Мәтінді мұқият оқы. ...Есейе келе көрген көп ұстаздарым талай-талай тағылымға бой ұрғызғанымен, солардың бірде-бірі нақ өзімнің әжемдей, әке-шешем мен ауылдың қадірлі ақсақалдарындай өсиет айдынына жүздіре алған жоқ, молынан құлаш сермете алған жоқ десем, ардақты ұстаздарымның көңіліне келмес. Бұл сөзім өзіме қанымның тартқанынан немесе жақыныма сезімімнің бөлектігінен, әлде ата-анаға деген парызымның молдығынан ғана туып отырған жоқ. Өмір шындығының өзі ақиқатқа бас ұрары даусыз. Дүние тарихы. аратылыс шежіресі, жан-жануар болмысы жайлы алғашқы әңгімені әжемнен естігенімді, адамзат қауымының қалыптасуы туралы тұңғыш мағлұматты әжемнен алғанымды қалай ғана ұмытармын... Иә, әлемнің пайда болуы, тірлік дамуы, адамзаттың шығуы, өмір жайлы шынайы сезіммен азаматтық тұрғысындағы жан баурайтын аңыздарды айтқан; ненің жақсы, не жаман екенін, нені сүйіп, неден аулақ жүруді үйреткен; ар заңының, әдеттің жинағынан алғашқы тарауларды таныстырған да, ең алдымен, ата-ана, ағайын-туған еді. Әрине, ол кезде мен де өзге сәбилер сияқты әжем айтқан ертегі мен аңыздардың түпкі байыбына бара бермейтінмін, әке әңгімесінің өсиетін ұға бермейтінмін және үлкендердің талай-талай өнегесін орындай бермейтінмін... Ол кезде мені қызықтыратыны ертегі-аңыздардың ғажайып оқиғалары еді... Енді, міне, есейіп ер ағасы болғанымда ойласам, мен сол әңгімелерден адамзат өресінің өрісін тани берген екем ғой... Б.Момышұлы «Ұшқан ұя» үзінді 1-тапсырма Мәтіннің негізгі ақпараттарын анықтап жаз. Жауабы негізгі ақпарат болатындай 1 сұрақ құрастыр. 2-тапсырма Мәтіннің қосымша ақпараттарын анықтап жаз. Жауабы қосымша ақпарат болатындай 1 сұрақ құрастыр. 3-тапсырма Мәтінде көтерілген мәселені анықтауға бағытталған 1 нақтылау сұрағын құрастыр. 4-тапсырма Төменде берілген сөйлемді пайдаланып, Тәуелсіздік күніне арналған құттықтаухат жазыңыз. Құттықтаудың стильдік ерекшелігін, құрылымын еске түсіріңіз. Орфографиялық норманы сақтаңыз. Тәуелсіздік – ата-бабаларымыз аңсаған ұлы күн. Әр ұлт үшін, әр халық үшін тәуелсіздіктен асқан бақыт жоқ.
Тіл
Адамдар туылады салып сөйлемейді олар ата ананың сөйлеу және әңгімелесуіне байланысты балаға сөйлеу қалыптасады . Олар сөйлеу келе жаман сөз сөйлеп бастамайды себебі олар әлі бала . Олар қоршаған ортасына яғни достарына , отбасына немесе көрген нәрсесіне байланысты жаңа сөздер немесе жаман сөздерді үйренеді . Адамдар тіл арқылы бір бірінің көңіл күйін түсіріп немесе көтере алады. Тілмен адамды жауаптары алуға және өзіңді жиіркенішті көрсете аласың. Егер жиіркенішті көрсеткіш келмесе өзіңді онда әдепті бол және атам қазақ айтқан " Көп сөз күміс , аз сөз алтын " деген сол үшін орнымен сөйлесең өзіңді бәріне сыйлата аласың . Ойнап сөйлесең де , ойланып сөйлеу керек . Әр қашан адамдарға жанына тимейтін сөз сөйле , ол сені жоғары етіп көрсетеді және сені сыйлайтын болады . Міне Өнер алды қызыл тіл.
Объяснение:
☆☆☆☆☆
Күлтегін жырының кейіпкерлері: Күлтегін батыр, Білге, Елтеріс, Бумын, Қапаған қағандар.
"Күлтегін" жырының басты идеясы: түркі халқын ауыз бірлікке, сыртқы жауға қарсы ұйымдасқан күреске, ежелгі ата-баба жолы мен салт-дәстүрін берік ұстауға үндеу болып табылады.
Тақырыбы:
"Күлтегін" (кіші жазу) жыры әрқайсысы өз алдына дербес әрі сюжеттік жағынан бір-бірімен тығыз байланысты сегіз топтамадан тұрады. Әрбір топтама – мазмұны жағынан бір-бір хикая. Оның бірінші топтамасы – қағанның өз халқына айтқан үндеуі; екіншісі Түрік қағандығы жерінің кеңдігін суреттейді; үшіншісі түркілердің әскери жорықтарын жыр етеді; төртіншісі көршілес табғаш халқының қастандық әрекеттері туралы әңгіме; бесіншісі табғаштармен қарым-қатынас түркілерге ажал қатерін төндіретіні жайында; алтыншысы түркі халқының көреген емес екені туралы; жетіншісі түркі халқының даңқын көкке көтерген Білге қаған жөнінде; сегізінші топтама осы ескерткіш-жырды жазуға себеп болған жайттарды баяндауға арналған.