Өткен жылдан бастап адамдар өз өмірі, маңызды оқиғалар туралы ән айтады. Уақыт өте келе бұл оқиғалар өткеніне қарай кетеді, олардың қатысушылары өледі. Әндердің өзі де ертеден келе жатыр, бірақ олар ұмытылмайды — адамдар ән айтуды жалғастыруда. Маңызды оқиғалар мен өткеннің көрнекті тұлғалары бейнеленген әндер Тарихи деп аталады. Көне тарихи әндерде халықтың шетелдік жаулап алушылармен және жұмыс берушілермен ерлік күресі туралы айтылады. Олар патриотизмнің жоғары рухымен ерекшеленеді. Онда даңқты жорықтар мен тамаша жеңістер, Жауынгерлік Даңқ ауыр жолдары туралы ән айтады. Сонымен қатар, онда адам армандары мен үміттері көрініс тапты, онда орыс халқының" оның мейірімділігі, жомарттығы, жан-жақтылығы.
Міне, қабағын түйіп жаңбырлы күз келді. Күз – молшылықтың, байлықтың, берекенің айы. Қырман басы тазаланып, бау – бақша жиналып, құс базары тарқайтын кез. Інім екеуміз терезе алдында отырмыз. Сыртқа шыға алмаймыз. Апам рұқсат етпеген. Кешеден бері аспанды суық бұлт торлап алды. Түс мезгілі болса да, қала іші түнеріп тұр. «Бр-р...» Өн бойымыз әлденеге діріл қағып, жаурағандай сезіндік өзімізді. «Ух, қандай суық еді!..» Сәлден соң күн ашылды. Ауыр- ауыр бұлттар тарқап, қиғаштай құйылған нұрлы шуақтан айнала құлпырып, мамыражай күйге енді. Інім екеуміз сыртқа шықтық. Иілген қайың бұтағындағы жұқа, сары жапырақтар самалмен дірілдеп тұр. Біз бақ ішіне кірдік. Бақ іші сары бояуға малынып тұр, тып- тыныш. Жаздағыдай құстардың әсем үні естілмейді. Тек табан астындағы тапталған жапырақтардың судыр- судыр еткен дыбысы бақтың тыныштығын бұзғандай.Інім сары жапыраққа алақанын тосты. «Қап, тесіліп қапты!» деді. Аяп тұр. Кенет сусылдап, күнбатыстан суық жел соқты. Ағаш жапырақтары ұша жөнелді. Біз үлкендердің «үстеріңді лас қылмаңдар!» дегенін ұмытып, жұп- жұмсақ жапырақтардың үстінде аунап ойнадық. Қайың, үйеңкі жапырақтарынан гүл шоқтарын жасадық. Ауа зілдене түсті. Көгілдір аспанға шыға келген бұлттар бірте- бірте қоюланып, жаңбырдың лебі есті. Әуелі ірі- ірі тамшылар батылсыз тамды да, кейін үдеп кетті. Жаңбыр тамшылары есікті, терезені, қаңылтыр шатырды қақылай жөнелді. Көше іші суға толып, ойық жерлерде көлшік пайда болды. Адамдар оны «жаңбырлы күз», «суық күз», «қара күз» деп, айыптап жатады. Ал біз оны «алтын күз» дейміз. Біз алтындай сап-сары жапырақтардан гүл шоқтарын жасап алып, үйге қарай жүгірдік. Апам бізге ұрыспайды!
Тарихи әндер халық ауыз әдебиетінің жанры ретінде
Өткен жылдан бастап адамдар өз өмірі, маңызды оқиғалар туралы ән айтады. Уақыт өте келе бұл оқиғалар өткеніне қарай кетеді, олардың қатысушылары өледі. Әндердің өзі де ертеден келе жатыр, бірақ олар ұмытылмайды — адамдар ән айтуды жалғастыруда. Маңызды оқиғалар мен өткеннің көрнекті тұлғалары бейнеленген әндер Тарихи деп аталады. Көне тарихи әндерде халықтың шетелдік жаулап алушылармен және жұмыс берушілермен ерлік күресі туралы айтылады. Олар патриотизмнің жоғары рухымен ерекшеленеді. Онда даңқты жорықтар мен тамаша жеңістер, Жауынгерлік Даңқ ауыр жолдары туралы ән айтады. Сонымен қатар, онда адам армандары мен үміттері көрініс тапты, онда орыс халқының" оның мейірімділігі, жомарттығы, жан-жақтылығы.