Септік жалғаулары (орыс. Падежные окончания) арқылы есімдер сөйлемдегі етістіктермен де, шылау сөздермен де, есімдер өзді-өздері де жалғасып әр алуан қарым-қатынасқа түседі.[1]
Мысалы:
Еңбектен еңбек шығады, еңбек туады,Еңбекті еңбек ақтап, еңбек жуады.Еңбек етіп күшті туған ерлерЕңбекке ерте тұра бекін буады.Еңбекте еңбек еткен ерлерім бар,Еңбекке сіңірген көп түрлерің бар,Еңбегім өзгерген жоқ, өз орнында,Еңбекпен ерік алатын жерлерім бар (И. Б.).
Бұл мысалда 13 мәртебе ұшырасатын еңбек сөзі түрлі-түрлі қосымшалар қосылып, әр алуан формада қолданылып тұр. Егер жетінші жолдың басындағы еңбегім дегеннен басқаларының қосымшаларын алып тастасақ, сөйлемдегі сөздердің байланысы бұзылып не қиыспай қалады, не сөйлемдердің мағыналары өзгеріп кетеді.[2]
Бұл қосымшалар сөйлемдегі сөздерді бірі-бірімен жалғастырып, септестіріп тұр. Осындай қосымшаларды септік жалғауларыдейміз. Сөздердің жалғауларды қабылдап өзгерту жүйесінсөздердің септелуі деп немесе септеу деп атайды.
В настоящее время политическим и культурным центром Казахстана является молодая столица – город Астана. Тем не менее, город имеет древнюю историю, исследованную учеными во главе с видным археологом К. Акишевым. В средневековье на территории, северной части долины реки Есиль, находилось городище Бозок. Городище Бозок было расположено на пересечении караванных дорог. Бозок был важным политическим и ремесленным центром. Город так же выполнял функции стоянки и места отдыха и ночлега для караванов и путников.
Не сразу Астана стала называться «Астаной». До 1998 года город носил различные названия. Так, с 1830 по 1961 года Астана называлась Акмолинск, с 1961 по 1992 года – Целиноград, с 1992 по 1998 носила название Акмола, и только в 1998 году, когда сюда была перенесена столица, ей было дано название – Астана, что в переводе с казахского языка означает «столица» или «главный город». Слово «Акмола», которым был назван город, в переводе с казахского языка означает «Белая могила» или «Белая Святыня».
Идея создания новой, современной столицы Казахстана принадлежит Главе государства Нурсултану Назарбаеву. Удобное расположение в центре Евразийского континента делает Астану экономически выгодным мостом между Европой и Азией.
Главным символом новой столицы, ее своеобразной «визитной карточкой» стал комплекс «Байтерек». Среди других уникальных архитектурных сооружений можно назвать «Дворец мира и согласия», выполненный в форме пирамиды, торгово-развлекательный центр «Хан Шатыр» – самое высокое шатровое сооружение в мире, наиболее отдаленный от моря океанариум – «Думан», центральный концертный зал «Казахстан», «Аллея поющих фонтанов» - это аллея на которой находятся зеленые газоны, цветные тротуары, гигантские чаши с музыкальными фонтанами,
Септік жалғаулары (орыс. Падежные окончания) арқылы есімдер сөйлемдегі етістіктермен де, шылау сөздермен де, есімдер өзді-өздері де жалғасып әр алуан қарым-қатынасқа түседі.[1]
Мысалы:
Еңбектен еңбек шығады, еңбек туады,Еңбекті еңбек ақтап, еңбек жуады.Еңбек етіп күшті туған ерлерЕңбекке ерте тұра бекін буады.Еңбекте еңбек еткен ерлерім бар,Еңбекке сіңірген көп түрлерің бар,Еңбегім өзгерген жоқ, өз орнында,Еңбекпен ерік алатын жерлерім бар (И. Б.).Бұл мысалда 13 мәртебе ұшырасатын еңбек сөзі түрлі-түрлі қосымшалар қосылып, әр алуан формада қолданылып тұр. Егер жетінші жолдың басындағы еңбегім дегеннен басқаларының қосымшаларын алып тастасақ, сөйлемдегі сөздердің байланысы бұзылып не қиыспай қалады, не сөйлемдердің мағыналары өзгеріп кетеді.[2]
Бұл қосымшалар сөйлемдегі сөздерді бірі-бірімен жалғастырып, септестіріп тұр. Осындай қосымшаларды септік жалғауларыдейміз. Сөздердің жалғауларды қабылдап өзгерту жүйесінсөздердің септелуі деп немесе септеу деп атайды.
Септік жал-ғауларының
атыСұрауларыЖай септіктің
сұрауларыТәуелдік септік сұраулары1Атаукім? не?кімім? кімің? кіміңіз? кімі?
нем? нең? неңіз? несі?2Іліккімнің? ненің?кімімнің? кіміңнің? кіміңіздің? кімінің?
немнің? неңнің? неңіздің? несінің?3Барыскімге? неге?
қайда?кіміме? кіміңе? кіміңізге? кіміне?
неме? неңе? неңізге? несіне?4Табыскімді? нені?кімімді? кіміңді? кіміңізді? кімін?
немді? неңді? неңізді? несін?5Жатыскімде? неде?
қайда?кімімде? кіміңде? кіміңізде? кімінде?
немде? неңде? неңізде? несінде?6Шығыскімнен? неден?кімімнен? кіміңнен? кіміңізден? кімінен?
немнен? неңнен? неңізден? несінен?7Көмектескіммен? немен?кіміммен? кіміңмен? кіміңізбен? кімімен?
неммен? неңмен? неңізбен? несімен?Тағы қараныз:[өңдеу]
Астана - главный город Казахстана.
В настоящее время политическим и культурным центром Казахстана является молодая столица – город Астана. Тем не менее, город имеет древнюю историю, исследованную учеными во главе с видным археологом К. Акишевым. В средневековье на территории, северной части долины реки Есиль, находилось городище Бозок. Городище Бозок было расположено на пересечении караванных дорог. Бозок был важным политическим и ремесленным центром. Город так же выполнял функции стоянки и места отдыха и ночлега для караванов и путников.
Не сразу Астана стала называться «Астаной». До 1998 года город носил различные названия. Так, с 1830 по 1961 года Астана называлась Акмолинск, с 1961 по 1992 года – Целиноград, с 1992 по 1998 носила название Акмола, и только в 1998 году, когда сюда была перенесена столица, ей было дано название – Астана, что в переводе с казахского языка означает «столица» или «главный город». Слово «Акмола», которым был назван город, в переводе с казахского языка означает «Белая могила» или «Белая Святыня».
Идея создания новой, современной столицы Казахстана принадлежит Главе государства Нурсултану Назарбаеву. Удобное расположение в центре Евразийского континента делает Астану экономически выгодным мостом между Европой и Азией.
Главным символом новой столицы, ее своеобразной «визитной карточкой» стал комплекс «Байтерек». Среди других уникальных архитектурных сооружений можно назвать «Дворец мира и согласия», выполненный в форме пирамиды, торгово-развлекательный центр «Хан Шатыр» – самое высокое шатровое сооружение в мире, наиболее отдаленный от моря океанариум – «Думан», центральный концертный зал «Казахстан», «Аллея поющих фонтанов» - это аллея на которой находятся зеленые газоны, цветные тротуары, гигантские чаши с музыкальными фонтанами,