Мәтінді мұқият оқып, төмендегі тапсырмаларды орындаңыз. Сaрыбастауда бөтен біреудің үйінде жүргендей емес, нaғaшым үйіне келгелі көңілім өсіп, қоңайып қaлдым. Сабақты да жақсы оқып жүрмін. Шынымды aйтсaм, Қостөбеге тіпті бaрғым келмейді. Не қызық көрем деп бaрмaқшымын?
Рaмaзaн екеуіміз егіз қозы тәріздіміз. Күндіз-түні жұбымыз жaзылмaйды. Мектепке бірге бaрaмыз. Бірге ойнaймыз. Бірге ұйықтаймыз. Екеуміздің тaту болуымыз дa, aрaз болуымыз дa оп-оңaй.
Рaмaзaнға қaрaғaнда мен қушыкеш пысықпын. Оны оп-оңaй aлдaп кетем. Рaмaзaнның жібі бос, aңқау. Алдaнғaнын aртынaн бір-aқ біліп дүрсе қоя біледі. Қaрa күшінің менен гөрі aртықтығынa сенеді.
Денем кіші болғaнмен, беріспеймін. Рaмaзaндай емес, әдіс-aйлаға шебермін. Үйдің дәл қaсындaғы көгaл aлaңда жатып кеп күресеміз. Бірде ол жығaды, бірде әдісімді aсырып мен жығaм.
Әр aлуaн өнер жaрыстaрымыз: жүгіру, тaс лaқтыру, биіктен, ұзындықтaн секіру. Мұнда көбінесе мен озaтын едім.
Тек озып қaнa қоймaймын. Пәлекештігім ұстaп, Рaмaзaнды неше сaққa жүгіртіп мaзaқ етем. Қыршaңқы тіліммен ызaсын келтіріп, шaтып aлaм
Сұрақтарға жауап беріңіз 1. Мәтіннің кейіпкерлері кімдер? 2. Әңгіме кімнің атынан баяндалған?
даю 20 бвлоы
Бөкей ордасында тек екі билеуші - алдымен Бөкейдің өзі, содан кейін оның баласы Жәңгір билік құрды. Жәңгір хан көптеген жетістікке жетеді. Сонымен, оның талабымен көшпелі қазақтар отырықшы өмір салтына көшті. Жәңгір а қоралар, сарайлар салу қажеттілігі мен пайдасын ұғындырды. Мысалы, 1828 жылы ол өзінің резиденциясын тұрғызды. Бастапқыда оған үй, қонақ бөлмелері, қару-жарақ, баспахана, тұрақты және тұрғын үй кірді. Өкінішке орай, осы уақытқа дейін осы үлкен ғимараттар кешенінен тек қару-жарақ палатасы ғана қалды. Қалған бөліктері іргетастан бастап қалпына келтірілді.
Оның резиденциясының айналасынан кішігірім қала пайда болды. ХХ ғасырдың басында түсірілген фотосуретте Жәңгір хан резиденциясының қасында қанша үй тұрғызылғандығы көрсетілген. Ал бүгінде XIX ғасырдан сақталған үйлер бар.

Жәңгір хан ағартушылық қызмет те атқарған. Сонымен, Бөкей ордасында ол өз мектебін ашты. Ол үшін ол императорға арнайы хат жазып, Ресейдің жоғары мектептерінде қазақ балаларын оқытуға рұқсат алды. Император рұқсат берді, бірақ бір шарт бойынша: балалар бастауыш мектепте орыс тілінде оқу қажет. Сондықтан олар Жәңгір хан мектебінде бірден екі тілде - қазақ және орыс тілдерінде сабақ берді. Біздің гид Айнаштың айтуынша, көп адамдар "бізді орысқа айналдырмақшы" деп сеніп, бұл мүмкіндіктен бас тартты.
Бірақ Жәңгір бәріне үлгі көрсетіп, өз балаларын және өзіне жақын а мектепке берді. Содан кейін ғана мектепке деген сенім артты. Өкінішке орай, бүгінгі күнге дейін бұл мектеп сақталмады. Тек бір мұғалімнің үйі ғана сақталған (суреттің ортасында).

Бөкей ордасында "Қазақстан" газеті де шығып тұрды. Гидтер оның қазақ атымен бірінші шыққанына сенімді. Бұған дейін мұнда қазақтарды қырғыз деп атаған. Ханның бас кеңсесінде газетті басып шығаратын үлкен баспахана болды. Өкінішке орай, ол газеттің тек 18 нөмірін ғана шығарып үлгерді. Содан кейін жабылып қалды.



Бөкей ордасының жетістіктерінің бірі - қазынашылық, яғни ақша мекемесі болып табылады. Жетекшіміз Айнаштың айтуынша, Жәңгір хан штаб-пәтерде халықаралық көрме ұйымдастыруға шешім қабылдайды. Бүкіл әлемнің саудагерлері Ордаға ағылады. Жергілікті халықтың ақшасы болмағандықтан, олар шетелдік тауарларды қойға айырбастап отырды. Айырбастау көбінесе жергілікті тұрғындар үшін қолайсыз болды. Содан кейін хан қаржылық келісімдер мен баламалы айырбас үшін жауап беретін жеке бөлім құруға шешім қабылдады. Сол кездегі монеталар мен банкноттар, сондай-ақ сейф Бөкей ордасының мұражайында сақталған.
Жауаптары:
1. 1835 жылдың қараша айында
2. Құсмұрын бекетінде қазіргі Қостанай облысы Сарыкөл ауданындағы Күнтимес ордасынд а дүниеге келген.
3. Шоқанның балалық шағы қыс кезінде Обаған бойындағы Күнтимес ордасында, жазда Есілдің оң саласы Аққанбұрлық алабындағы ата жайлауда өткен.
4. Әжесі Айғаным тәрбиелеген.
5. Күнтимес ордасындағы әкесі ашқан ауыл мектебінде хат таныған Шоқан сол мектепте ортағасырлық қыпшақ-шағатай тілін меңгереді, парсыша, арабша тіл сындырады.Шоқанның жақын туыстарының естеліктеріне қарағанда, ол бала кезінен білімге бейім әрі құмар болған.
6. 1847 жылдары 12 жасында түскен.
7. 1853 жылдары бітірген.
8. Батыс Сібір мен Қазақстанның солтүстік шығыс аудандарын басқаратын генерал губернатор Гасфорттың адьютанты болған.
9. Семей, Аягөз, Қапал, Ыстықкөл экспедициясы, Құлжа қаласы, Орталық Қазақстан, Тарбағатай мен Жетісу, Қашғария, Ұлытау-Жезқазған
10. Қазақ, қырғыз, ауыз әдебиетінің үлгілерін, тарихы мен этнографиясының материалдарын жинаған, Қазақ даласын және онымен шекаралас жатқан елдерді, Қашғария өлкесінің тарихы, этнографиясы, мәдениеті мен геологиясы, географиялық жағдайын зерттеген.