Мәтінді тыңда. Оқыт «Жигсо» - «Балшекте, жинақта!». Сынып үш топқа бірігеді. Әр топқа бірігеді. Олар өздері оқыған мәтін болігінің мазмұнын бірігіп талдайды, ой бөліседі.
өздеріне тиесілі балігін оқиды. 2-кезеңде әр топтағы балалар нөмірлеріне сәйкес бір
топтағы окушылар NI, N2, N 3 түрінде белгіленеді. 1-кезеңде әр топтағы балалар мәтіннің
елдері қалаған тәсілмен (тірек сөздер кестесі, кластер, диаграмма, сурет, карта және т.б.)
3-кезенде топ мүшелері қайта оз орындарына барады да мәтіннің мазмұны бойынша кеңес
ойларын жинақтайды. 4-кезеңде әр топ өз жұмыстарын сыныптың алдында қорғайды.
МӘТІН
ПІДАЛЫМ оқылым
тапсырма
«Царь Саков» А. Дузелханов
1. Сақтар мемлекетінде жауынгерлердің, әсіресе қолбасшылар мен батырлардың орны
жоғары болды. Одақты сақ көсемдерінің кеңесі сайлаған патшалар биледі. Тайпа көсемдер
тайпа мүшелері сайлады. Сақ қоғамы үшке бөлінді: әскерлер, абыздар, ру мүшелері (егінше
малшылар, қолөнершілер және т.б.). Патша мен әскер көсемдерін тек қана әскер тобынан
сайлады. Адамзат дамуының бұл кезеңін «Әскери демократия» деп атайды. Сақ жауынгерін
қару-жарағы мен сауыт-сайманы түгел болған. Еуропада мұндай қарулар орта ғасырларда ға
пайда болды.
2. Геродот: «Біз білетін халықтардың барлығынан да скиф халқы данышпан... Өздері
разылық еттесе, олардың еліне басып кірген ешбір жау сақтарды жаулап ала алмайды.
Олардан қашылу та құтыла алмайды. Өйткені скифтердің қаласы, қамалы жоқ. Баспанасын
дерімен ала жүреді, барлығы аттылы, садақ атқыштар; олар жеңімпаз. Ешкім жеңе алмайты
болмағанда қайтеді! Скифтер өздерін де, аттарын да сауытпен қорғаған»,
деп жазған
Тортай мен Ораш дос.Тортай 2-3 жас үлкендігі бар болғандықтан Орашқа қамқорлық жасап жүреді.Тортай жуас,тұйықтау,құлағының мүкістігі бар,жетім бала.Ол тек Орашпен ғана ашылып сырласады,өз арманын айтады.Тортайдың басқа балалардан айырмашылығы кітаптан бас алмай оқуы.Көп оқиды,көп біледі.Арманы Алматыға барып білім алып,жазушы болып,кітап жазу.Ол-Тортайдың ақ боз атты арманы.Сол арманына жете алмайтындығын сезген жетім бала Тортай досына ең сүйікті кітабын сыйлап тұрып айтты:Мен үшінде оқы,бәлкім,мен міне алмаған ақ боз атқа сен мінерсің-деді.Тортайдың бұл сөзі оқырманға жақсы ой салады.Тортайдың бұл сөзінен оның ағалық қамқорын,досқа адалдығын,ақылдылығын,алысты көрер ойының ұшқырлығын,мен жете алмасамда Ораш жетсінші деген,- арман тілегін көреміз.Тортайдың арманы орындалады.Ораш кейін жазушы болып,Тортай туралы әңгіме жазды.Өзі міне алмаған ақ боз атты,әңгіменің арқауы болып Орашқа мінгізді.Бұл шығармада жетім бала Тортайдың қасиеттері мен Ораш екеуінің қарым-қатынысы,екеуінің достығы,білімге құмарлықтары ,армандары тартымды суреттелген.Шығарманы оқуға оқырманның құмарлығы артады.Қарапайым тілде суреттелген шығарма желісі оқырманды қызықтыра түседі.Ауыл табиғаты,ауылдың күйбің тіршілігі,балалардың өмірі көркем суреттелген,көрнекті шығарма.
однажды солнечным днём отдыхали на полянке три поросенка борька ,васька и афанаська. вдруг подул сильный ветер и унесло их понамочки в разные стороны.борька побежал в прво, васька ввлево, а афанаська прямо. так они и потерялись. встретил на своём пути борька белочку которая и показала дорогу назад, добрая была. ваське пришлось долго бродить пока шустрый зайчишка не привёл его назад на полянку. а афанасий до самого вечера просидел на берегу речкиб потому что его панамочку унесло прям в воду. сжалилась над ним только лягушка-квакушка . достала понамочку и провела до полянки. как были поросёнки рады видеть друг-друкга! каждый рассказывал о своём приключении!