Ибрай алтынсарин информация на казахском языке​

Ұлттық валюта – мемлекет­ті­лік­тің басты нышандарының бірі. Ос­ын­дай жоғары мәртебеге ие төл тең­геміздің егемен елдің дербес ақша-кредиттік саясатын жүргізуші құ­ра­лына айналып, Тәуелсіздік жылна­ма­сына алтын әріптермен жазы­л­ға­нына биыл 18 жыл толды. Елба­сы­мыз Нұрсұлтан Назарбаевтың эко­номикалық реформаларын серпінді жүзеге асырудың мемлекеттік тұт­қа­ларының бірі Қазақстан Респуб­ли­ка­сының Ұлттық Банкі ұлттық валю­тамыздың одан әрі тұғырлана түсуін қамтамасыз етіп келеді.Биылғы жылдың айтулы оқиға­сы – ел Тәуелсіздігінің 20 жыл­ды­ғының кеңінен аталуы облыс банк жүйесінің 140 жылдығымен тұспа-тұс келіп отыр. Далалық өлкедегі тұң­ғыш банктің 1871 жылы Петропавл қаласында ашылуы кездейсоқ болмаса керек. Тоғыз жолдың тора­бы бойындағы шаһардың көрші Ре­сей­дің Батыс Сібір аймағы мен Қа­зақстанның және Орта Азияның ор­талық өңірлерінің керуен жолдары қиылысында орналасуы сауда-сат­тық саласында маңызды орын алды. Бастапқыда Ресей империясының, кейін Кеңес елінің құрамында бол­ған Қазақ елі өзінің дербес ақша сая­сатын жүргізе алмағаны белгілі. 1991 жылы желтоқсанда егемендігіміз жария етілгеннен кейін Қазақ­стан нарықтық экономика талапта­рына жауап беретін банк жүйесін құруға кірісті. Еліміз алдында дербес ақша-кредиттік саясатын жүргі­зу және республика экономикасын одан әрі реформалау міндеті тұрды. Соған байланысты ұлттық валют­а­мызды енгізу қажеттігі туды. Ресей ұсынған рубль аймағына ену шарты Қазақстан үшін қолайсыз болды. Айналымда қолма-қол ақшаның жетімсіздігі қиын жағдай қалыптас­тыр­ды. Экономика тұрақсызданып, өндіріс құлдырады. Тауарлар мен қыз­меттер бағасы бұрын-соңды бол­маған дәрежеде шарықтады. 1993 жылдың аяғында инфляция көрсет­кі­ші 2297 пайызға жетті. 1993 жылы 13 сәуірде КСРО Мемлекеттік банкінен бөлініп шыққан Қазақ респуб­ликалық банкін Қазақстан Респуб­ли­касының Ұлттық Банкі етіп құру жөнінде заң қабылданды. Осы жылы 15 қарашада айналымға төл теңгеміз енгізіліп, банк жүйесінің ұлттық нормативтік және құқықтық негіздерін реттеу үрдісі басталды. Бұл – Президенттің дер кезінде қабыл­да­ған көрегенді байламы еді. Өйткені, осы кезеңде бірыңғай ақша жүйесін сақтап қалуға болмайтыны, соған орай өз валютамызды енгізу, дербес ақша-кредиттік саясат жүргізу ауадай қажет болатын. Жалпы қолда­ныстағы рубль Қазақстанның Тәуел­сіз­дігін тежейтіні айдан анық еді. Мұндай тәуекелге бару ел мүддесін ойлаудан туған бірден-бір батыл шешім болатын.

«Ат — ер қанаты» деп жеті қазынаның біріне балаған, «ат-аруақ» деп бір жүйрікті бүкіл ел, ауыл намысына санаған. Сондықтан ол жүйріктің егесі ат өзінің жеке меншігі болғанымен оны басқа жаққа сатуға құқы, қақысы болмаған. Ол — елдің аты, ел намысы сынға түсер айтулы аламанға бүкіл бір ру, бүкіл бір аймақ, өңір сол аттың тілеуін тілеп баратын болған. Бүкіл тілеулес ағайын күңіреніп аруақ шақырып сол аттың тілеуін тілеген. Атқа шапқан өрімтал балалар соңғы айналымда әр қайсысы өзінің ұраны болған баба атын шақырып шырылдағанда екі көздерінен жас парлап, келе жататын. Қазақтың бар тірлігі қанатты тұлпарлармен біте қайнасып келген. Қазіргі таңда қазекең жылқы жануарын «мінсең — көлік, жесең — ас» деп біліп, қадірін ұмыта бастағандай. Ал бәйге жарыстары, сәйгүлік ұстау байлардың ермегіне айналып барады…