Мәтінді оқы. XXI ғасырды электр құрылғыларынсыз (компьютер, теледидар, телефон, тұрмыстық техника және т.б.) елестете алмаймыз. Сондықтан тұрғындардың өмір сүруі үшін керекті қуат көзінің бірі — электр энергиясы. Жыл сайын оған деген сұраным артып келеді. Тұтынушыларды электр энергиясымен толық қамтамасыз ету әлемдегі басты мәселеге айналды. Электр энергиясын өндіру үшін күніне мыңдаған тонна көмір мен мұнай жағылады. Мұндай отынның табиғатқа зияны өте көп. Пайдалы қазбалар азайып, ауа мен су ластанып, орман кесіліп жатыр. Қазір бүкіл әлем энергия өндірудің жаңа әдісі мен үнем деу жолын іздестіріп жатыр. 2017 жылы Астана қаласында «Болашақ энергиясы» деген тақырыппен «ЭКСПО-2017» көрмесі өтті. Көрмеде энергия өндірудің тиімді, арзан, табиғатқа зияны аз болатын жаңа технологиялары көрсетілді.
ІІ. Жазылым:
• Диалог курастыр вопрос-ответ

Футбол (ағылш. foot — аяқ, ball — доп) — спорттың командалық ойын түрі. Футбол – әлемге аса танымал ойындардың бірі. Ойынның негізгі мақсаты қарсылас команданың қақпасына аяқпен немесе басқа да дене мүшелерімен (қолдан басқа) қарсылас команда салған саннан көбірек доп салу болып табылады.

Футбол тарихы XII ғасырдан басталады. Алғаш рет Англияда дамыды. Саяхатшы Гастон де Фуа өз заманында футболды бар ынтасымен бақылап, «Ағылшындар футболды ойын деп есептесе, онда төбелесті не дейді?» деп жазып кеткен екен. Футболға қарсылық көрсеткендер болды. Мысалы, шіркеудегі діндарлар, феодалдар футболға тыйым салынуын талап еткен екен. Өйткені, бүгінгі күнге дейін футбол өте қауіпті ойын саналып келеді.

1313 жылы белгілі феодал Эдуард II қала ішінде футбол ойнауға шектеу қойған. Тіпті, 1314 жылдың 13 ақпанында король Лондон қаласында футболға қарсы шаралар қолданған деседі.

1389 жылы Ричард II патша сарайы маңында доп тепкендерді өлім жазасына кескен. Патшаға бірнеше мәрте рұқсат сұрап барған футбол жанкүйерлері әрқашан жағымсыз жауап алып отырған.

Әр халықтың өзіне тән музыкалық өнері бар. Қазақ халық музыкасы ерте заманнан атадан балаға мирас болып келе жатыр. Қазақ әндерімен аспапқа жазылған шығармалары түрі мен мазмұны жағынан өте бай, әрі сан алуан болып келгендіктен, жаңа заман кезінде кешікпей кәсіби хор ән, би ансамблі, опера, халық аспаптар оркестрі өнерлерінің пайда болуына тікелей көмектесті. Ұлттық әншілік өнердің дамуы ХІХ ғасырда сал, серіліктің қалыптасып, қанат жаюымен тығыз байланысты. Ал аспаптық өнер халқымыздың бойына сіңірген қасиеті, ерте заманнан қалыптасып біздің заманымызға дейін келіп жетті. Бұған дәлел Қорқыт, Ықылас, Құрманғазы, Дина шығармалары.

Эстрадалық музыка вокалдық аспаптардың орындауындағы шығарма және сол аспаптардың сүйемелдеуінде айтылатын ән.