(М. Матқан)
9-тапсырма. «Семантикалық карта» стратегиясы бойынша үстеу сөздердің
түрлерін талда.
Жауаптар
Тілдік бағдар
Мекен үстеуі
Мезгіл үстеуі
Мөлшер үстеуі
Сын-қимыл үстеуі
Мақсат үстеуі
Себеп-салдар үстеуі
Топтау үстеуі
Күшейткіш үстеуі
Сұрақтар
Қандай сөздер жатады?
Мезгіл үстеуіне мысал жаз.
Анықтамасын жаз.
Мысал келтір.
Синонимдерін жаз.
Мысал келтір.
Қандай сұрақтарға жауап береді?
Синонимдерін жаз.
Объяснение:
1.МЕКЕН ҮСТЕУіне қимылдың орнын, бағытын білдіріп,қайда?қайдан?деген сұрақтарға жауап беретін үстеулер жатады,мысалы: ілгеріде,әріде,кері,жоғары, төмен,жолшыбай;
2.МЕЗГІЛ ҮСТЕУ:сұрақтары қашан?қашаннан?бүгін,кеше,ертең,ертелі-кеш,анда-санда; Ауылға анда-санда барып тұрамыз.Ертең мектепте семинар болады.
3.МӨЛШЕР ҮСТЕУІ- қимылдың мөлшерін,көлемін білдірім,қашан?қаншама?қаншалықты? деген сұрақтарға жауап береді. Мысалы: онша,сонша,соншалық,оншалық;
4.СЫН-ҚИМЫЛ ҮСТЕУІ- Асқар сұраққа БІРДЕН жауап берді.Науқастың жағдайы БІІРТЕ-БІРТЕ жақсара түсті. Кешігіп келе жатқандықтан пойыз ЖЫЛДАМ жүріп келеді.
5.МАҚСАТ ҮСТЕУІ -әдейі,жорта-көре көзге,қасақана-біле тұра,
6.СЕБЕП-САЛДАР-жоққа,құр босқа,босқа,құр,бекерге; Құр босқа қарап отырмайын деп, кітабымды қолыма алдым. Талай адам жұмыссыздықтан босқа жүр.
7.ТОПТАУ -сұрақтары: нешеден?қаншадан?нешеуден?қалай-қалай?мысалы: Құстар да топ-тобымен ұшып келе бастады. Оқушылар рет-ретімен сапқа тұрды.
8.КҮШЕЙТКІШ- ең-өте,ылғи-кілең,әбден,тіпті,тым-аса,мүлдем-мұқылым