akotkina1

12.02.2022 16:37 •  Қазақ тiлi

Казакстан территориясындағы ертедегі кезенділер мәдениеті мен өнері Бадің заманымызға дейінгі бір мыңыншы жылдары бүкіл Еуразия даласында скиф сак тайпалар одағы өмір сүрді. Vшы қиыры жок кең даланы игеріп, әртүрлі патшалыктар бірлестiктерiн ұрып, күшті жауынгер еле аналды. Оларды батыстағылар (гректер) скифтер десе, парсылыстар (Иран, парсы патшалықтарын сақтар деп атады. Бірақ та осы екі атау да Еуразия даласын жайлаған халықтардың ортак аты еды Скиф, сак тарнокын тілге тиек етіп, теренарек үнділетін болсақ, оларды карайтын бірнеше тайпалар көне жазба шежірелерде жиі кездесетінін көреміз, сарматтар, дайлар, аландар, массагеттер, үйскиер кезінде осы тайпалар бірлестіктері Қазақстан территориясын жайлаған, қазақ халқының арғы ата-бабалары болып табылады. Бұлардың панде, әсіресе, массагеттер, алаңдар, үйсіндер туралы тарихи деректер көбінесе Иран, парсы, грек жазбаларында біршама кездеседа Ал атандар туралы кене кытай жылнамаларында дәйекті де айшыпты жазылган. Ең бір кене деректер ежелпі парсылардың діни кітабы — Авестада көрініс береді Сонымен бірге дайлармен бірге Иранның шығысында орын тепкен көшпелі тайпа «дрларды да атап өтеді. Ал осы тұрлары» ежелгі гректер массагеттер деп атағанын айтса, катан түрк тектес халықтардың, дәлірек негіздесек, жазақ халқының арғы ата-бабаларының географиялық жайлап жатқан аймагын танып білеміз. Массагеттер мен дрлардың (түріктердің туысқан бір тайпа бірлестіктерінен тұратынын тарихтың атасы атанған Геродот на азып кеткен Ежелгі дәуірде Орта Азия мен Қазақстан жерінде тайпа бірлестктерінің ең күштісі массагеттер, алтандар болды. Олар әрдайым перш патшалықтармен қарым-қатынаста болып ауласқанмен жағатасып, тойласқанымен табысып отырды. Көшпенді де еркін, срихүрск халыкты табанына таптау үшін талай рет парсы, грек қытай папатары жорық, жасаған. Жаулардың сшқайсысына да берілмей, қайта өздеріне айықпас сокы беріп отырған, Скифтердің әйелдері де батыр қайсарлықтарымен тарихта өз аттарын Балдырып отырды. Соның бірі, әйгіш әйет патша Томирис Массагеттер датшасы Томирис аз Бcзегінде ешкім тоқтата алмаған парсы патшасы Кирге катты соққы беріп, әскерін талқандап, өзін қолға түсіріп басын алады. Уақиға туралы Геродот езінің әйгілі «Тарих» шығармасында (бэд 40–430жж.) мынадай дәйекті келтіреді «Парсыларды жеңгеннен кейін массагеттер падишасы Томирис торсыкка толтырып кан кұйғызып: «Сен қанға мартып едің, енді шөлің қансын!» - деп оған Кирдің басын салдырған kitaphana kz Тақырыбы Мәтін не туралы екенін жазыныз. Көзделген аудитория