4) Мақал - мәтелдерді ойлап табу дәстүрі нақты ережелерге бағынбайды, белгілі бір уақыт пен орынға байланысты емес. Филолог Нысанбек Тұрекұл мақал - мәтелдердің мақсатын түсіндіреді:
"Мақалдар (мақал – мәтелдер) - бұл аяқталған ойды білдіретін ашық және айқын мазмұнмен қысқаша поэтикалық сөздер. Олар қазақ халқының тұрмысы мен еңбек өмірінен пайда болды. Қазақ мақал-мәтелдері-бұл екі, үш және төртбұрыш.
Еңбек ерлікке жетеді,
Ерлік елге жеткізіледі.
Еңбек жеткізеді, ерлік,
Ерлік-ел бірлігіне дейін.
Бұл мақалдарда бейнелі мағыналар жоқ. Барлығы қарапайым және анық.
Мәтелдер (мақал-мәтелдер) тікелей қатысты емес маңызы бар. Оларда барлығы басқаша, бейнелі, әдемі. Мақал өзі мағынаны табу, оны табу, нақты тұжырым жасамайды.
Көбінесе мақалдарда параллель қайталаулар бар. Міне, кейбіреулердің мағынасы: "Ер мойнында қылқан тірімес" (жас арқанның мойынында). Бұл дегеніміз, қарыз қайтарылатын болады, ол іс жүзінде пайдалы.
"Ала қойды қырықққан көп жүн жинай алмас" (көп жүнді жинамайды). Бұл өрнек келесідей болуы мүмкін: кез келген істе жартысы болмауы керек".
Бір қазақ тарихтың басты жұмбақтарынан тектің жұмбағы және жузов білімінің уақыты қалады.
Жузы қазақ халықтың социально-политической ұйымының төл пішінімен болып табылды. Жузами қазағының тарихында атау қабылда- баудың тағайынды жалғаулықтарын мойындаушы өзінің мүлігінің біртұтас қазақ халыққа және жерле- дәстүрмен общеказахской аумақтың тіркелген бөлігін. Дореволюционной тарихи әдебиетте орынына жуз орыс тілге ілгеріде кір- термин орда қолданылды.
Небәрі жузов - үш: жуз(Ажа, қарамастан немесе үлкен, жуз) Улу, жуз(Орта, қарамастан немесе Cрединный, жуз) және жуз(Кіші, қарамастан немесе жас, жуз) Киши орта.
Жузов қонысының орналас- арада тәртіпте юго-востока северо-запад: жуз Улу қазақ хандықтың, жуз Киши юго-восточную бөлігін - ең батысшыл қарызға алды, ал жуз орта - орталықтың аумағының.
Жузы ал- өзінің атауының ша оларға, бірақ оның құрамына ша ағалық кір- босанулардың қара- кочевников(Жуз Кішісі ең қалың болды) санына.
4) Мақал - мәтелдерді ойлап табу дәстүрі нақты ережелерге бағынбайды, белгілі бір уақыт пен орынға байланысты емес. Филолог Нысанбек Тұрекұл мақал - мәтелдердің мақсатын түсіндіреді:
"Мақалдар (мақал – мәтелдер) - бұл аяқталған ойды білдіретін ашық және айқын мазмұнмен қысқаша поэтикалық сөздер. Олар қазақ халқының тұрмысы мен еңбек өмірінен пайда болды. Қазақ мақал-мәтелдері-бұл екі, үш және төртбұрыш.
Еңбек ерлікке жетеді,
Ерлік елге жеткізіледі.
Еңбек жеткізеді, ерлік,
Ерлік-ел бірлігіне дейін.
Бұл мақалдарда бейнелі мағыналар жоқ. Барлығы қарапайым және анық.
Мәтелдер (мақал-мәтелдер) тікелей қатысты емес маңызы бар. Оларда барлығы басқаша, бейнелі, әдемі. Мақал өзі мағынаны табу, оны табу, нақты тұжырым жасамайды.
Көбінесе мақалдарда параллель қайталаулар бар. Міне, кейбіреулердің мағынасы: "Ер мойнында қылқан тірімес" (жас арқанның мойынында). Бұл дегеніміз, қарыз қайтарылатын болады, ол іс жүзінде пайдалы.
"Ала қойды қырықққан көп жүн жинай алмас" (көп жүнді жинамайды). Бұл өрнек келесідей болуы мүмкін: кез келген істе жартысы болмауы керек".
может чу чуть не правильно, но все же
Бір қазақ тарихтың басты жұмбақтарынан тектің жұмбағы және жузов білімінің уақыты қалады.
Жузы қазақ халықтың социально-политической ұйымының төл пішінімен болып табылды. Жузами қазағының тарихында атау қабылда- баудың тағайынды жалғаулықтарын мойындаушы өзінің мүлігінің біртұтас қазақ халыққа және жерле- дәстүрмен общеказахской аумақтың тіркелген бөлігін. Дореволюционной тарихи әдебиетте орынына жуз орыс тілге ілгеріде кір- термин орда қолданылды.
Небәрі жузов - үш: жуз(Ажа, қарамастан немесе үлкен, жуз) Улу, жуз(Орта, қарамастан немесе Cрединный, жуз) және жуз(Кіші, қарамастан немесе жас, жуз) Киши орта.
Жузов қонысының орналас- арада тәртіпте юго-востока северо-запад: жуз Улу қазақ хандықтың, жуз Киши юго-восточную бөлігін - ең батысшыл қарызға алды, ал жуз орта - орталықтың аумағының.
Жузы ал- өзінің атауының ша оларға, бірақ оның құрамына ша ағалық кір- босанулардың қара- кочевников(Жуз Кішісі ең қалың болды) санына.