Казазскиий язык 5 класс дом. стр 25 тапсырма 6

Етістіктің райлары кимылдың, іс-әрекеттің жүзеге асу, орындалу мүмкіндігіне қарай төрт түрге бөлінеді: ашық рай, бұйрық рай,шартты рай және қалау рай.

1) Сөздің түбірі білдіретін грамматикалық мағынадан өзгеше басқа грамматикалық мағынаның арнайы грамматикалық формасыз, сырттай түбір мен немесе басқа тұлғамен сәйкес түрде берілуін формасыз тұлға немесе нольдік форма деп атайды. Оған мысалы, жіктік жалғаудың 3-жағы (мен келсе-м, ол келсе-), бұйрық райдың 2-жағы (сен кел-,) жатады. Бала, келді, келген деген сөздерді жіктесек (жекеше: мен бала-мын, келді-м, келген-мін 2-ж. сен бала-сың, келді-ң, келген-сің, 3-ж. ол бала-, келді-, келген-,) III жақта жалғанған жалғау жоқ, сен кел, сен оқы дегендегі бұйрықтық мағына арнайы формасыз (жалғаусыз) сырттай етістік түбірімен сәйкес тұлға арқылы беріліп тұр. Ал шынында етістіктің түбірінде бұйрықтык мағына болмайды: келген, келіпті дегенде түбірі — кел, онда ешқандай бұйрықтық мағына жоқ.

Пословицы о Родине

1. Кісі елінде сұлтан болғанша,
Өз еліңде ұлтан бол.

2. Өз елім, өлең төсегім.

3. Мал қонысын іздейді,
Ер жігіт туысын іздейді.

4. Ел-елдің барі жақсы,
Өз елің барінен жақсы.

5. Іргесі берік елді
Жау ала алмас,
Ауызы бір елді
Дау ала алмас.

6. Сұңқар киясын сағынады,
Торғай ұясын сағынады.

7. Ұлтарақтай болса да
Ата қонысы жер қымбат.
Ат төбеліндей болса да
Туып өскен ел қымбат.

8. Жат елдің жақсысы болғанша,
Өз еліңнің сақшысы бол.

9. Есі бар жігіт елін табар,
Есі жоқ жігіт жаттың отын жағар.