Сырдария — Орталық Азиядағы өзен. Ол кейде көне грек тіліндегі ὁ Ιαξάρτης деген аты бойынша Яксарт деп аталады. Өзеннің грекше аты көне парсы тіліндегі Yakhsha Arta («Үлкен маржан») деген сөз тіркесінен бастау алады, бұл өзеннің суының түсінен пайда болған. Ортағасырлық мұсылман жазбаларында өзен жұмақтағы төрт өзеннің бірінің атымен «Сейхун» (سيحون) деп аталған. Әмудария өзені болса «Жейхун» деп аталған, бұл жұмақтағы төрт өзеннің тағы бірінің аты. Қазақстанда жергілікті тұрғындар оны күнделікті тілде «Дария» деп атайды.
Күшімен - түбірі - күш, - і - тәуелдік жалғаудың 3 жағы, - мен- көмектес септік;
Ғаламтор - түбірі - ғалам, - тор - сөз тудырушы жұрнақ;
ғылымдардың - түбірі - ғылым, - дар - көптік жалғау, - дың - ілік септік;
есебінше - түбірі - есеп, -і- тәуелдік жалғаудың 3 жағы, -н - табыс септік, - ше - үстеу жұрнағы;
ғасырдың- түбірі - ғасыр, - дың - ілік септік;
жарияланған - түбірі - жария, - лан - сөз тудырушы жұрнақ, - ған - есімше;
жүздеген - түбірі - жүз, - деген - болжалдық сан есім;
жатыр - түбірі - жат, - ыр- өзгелік етіс;
қағылды- түбірі - қақ, - ыл - сөз тудырушы жұрнақ, - ды - жедел өткен шақ
желісінде - түбірі - желі, - сі- тәуелдік жалғаудың 3 жағы, - н- табыс септік, - де- жатыс септік;
берушілер - түбірі - бер, - у - тұйық етістік, - ші - сөз тудырушы жұрнақ, - лер - көптік жалғау;
хабарлайды - түбірі - хабар, - ла - сөз тудырушы жұрнақ, - й - көсемше, - ды - жедел өткен шақ;
дамытудың - түбірі - дамыт, - у - тұйық етістік, - дың- ілік септік;
үйлестіру - түбірі - үй, - лес- сөз тудырушы жұрнақ, - тір- өзгелік етіс, - у- тұйық етістік;
орталығы - түбірі - орта, - лық - сөз тудырушы жұрнақ, - ы - тәуелдік жалғаудың 3 жағы;
құрылған - түбірі - құр, - ыл - сөз тудырушы жұрнақ, - ған - есімше;
негізделген - түбірі - негіз, - дел - сөз тудырушы жұрнақ, - ген - есімше;
таныстырғалы- түбірі - таныс, - тыр - өзгелік етіс, - ғалы - көсемше;
көшпелік - түбірі - көш, - пе- болымсыз етістік, - лік - сөз тудырушы жұрнақ;
жинақталған - түбірі - жина, - қ - сөз тудырушы жұрнақ, - тал - сөз тудырушы жұрнақ, - ған - есімше;
жетілдіру - түбірі - жет, - іл - сөз тудырушы жұрнақ, - дір - өзгелік етіс, - у- тұйық етістік