануарлары – өз адалдығымен ерекшеленеді, қажет болса, өз қожайыны үшін құрбан болуға дайын. Полиция қызметкерлері, қылмыскерлерді іздеу үшін иттерді қолданады. Арнайы үйретілген ит есірткіні де, қаруды да таба алады. Бұндай иттер әсіресе шекарада пайдалы. Иіс сезу қабілеті жақсы дамығандықтан, олар контрабандалық тауарларды жылдам анықтайды. Ит – жер бетіндегі ең ақылды тіршілік иелерінің бірі. Егер өзіңіздің құйрықты досыңызға дұрыс күтім жасасаңыз, ол сізге шексіз адал болады.
Септік жалғаулары (орыс. Падежные окончания) арқылы есімдер сөйлемдегі етістіктермен де, шылау сөздермен де, есімдер өзді-өздері де жалғасып әр алуан қарым-қатынасқа түседі.[1]
Мысалы:
Еңбектен еңбек шығады, еңбек туады,Еңбекті еңбек ақтап, еңбек жуады.Еңбек етіп күшті туған ерлерЕңбекке ерте тұра бекін буады.Еңбекте еңбек еткен ерлерім бар,Еңбекке сіңірген көп түрлерің бар,Еңбегім өзгерген жоқ, өз орнында,Еңбекпен ерік алатын жерлерім бар (И. Б.).
Бұл мысалда 13 мәртебе ұшырасатын еңбек сөзі түрлі-түрлі қосымшалар қосылып, әр алуан формада қолданылып тұр. Егер жетінші жолдың басындағы еңбегім дегеннен басқаларының қосымшаларын алып тастасақ, сөйлемдегі сөздердің байланысы бұзылып не қиыспай қалады, не сөйлемдердің мағыналары өзгеріп кетеді.[2]
Бұл қосымшалар сөйлемдегі сөздерді бірі-бірімен жалғастырып, септестіріп тұр. Осындай қосымшаларды септік жалғаулары дейміз. Сөздердің жалғауларды қабылдап өзгерту жүйесін сөздердің септелуі деп немесе септеу деп атайды.
Ит – адамның ен сенімді досы. Ол біздің үйімізді және отбасы мүшелерін күзететін керемет жануар. Бұл үй жануарлары – өз адалдығымен ерекшеленеді, қажет болса, өз қожайыны үшін құрбан болуға дайын. Полиция қызметкерлері, қылмыскерлерді іздеу үшін иттерді қолданады. Арнайы үйретілген ит есірткіні де, қаруды да таба алады. Бұндай иттер әсіресе шекарада пайдалы. Иіс сезу қабілеті жақсы дамығандықтан, олар контрабандалық тауарларды жылдам анықтайды. Ит – жер бетіндегі ең ақылды тіршілік иелерінің бірі. Егер өзіңіздің құйрықты досыңызға дұрыс күтім жасасаңыз, ол сізге шексіз адал болады.