Құлпытас бейітке қойылатын тас белгі. Дүниежүзі халықтарында құлпытастың көптеген түрі кездеседі.
Ежелгі шумер, мысырлық, этрустар заманында құлпытастар адам мү-
сіні түрінде жасалды. Құлпытасқа адам бейнесі қашап салынды. Оны мәйіт-пен бірге қою дәстүрі ғұн заманы, Түркі қағандығы, қыпшақ, түркеш дәуір-
лерінде кең жайылды.
Құлпытастардың шығу тегі, рәміздік мән-мағынасы туралы ғылымда
нақты тұжырым қалыптаспаған. Қалай болғанда да, қазіргі қазақ даласын-
дағы құлпытастардың арғы тарихы сақтар мен ежелгі түркілердің тас мүсін-
дерімен, сондай-ақ көне түркі жазуы қашалған бітіктастармен байланысты
екені анық.
Құлпытастарды әрлеу, нақыштау, бедерлеу ісі сол кезеңде өмір сүрген
халықтың қолөнері мен мемориалдық үрдісі, салт-дәстүрі, әдет-ғұрпы мен
дүниетанымының белгісі іспетті. Мысалы, түркі жерінде ислам дінінің та-
ралуына байланысты бейнелі құлпытастардың орнына өрнекті көктастар
қойылатын болды. Ислам дінінде қабір басына белгі қоюға рұқсат етілді. Бі-
рақ аса үлкен құлпытас қойып, оған адамның, малдың немесе әлдебір зат-
тың суретін бейнелеуге тыйым салынды. Сондықтан құлпытастарға арабша
«Құран» сүрелері мен аяттар жазылды.
Түркістандағы Ясауиге қойылған құлпытаста, сонда жерленген қазақ
халқының атақты хандары мен қайраткерлерінің басына қойылған құлпы-
тастарда осы үрдіс сақталған.
(составить несколько вопрос по тексту)
1.Құлпытас деген не?
2.Ғұн заманында құлпытас қандай болған?
3.Түркі елінде ислам дінінің таралуына байланысты құлпытастардың орнына не қойылатын болды?
4.Ислам дінінде қабір басына не қойылуға рұқсат етілді және неге тыйым салынды?
5.Түркістандағы Яссауиде жерленген атақты хандар мен қайраткерлердің басына қойған құлпытастарда қандай үрдіс сақталған?