Гіменің фабуласы: асыл туған ер - махамбетті өз туысы
сатқындықпен өлтіреді.
әңгіменің қысқаша желісі: махамбеттің исатайдан айырылға-
нына – сегіз жыл үш ай. махамбеттің елден аулақ, қараойда
жалғыз отырғанына да – үш ай. екі көзі ауылдан келетін жолда.
осыдан біраз бұрын туысы — ықылас сенімді кісілерді ертіп келетінін
айтып кеткен. махамбет оған не сенерін, не сенбесін білмей қатты
алаңдаулы. баймағамбет сұлтанның жансыздарын ықылас бастап
ақынның жалғыз үйіне алып келеді. ақынды жабылып, ұрып өлтіреді.
махамбеттің өлеңі өсиетті, өмірі тағылымды. ол дұшпанға бас имей
кетті
махамбеттің үй іші шулап қалды.
махамбет тілге келмей кетті. бірақ талайға дейін жүрегі дүрсілдеп,
миы шыңылдап, бүкіл өмірі көз алдынан өтіп жатты. ақырғы сөзі «әуес»
болса, ақырғы ойы «қайран халқым! » деген екі сөзге сыйды. жан тәсілім
қыларда қанталаған қой көзін кең ашты. жарық дүниемен қоштасып,
қараоймен арыздасты. ұзақ жолдың түйіні қысқа екенін бірінші рет
біліп бара
жаңаберген би байлаулы аттарына келе жатты. түсі өрт сөн-
діргендей. тісі опырылып қалған ықылас:
- жақа, боталы түйені сіз жетектеңіз! – деп еді, ашулы би:
- бүлінгеннен бүлдіргі алма! менің ісім бітті, - деді.
ықылас махамбеттің атын мінгенде би тағы ашу шақырды:
- е, немене, қолыңдағы бастың құны аз ба? ! жетiмектеріне қалдыр!
- сұлтанның әмірі осылай, биеке!
жаңаберген би жым болды. махамбеттің жүйрік аты қарабеттің
астында кетіп барады.
переведите текст
ӘЛЕМНІҢ ЖЕТІ КЕРЕМЕТІ
1. Мысыр пирамидалары
Жеті кереметтің ең ежелгісі де, әрі біздің бүгінгі дәуірімізге жеткені де – осы Мысыр пирамидалары. Пирамидалар Нілдің солтүстік батыс жағалауындағы сансыз қабірлер мен ғибадат-ханалар тұрғызылған өлілер қаласының үстіне салынды. Пирамидалардың ең көнесі – 5000 жыл бұрын тұрғызылған Джосер пирамидасы. Сәулетшісі ежелгі Египетте дәрігерлік, фило-софиялық және ғылыми еңбектерімен танылған Имхотеп атты шебер еді. Джосер пирамидасы – көп сатылы құрылыс. Сансыз басқыштар арқылы аспанға өрлей береді. Мұның идеясы перғауындардың жердегі қарапайым халықтан биік, құдіретті екенін бар әлем-ге паш ету еді. Қаншама қажырлы еңбек пен адам өмірі жұмсалған бұл құрылыс Хеопс, Хефрен және Микрен пирамидаларымен жалғасын тапты.
Көлеміжағынанеңүлкенпирамида – Хеопспирамидасы. Бүкіл жиған-тергеніне көзінің тірісінде Хеопс перғауын 20 жыл ішінде осы пирамиданы салдырды. Биіктігі 147 метр, әр қырының ұзындығы 232 метр бұл құрылысқа 2,5-3 тонналық 2 миллион 300 мың тас блоктары қолданылды.
Қазтуған Сүйінішұлы (XVII ғасыр) - мырза, батыр, жырау. Халық арасында Қарға бойлы Қазтуған атанып кеткен айтулы жорық жырауы.
Қазтуған жырау ноғайдың Едисан ордасының билеушісі Сүйініш мырзаның ұлы. Сүйініш мырзаның Қазтуғаннан басқа Азамат және Әдіжі атты тағы екі ұлы болған.
Объяснение:
Қазтуған жыраудың "Мадақ жыры", "Туған жермен қоштасу" сынды туындыларын ежелгі қазақ поэзиясының таңдаулы үлгілеріне жатқызуға болады. Ақынның халық жыраулары арқылы жеткен бірқатар толғаулары И.Березиннің "Түрік хрестоматиясында" (1862), Ғабдолла Мұштақтың 1910 жылы шыққан "Шайыр, яки қазақ ақындарының басты жырлары" жинағында, М.Мағауиннің "Алдаспан" кітабында (1970) жарияланды.