Абай Құнанбайұлын зерттеуші ғалымдардың оны "халық ұстазы" деп тануы бекерден-бекер емес,деп ойлаймын.Шынында,ақынның шығармашылық мұралары - халықтың рухани қазынасы,тәлім-тәрбие өзегі.Ақын бар ойын ел болашағы жастарға арнаған еді.Негізінен жастарды халқына адал қызмет ететін нағыз азамат - «толық адам» етіп тәрбиелеуді мақсат тұтты.Көпшілігіміз білетін:
Ғылым таппай мақтанба,
Орын таппай баптанба.
Құмарланып шаттанба,
Ойнап босқа күлуге,-деген жолдарының өзінде-ақ оқу-білімге ынтығу керектігі айтылады.Абайдың шығармаларында жастарды оқу-білімге шақыру қазір де өзекті,тіпті қай уақытта да өзектілігін жоғалтпайды деп білемін.Ия,қазіргі таңда сол кездегідей халық надан емес.Алайда,бір күнін босқа өткізіп жатырған жастар жетерлік.Ондай жандарға ақынның:
Сен де бір кірпіш дүниеге,
Кетігін тап та бар қалан,-деп үгіт жасағың келеді.Сонымен қатар,өзін түгелімен ғылымға арнап, бірнеше тіл біліп,елімізде ғана емес,шет елде белгілі боп жүрген жас өрендер де жоқ емес.Соларға қарап өзің де бір марқайып қаласың.Білімді жастар саны көбейе берсін дегім келеді.
Қазақтың музыкалық аспаптары өзіне тән үні, орындаушылық дәстүрі халқымыздың бітім-болмысы, тыныс-тіршілігі мен шежіре-тарихын айқындайтын бірегей мәдени мұрасы. Музыкалық аспаптар халықтың тұрмыс-тіршілігінен, салт-санасынан, әдет-ғұрпынан да хабар береді. Халқымыздың дәстүрлі музыкалық аспатарын саралағанда ең әуелі олардың дыбыстық ерекшелігі мен жасалу заты басты назарға алынады. Әрбір аспаптың дыбыстық ерекшелігі олардың белгілі бір ортадағы қызметі мен қолданысының өлшемі болса, жасалу заты сол аспап атауының айқындауышы болып саналады.Жетіген — жасалуы да, ойналу әдіс-тәсілі де өте күрделі аспап. Ертеректе ел арасында сақталған көне жетігеннің ішегі аттың қылынан тағылып, тиектің орнына асықтар пайдаланылатын болған. Аспаптың құлақ күйі осы асықтарды әрлі-берлі жылжыту арқылы келтірілген. Ішек сандары жетеу болғандықтан, аспап Жетіген аталған. Жетігеннің пайда болуы туралы мұңды аңыз бар. Ерте-ертеде алыс ауылда бір қарт өмір сүріпті. Оның жеті ұлы болыпты. Бір жылы қатты қыста жұт болып, адамдар ішер асқа зар болды, қарттың үйін де қайғы жайлады. Оның ұлдарының бірінен соң бірін ажал жалмады. Үлкен ұлы өлгенде, қасіреттің қара шекпенін жамылған қарт қураған ағаштың бір бөлігін кесіп әкеліп, оған ішек тағып, тиек орнатып, «Қарағым» дейтін күйін шығарады, екінші ұлы өлгенде кәрі әке екінші ішекті тағып, «Қанат сынар» күйін тартады. Қарт әрбір баласына күй арнаған сайын аспапқа бір-бір ішектен қосып отырған. Барлық жеті күй қазір «Жетігеннің жетеуі» немесе «Жетігеннің жеті күйі» деген атпен аталған.
Абай Құнанбайұлын зерттеуші ғалымдардың оны "халық ұстазы" деп тануы бекерден-бекер емес,деп ойлаймын.Шынында,ақынның шығармашылық мұралары - халықтың рухани қазынасы,тәлім-тәрбие өзегі.Ақын бар ойын ел болашағы жастарға арнаған еді.Негізінен жастарды халқына адал қызмет ететін нағыз азамат - «толық адам» етіп тәрбиелеуді мақсат тұтты.Көпшілігіміз білетін:
Ғылым таппай мақтанба,
Орын таппай баптанба.
Құмарланып шаттанба,
Ойнап босқа күлуге,-деген жолдарының өзінде-ақ оқу-білімге ынтығу керектігі айтылады.Абайдың шығармаларында жастарды оқу-білімге шақыру қазір де өзекті,тіпті қай уақытта да өзектілігін жоғалтпайды деп білемін.Ия,қазіргі таңда сол кездегідей халық надан емес.Алайда,бір күнін босқа өткізіп жатырған жастар жетерлік.Ондай жандарға ақынның:
Сен де бір кірпіш дүниеге,
Кетігін тап та бар қалан,-деп үгіт жасағың келеді.Сонымен қатар,өзін түгелімен ғылымға арнап, бірнеше тіл біліп,елімізде ғана емес,шет елде белгілі боп жүрген жас өрендер де жоқ емес.Соларға қарап өзің де бір марқайып қаласың.Білімді жастар саны көбейе берсін дегім келеді.
Қазақтың музыкалық аспаптары өзіне тән үні, орындаушылық дәстүрі халқымыздың бітім-болмысы, тыныс-тіршілігі мен шежіре-тарихын айқындайтын бірегей мәдени мұрасы. Музыкалық аспаптар халықтың тұрмыс-тіршілігінен, салт-санасынан, әдет-ғұрпынан да хабар береді. Халқымыздың дәстүрлі музыкалық аспатарын саралағанда ең әуелі олардың дыбыстық ерекшелігі мен жасалу заты басты назарға алынады. Әрбір аспаптың дыбыстық ерекшелігі олардың белгілі бір ортадағы қызметі мен қолданысының өлшемі болса, жасалу заты сол аспап атауының айқындауышы болып саналады.Жетіген — жасалуы да, ойналу әдіс-тәсілі де өте күрделі аспап. Ертеректе ел арасында сақталған көне жетігеннің ішегі аттың қылынан тағылып, тиектің орнына асықтар пайдаланылатын болған. Аспаптың құлақ күйі осы асықтарды әрлі-берлі жылжыту арқылы келтірілген. Ішек сандары жетеу болғандықтан, аспап Жетіген аталған. Жетігеннің пайда болуы туралы мұңды аңыз бар. Ерте-ертеде алыс ауылда бір қарт өмір сүріпті. Оның жеті ұлы болыпты. Бір жылы қатты қыста жұт болып, адамдар ішер асқа зар болды, қарттың үйін де қайғы жайлады. Оның ұлдарының бірінен соң бірін ажал жалмады. Үлкен ұлы өлгенде, қасіреттің қара шекпенін жамылған қарт қураған ағаштың бір бөлігін кесіп әкеліп, оған ішек тағып, тиек орнатып, «Қарағым» дейтін күйін шығарады, екінші ұлы өлгенде кәрі әке екінші ішекті тағып, «Қанат сынар» күйін тартады. Қарт әрбір баласына күй арнаған сайын аспапқа бір-бір ішектен қосып отырған. Барлық жеті күй қазір «Жетігеннің жетеуі» немесе «Жетігеннің жеті күйі» деген атпен аталған.