І нұсқа 1. Иіс сезу мүшесін көрсет.
а) мұрын
ә) құлақ
б) тері
2. Табиғат заттары мен құбылыстарын тікелей көріп, ұстап, дыбысы болса тыңдап, естіп зерделеу жолдарын қалай атайды?
а) тәжірибе жасау
ә) бақылау әдісі
б) зерделеу
3. Дені сау адамның тамыры неше минутта неше рет соғады?
а) 2 минутта 40-50 рет соғады
ә) 3 минутта 20-30 рет соғады
б) 1 минутта 60-80 рет соғады
4. Адамда қанша жұп қабырға болады?
а) 12 жұп
ә) 14 жұп
б) 16 жұп
5. Омыртқа жотасы неше омыртқадан тұрады?
а) 35-36
ә) 33-34
б) 23-25
6. Дене деп нені атаймыз?
а) заттар
ә) тәжірибелер
б) Адамды жан-жағынан қоршаған нәрселердің бәрін атаймыз.
7. Ауаның температурасын қандай аспаппен өлшейді?
а) термометр
ә) сағат
б) метр
8. Денелер нешеге бөлінеді?
а) 3
ә) 2
б) 4
9. Белгілі бір заттың өлшемі кішірейтілгенін көрсететін санды қалай атайды?
а) сантиметр
ә) метр
б) масштаб
10. Жер бетінің қағазға өте кішірейтіліп салынған бейнесін қалай атайды?
а) географиялық карта
ә) физикалық карта
б) саяси карта
11. Адам, жануар және өсімдік несіз тіршілік ете алмайды?
а) сусыз
ә) ауасыз
б) тамақсыз
12. Жер бетіндегі ауаның бір жерден екінші жерге ауысуын қалай атайды?
а) боран
ә) тұман
б) жел
13. Желдің күші мен бағытын ауа райын бақылайтын станцияларда қандай арнаулы құралмен анықтайды?
а) желбағар
ә) ұзындық
б) термометр
14. Пішініне қарай бұлт неше түрге бөлінеді?
а) 5
ә) 4
б) 2
15. Жауын-шашынның түрлерін көрсет.
а) тұман
ә) шық
б) жаңбыр, қар, бұршақ
16. Ауа райының жай-күйін қайда бақылап отырады?
а) метеорологиялық станцияларда
ә) ауа райы карталарында
б) қондырғыларда
17. Әр адам тәулігіне неше литр ауа жұтады?
а) 20 литр
ә) бірнеше мың литр
б) 500 литр
18. Жер бетіндегі ең көп таралған зат — …
а) құс
ә) топырақ
б) су
19. Табиғатта су үш күйінде болады. Соны көрсет.
а) сұйық, қатты, газ
ә) ащы, тұщы, сұйық
б) таза, қатты, газ
20. Біздің заманымызда өзен суының күшін пайдаланып нені өндіреді?
а) жер асты суын
ә) электр энергиясын
б) жылуды
Плес
ответ:
великий шёлковый путь – система торговых маршрутов, по которой караваны соединяли страны европы и азии с 2 века до н.э. до 15 века н.э.. сам термин «великий шёлковый путь» появился лишь в 19 веке монографии к. рихтофена «китай».
огромную роль в судьбе великого шёлкового пути сыграл китайский придворный чжан цянь. ему довелось побывать с дипломатической миссией в степях средней азии. и, несмотря на то, что его миссия преследовала цели военной дипломатии, он смог также оценить тогдашний спрос на китайские товары далеко за границей поднебесной империи, а также увидеть много предметов материальной культуры, неизвестных на тот момент в китае. в 129 г. до н.э. чжан цянь направил императору хань доклад, в котором описал выгоды товарного обмена со странами средней азии. доклад признали ценным, и поднебесная империя начала вести активную торговлю. караваны везли на рынки кочевых государств не только шёлк, но и фарфор, полудрагоценные камни, бронзовые изделия, лекарства и бумагу.
тем самым китайцы позволили степнякам прикоснуться к культуре оседлого, земледельческого народа. взамен китай получал коней, верблюдов, парфянские ковры. именно по великому шёлковому пути в китай была завезена виноградная лоза.
но получать выгоды от торговли жаждали не только владыки китая. в разные времена караванные пути контролировали кушанская империя, парфянская царство, римская империя, арабский халифат, тюркский каганат, империи чингисхана и тамерлана. товары по великому шёлковому пути доходили до самой испании. и все упомянутые сообщества, принимая участие в этой торговле, вносили свой вклад в культурный обмен.
за влияние на данные торговые потоки шли жестокие войны. периодически они приводили к «замиранию» великого шёлкового пути, но пауза никогда не была долгой. фактически, великий шёлковый путь прекратил своё существование лишь в 15 веке из-за развития морской торговли. перевозки морем обладали куда более низкой себестоимостью по сравнению с караванным способ перемещения товара.
что двигало людьми, пускающимися в долгие и опасные путешествия по великому шёлковому пути? что может заставить человека рискнуть своей жизнью и надолго покинуть родной дом? вероятно, не одно лишь стремление к выгоде. наши предки не меньше нас жаждали знаний о мире. они не желали оставаться в «собственной скорлупе». наиболее смелые и сильные духом преодолевали свой страх перед неизвестным, перед дальней дорогой. и именно эти смельчаки несли другим лучшее, что было в культурах их народов. через общение с другими людьми они духовно обогащались и находили себя. жажда действия и жажда познания были для них основными жизненными мотивами. а торговая прибыль становилась лишь приятным дополнением. по крайней мере, в это хочется верить…
подробнее - на -
объяснение:
Ежелгi түркiлердiң арғы ата-тегi саналатын сақтардың батырлық жырлары арасындағы мазмұн, түр, стиль бiрлiгi көркемдiк дәстүр жалғастығы тұрғысынан ғыл. негiзде дәлелдендi. Сол себептi б.з.б. дәуiрлерде шығарылған «Алып Ер Тоңға”, «Шу” батыр, «Атилла”, «Көк бөрi” және «Ергенеқон” дастандары бүгiнгi Қ. ә-нiң қайнар-бастаулары болып табылады. Сондай-ақ аталған қаһармандық дастандар өзiнен кейiнгi тарихи кезеңдердегi — Түрiк қағандығы тұсындағы (8 ғ.) әдеби жәдiгерлердiң («Күлтегiн”, «Тоныкөк”, «Бiлге қаған” жырлары) жазылуына үлгi-өнеге, негiз болды. Түрiк қағандығы тұсындағы жазба әдебиет өзiнен бұрынғы сақтар мен ғұндардың ауыз әдебиетi үлгiлерiмен генезистiк, типол., дәстүрлiк үндестiкте дамыды.
Түрiк қағандығы дәуiрiнде шығарылған ерлiк эпосының бiрi — «Қорқыт ата кiтабы”. Ал, бұдан кейiнгi Қарахан мемлекетi тұсындағы немесе ислам дәуiрi (10 — 12 ғ.) деп аталатын тарихи кезеңдегi түркi халықтарының қоғамдық-мәдени даму тарихындағы Қайта өркендеу — Ренессанс дәуiрi деуге болады. Бүкiл түркi қауымын әлемге танытқан Әбу Наср әл-Фараби, Әбу Әли ибн Сина, Әбу Райхан әл-Бируни, Махмұт Қашқари, Жүсiп Баласағұни, Ахмед Иүгiнеки, Қожа Ахмет Иасауи, Сүлеймен Бақырғани, т.б. осы Қайта өркендеу дәуiрiнде тарих сахнасына шықты. Олар өзерiнiң ғыл. және көркем туындыларында гуманистiк идеяларды, адамгершiлiк пен қайырымдылықты, т.б. iзгi қасиеттердi көтердi. Бұған әл-Фарабидiң «Риторика”, «Поэзия өнерi туралы”, ибн-Синаның «Даныш-намесi” («Бiлiм кiтабы”), әл-Бирунидiң «Хикметтерi” («Даналық сөздерi”), Махмұт Қашқаридiң «Диуани лұғат ат-түрiк” («Түркi сөздерiнiң жинағы”), Баласағұнидiң «Құтты бiлiгi”, Иасауидiң «Диуани хикметi” («Ақыл кiтабы”), Бақырғанидың «Бақырғани кiтабы”, т.б. толық дәлел бола алады.