Мәтінді оқы, сұрақтарға жауап бер. Түлкі мен жолбарыс не үшін орманға барды?
Қу түлкі
Жолбарыс бір түлкіні ұстап алады. Түлкі құйрығын бұлғаңдатып, тұмсығын жоғары көтеріп:
—Мені жей алмайсың! Мен осы орманға қожалық етуге келгенмін,—дейді.
Жолбарыс түлкіге олай бір, былай бір қарап, сенбей:
— Мүмкін емес,— дейді.
— Сенбесең, менімен бірге орманға жүр. Ондағы барлық аңдардың менен қалай қорқатынын өз көзіңмен көр, — дейді түлкі.
Жолбарыс бұған келіседі. Түлкі жолбарыстың алдына түсіп, паңдана жүріп отырады. Жолбарысты көріп аңдар мен құстар зәресі ұшып, тым-тырағай қашады, ұялары мен індеріне тығылады, аспанға ұшады. Ал қу түлкі басын онан сайын көтере түсіп:
— Ал, енді көзің жеткен шығар! Менен қорықпайтын жан бар ма тірі?— деп мақтанады.
— Я, сен шынында да айбарлы екенсің,— деп алданған жолбарыс жайына кетеді.
Жолбарыс түлкіге сенбегендіктен
Жолбарыс түлкіні шақырғандықтан
Аң- құстар оларды күткендіктен

Казахстан — страна с богатым историческим и культурным Расположенный в центре Евразии, Казахстан оказался на перекрёстке древнейших цивилизаций мира, на пересечении транспортных артерий, социальных и экономических, культурных и идеологических связей между Востоком и Западом, Югом и Севером, между Европой и Азией, между крупнейшими государственными образованиями евразийского континента.Периодизация истории страны:Доисторическая эпоха — охватывает время, от появления человека на территории Казахстана (2,5 млн лет до н. э.) до начала возникновения государства на территории Казахстан (VІІ—VІІІ вв. до н. э.).Древний период — появление первых тюркских и ираноязычных государств на территории Казахстана (саки, уйсуны, канглы, гунны), их расцвет, кризис и падение (с VІІІ века до н. э. до V н. э.).Средневековая история Казахстана (V века н. э. до 30-х годов ХVIII века). Условно ученые выделяютраннее, и позднее средневековье. Эпохи тюркского имперского расцвета — Тюркских Каганатов,Золотой Орды и державы Чингизхана, Империи Караханидов и Тимура. Период просветительского расцвета ученых астрономов, математиков, поэтов тюркских империй, таких как Улугбек, Аль-Каши, Сайфи-сараи, Кутыб, Фараби,Баласагуни и другие.
Новая история Казахстана с ХVII века до февраля 1917 года — вхождение в состав Российской империи Ногайской Орды (18 век — 1783 г.), Сибирского Царства (17 век), Казахского ханства (19 века).Первый этап новейшей истории Казахстана начинается со времени Февральской революции, распада Российской империи, Октябрьской революции и установления Советской власти (1917—1920) до фактического распада СССР (август-декабрь 1991 года).Второй этап новейшей истории Казахстана начинается со дня провозглашения независимости 16 декабря 1991 года до настоящего времени и характеризуется становлением и развитием Республики Казахстан как суверенного, демократического правового государства.Казахста́н (официально Респу́блика Казахста́н, каз. Қазақстан [qɑzɑqˈstɑn]) — государство, располагающееся в центре Евразии, бо́льшая часть которого относится к Азии, а меньшая — к Европе. Располагается между Каспийским морем, Нижним Поволжьем, Уралом, Сибирью, Китаем и Средней Азией.По площади территории занимает девятое место среди государств мира (2 млн 724,9 тыс. км²). Расположение: от восточной окраины дельты Волги на западе до Алтайских гор на востоке, от Западно-Сибирской равнины и южной оконечности Урала на севере до Тянь-Шаньской горной системы и пустыни Кызылкум на юге страны.Граничит на севере и западе с Россией — 7548,1 км, на востоке — с Китаем — 1782,8 км, на юге — сКиргизией — 1241,6 км, Узбекистаном — 2351,4 км и Туркменией — 426,0 км. Общая протяженность сухопутных границ — 13392,6 км[1]. Омывается водами внутриконтинентальных Каспийского и Аральскогоморей. Казахстан — крупнейшая страна, не имеющая выхода в Мировой океан.В административно-территориальном отношении делится на 14 областей и 2 города республиканского значения. Экономико-географически делится на Центральный, Западный, Восточный, Северный и Южныйрегионы.

Әнші құм

Қазақстанның кең байтақ дархан даласы әлі күнге дейін толық зерттелмеген, сыры ашылмаған құпияларға толы. Кең байтақ жеріміздің аумағында табиғаттың көз тартар небір құбылыстары мен қайталанбас өзіне тән ерекшеліктері бар. Солардың бірі «әнші құм» (кейбір деректерде Айғай құм) – Алматы облысы Кербұлақ ауданы жеріндегі Іле өзенінің аңғарын бойлай орналасқан Үлкен Қалқан тауы және Кіші Қалқан тауы етегіндегі құмды төбе, Алматы қаласынан 250 шақырым қашықтықта орналасқан. Биіктігі 150 м-дей, ұзындығы 8 км, ені 3 км-ге дейін жетеді. Қалқан тауларынан соғатын желдің бағыты үнемі өзгеріп отыруы нәтижесінде құм түйіршіктері електеніп, бірегей құм қо тұратын төбеге айналған.

«Алтынемел» мемлекеттік ұлттық табиғи паркі «Айғай құм немесе Әнші құм» атты құмды төбені өз қамқорлығына алған. Кейбір деректерге сүйенсек, «Алтынемел» ұлттық қорығы кезінде Шоқан Уәлихановтың Қашқарияға сапарында пана болған деседі.

Ал енді бұл өңір неліктен «әнші құм» атанып кетті екен? Осыған тоқталып көрейік. Бұл құмның бір ерекшелігі – құрғақ күндері әуенді дыбыстар шығарады. Оның әуені бірнеше шақырымдарға жайылып, алыстан да естіліп тұрады.

Кейбір пікірлерге сүйенсек, құмның ұсақ бөлшектері бір-біріне үйкелген кезде осындай әуенді дыбыстар шығады екен: жеңіл самал жел шиқылдаған дыбыстар шығарса, қатты жел орган дыбысына ұқсас әуен шығарады. Алайда, желсіз күнде де құмның әуенін тыңдауға болады. Осы сиқырына байланысты, құм жайында көптеген аңыздар пайда болған. Құмның тағы бір ерекшелігі – ол басқа құмдар сияқты орнын ауыстырып, көшіп жүрмейді, керісінше, мыңдаған жылдар бойы Алтынемел аумағында, бір орында тұр.

Осындай табиғи ерекшелік әлемнің басқа жерінде жоқ деп айтсақ та болатын шығар. Тіпті кезінде Ұлы Жібек жолы бойында орналасқан бұл табиғат ескерткішіне жолаушылар әдейілеп ат басын бұрған деседі.