evbarseguan

25.07.2021 19:38 •  Қазақ тiлi

Мақал мен мәтел. Фразеологизмдер. Жоспар;
1. Фразеологизмдер туралы түсінік.
2.Мақал мен мәтел.

1-жаттығу. Берілген тұрақты сөз тіркестерімен сөйлем құрап, мағынасын
түсіндіріңдер.
Үлгі: Ит арқасы қиянда – алыста, шалғайда. Келген қонақтары ит арқасы қияннан
келген сияқты, түстері суық.
Қара қылды қақ жару, кежегесі кейін тарту, жігері құм болу, ат құйрығын кесу,
бармағын тістеу, түйе үстінен сирақ үйту.
2-жаттығу. Тұрақты сөз тіркестерін қатыстырып сөйлем құраңдар. Сөйлем
құрағанда берілген сөздердің астын сызып, көрсетіңдер.
Қас-қабағына қарау, асқар тау, шалқар көл, мидай дала, шара қолдану, ақ жүрек,
көздің қарашығындай сақтау.

40-жаттығу. Төмендегі сөз тіркестерінің қайсысы идиомалық, қайсысы фразалық тіркес,
қайсысы мақал-мәтел екендігін ажыратыңдар. (кесте арқылы жазыңыздар)

Қас қаққанша, қою қара қас, қас қараю, түймені қадау, түймедейді түйедей ету,
тісін тазарту, тісін қайрау, мұрны қанау, мұрнына су жетпеу, қоян аулау, қоян жүрек,
жүрегі тас төбесіне шығу, жүрек жұтқан, жүрегінің түгі бар, жүрегі соғу, ағаш кесу,
ағаштан түйін түйген, көзге түртсе көргісіз, көзді ашып жұмғанша, көзімен көріп,
құлағымен есту, бүйректен сирақ шығару т.б.
(М.Ә.Қараев, Қазақ тілі, 70 бет)