Мәтінді мұқият тыңдаңыз, ойды жалғастырып, оқиғаны дамытыңыз.
Бір қалада әйгілі ұстаз өмір сүріпті, оның шәкірттері көп болған екен. Бір күні сол шәкірттердің бірі: «Осы біздің ұстызымыздың жауап бере алмайтын сұрағы бар ма екен?» деп ойланып қалды. Ол гүлденіп тұрған шалғынға барды, ең әдемі көбелекті ұстап алды және оны екі алақанының арасына тығып ұстады. Ол ұстазға келді де, сұрады: - Менің қолымда қандай көбелек бар, ол тірі ме әлде өлі ме екенін айтыңызшы? Ол көбелекті жұмылған алақандарында қысып ұстап тұрды. Өзінің шындығы үшін көбелекті кез келген уақытта қысып жіберуге дайын болды. Ұстаз оқушының қолына қарайма-ақ жауап берді
ДОПИСАТЬ
Құрмалас сөйлемнің құрамындағы жай сөйлемдер өзара мынадай жолдармен байланысады :
а) Интонация арқылы іргелесе байланысады :
Байжанның оны көруі біріншірет еді: орта бойлы, төртбақтау, толықша , сарғылы өңділеу, қырықты алқымдап қалған жігіт екен.
Мұнда бірінші жай сөйлемнен кейін дауыс ырғағы көтеріңкі айтылып, кідіріс ұзаққа созылмай, екінші сөйлеммен ұласып кетеді де , екі сөйлемнің арасын байланыстырып, күрделі ойды білдіруге дәлекер болып тұрады.
ә) Жалғаулық шылаулар (септеулік ) арқылы байланысады: Құланбай күзеуден ерет қайтып кеткен соң, өзге елдің бәрі де дағдыдан тыс күземді ерте алып көшіп еді .
б) Құрмаластың құрамындағы жай сөйлемнің баяндаушы тиянақсыз тұлғада келіп, келесі жай сөйлеммен ұласып, құрмаласа байланысады. Мысалы: Құрымбайдың оқуға кетуі шын болса, ол өз ісін ойламаған жерден істеген екен.
Құрмалас сөйлемдер байланысу тәсілдеріне қарай үш түрге бөлінеді:
1. Салалас құрмалас .
2. Сабақтас құрмалас.
3. Аралас құрмалас.