Мәтінді мұқият оқыңыз, мәтіндерге сай негізгі тақырыпты анықтаңыз. Тақырыпқа байланысты көтерілген мәселені түсіндіріңіз де, мәтіндерге тақырып қойыңыз.
1- мәтін
75 жастағы Жорж Дау өмірін аң аулаумен өткізген. Осы хоббидің жетегімен, ол әлемнің көп түкпірін аралап
үлгерген. Қазірде оның үйі үйден гөрі жануарлар мұражайына келіңкірейді.
Аңшының коллекциясында аю, моря, керік, мүйізтұмсық, бегемот, тау ешкілері, газель, гепард, арыстан,
маймыл, піл, зебра секілді жануарлар бар.
Жорждың айтуынша, ол өзінің алғашқы киігін солтүстік Квебекте жүріп атып алған. Ол содан кейін Британ
Колумбиясына жол тартып, тағы екі жануарды өлтірген. Міне содан бері оның аңшылық өмірі
басталған екен. Жорж осы уақытқа дейін 40-қа жуық елде аңшылық қылған.
Бірнеше жылдан соң, Жорж аулап алған аңдарын қатырып, үйіне әкеліп қоюды ойға алады.
Мамандардың есептеуінше, мұражайдың құны 5,3 миллион фунт стерлингті (8,7 миллион доллар) құрайды.
(110 сөз)
2-мәтін
Өмірдерегінде Халықаралық «Алаш» әдеби сыйлығының лауреаты, ақын Ғалым Жайлыбайдың жылқышы
болғаны айтылады. Бұл, әрине, аса таңырқай қоятын жәйт емес. Ал оның таға жинайтын әуестігі жөніндегі
сез біршама қызықтыруы әбден мүмкін.
Жылқышының баласы екен. Ат пен ат әбзелдеріне деген құмарлық адам жанының әуелден жылқыға
жақындығынан негіз алса керек.
Таға жастайынан өмірдегі қым-қуыт әсерлерді сіңіре-сіңіре ақындық орбитасына көтеріліп кеткен ауыл
баласының сонау қаршадайда бәйгеге шапқан балғын күндерінен бергі дәнекердей сезіледі. Осылардың
ортасында ойға батып, шалқар шабытқа нәр алып отыратындай
Ғалекең бастапқыда көзіне оттай басылып, көңілін баураған кәдімгі болат тағаларды жинастырып көрсе
керек. Бірақ бұлар қала жағдайында бірталай қолайсыздық туғызады. Содан біртіндеп тағаның кәдесый
пішініндегі түрлерінің оңтайлы екенін түсінеді. Ал іздесең, мұның алтынын да, күлісін де табуға болады
Және аrе ыңғайлы эстетикалық жағынан сонша тартымды.
(Күлтелеу Мукаш. (122 сөз)
Қазақстанның Қызыл кітабы – Қазақстан Республикасы аумағында жойылып кету қаупі төнген және сирек кездесетін жануарлар мен өсімдіктердің сипаттамасы берілген арнайы басылым. 1978 жылдан шығарыла бастады. Оның омыртқалы жануарларға арналған бірінші бөлімі жеке кітап болып 1978 ж. жарық көрді. “Қазақстанның қызыл кітабының” екінші бөлімі 1981 ж. өсімдіктерге арналып шығарылды. “Қазақстанның қызыл кітабының” бірінші басылымына тіркелген өсімдіктер мен жануарлар түрлері екі категория бойынша: А категориясы – жойылып кету қаупі төнген түрлер; Б категориясы – сирек кездесетін түрлер деп берілді. “Қазақстанның қызыл кітабының” жануарларға арналған бірінші басылымында омыртқалы жануарлардың 87 түрі: балықтың 4, қосмекенділердің 1, бауырымен жорғалаушылардың 8, құстардың 43, сүтқоректілердің 31 түрі тіркелді. 1991 ж. “Қазақстанның қызыл кітабының” толықтырылған екінші басылымы шықты. Кітаптың екінші басылымына омыртқалы жануарлардың 129 түрі мен түр тармақтары тіркелді. Онда балықтардың 16, қосмекенділердің 3, бауырымен жорғалаушылардың 10, құстардың 58, сүтқоректілердің 42 түрі мен түр тармақтары туралы мәліметтер берілген. “Қазақстанның қызыл кітабының” екінші басылымында алғаш рет омыртқасыз жануарлардың 105 түрі берілді, онда жәндіктердің 96, шаянтәрізділердің 1, ұлулардың 6, құрттардың 2 түрі туралы деректер тіркелген. 1996 ж. “Қазақстанның қызыл кітабының” үшінші басылымы қайта өңделіп, әрі толықтырылып, қазақ тілінде шықты. Бұл үшінші басылымның бірінші томы “Жануарлар”, оның бірінші бөлімі “Омыртқалылар” деп аталды. Онда омыртқалы жануарлардың 125 түрі мен түр тармағы туралы деректер берілген.