Древние города казахстана — города и поселения казахстана древнего и средне-векового периодов. первые письменные сообщения о древних поселениях, находящихся на территории нынешнего казахстана, относятся ко 2 в. до н. э. — 1 в. н. э. древние авторы упоминают о г. чигу, располагавшемся либо в котловине оз. иссык-куль, либо в илейской долине, а также о городах на р. сырдарие. на обширной территории казахстана издревле выделяются крупные -культурные регионы развития оседлой, а в средние века и городской жизни. одними из них были южный казахстан и жетысу. при исследовании этих районов археологи выявили древние поселения, в которых обнаружены дворцовые постройки владетелей городов из сырцового кирпича, с помещениями, перекрытыми купольными . наибольшее число поселений найдено в отырарском оазисе, в долине реки арыс, на северных склонах каратау, в низовьях сырдарии. жители этих поселений занимались земледелием с использованием искусств, орошения, скотоводством, ремеслом и торговлей. бурный рост городов на территории нынешнего казахстана, происходящий в 12 вв., связан с развитием тюркских государств средневековья: тюркского, западно-тюркского, тюргешского, карлукского каганатов, огузского, кимакского, кыпчакского и караханидского государств. археологическими исследованиями на южном казахстана зафиксировано 25 городищ со слоями 6—9 вв., которые можно считать остатками городов. известны названия некоторых из них: исфиджаб (сайрам), шараб, будухкет, отырар (фараб), шавгар. выделяются: ада (цитадель), шахристан (внутренний город) и рабад (пригород). города тараз, отырар (фараб), исфиджаб, шавгар, , алмалык, суяб, занимавшие важное положение на международных торговых путях, являвшиеся резиденциями правителей, центрами больших государственных объединений, были известны далеко за пределами казахстана. кроме них, на территории современного казахстана и на сопредельных территории существовали такие города, как барсхан, арсубаникет, кулан, мерки, аспара, хамукат, дех нуджикес, талгар (талхиз). в 9 — нач. 13 вв. оседлая и городская жизнь существовала и в центральном казахстане. города и поселения располагались в долинах жезды, кенгира, сарысу, в предгорьях улытау. города также появились в восточном казахстане, в долине р. иртыш. письменные источники сообщают, что эти города принадлежали кимакам. наиболее крупным был г. имакия — летняя резиденция царя (хакана). кроме столицы, были известны города , сараус, бенджар, дахлан, астур. города-ставки возникают и в западном казахстане, в долинах урала. они принадлежали тюркам-огузам.
- Дана халқымыз «Кітап - алтын қазына» десе, ал кітапхананы өз басым іші қазынаға толы алтын сандыққа теңер едім.
- Ия, Маржан дұрыс айтасың. Сенімен толықтай келісемін. Бізді білім нәрімен сусындататын ғалым, тілсіз мұғалім – осы кітап. Тағылымы мол тәрбие ошағына айналып отырған кітапхананың мектепте алар орны орасан зор.
- Әрине, қазіргі заман ағымына қарай, техниканың дамығанына орай кітап оқу мен мектеп кітапханасына жазылу қалып барады. Сенің ойыңша, осы мәселені қалай шешуге болады?
- Менің ойымша осы мәселені барынша қолға алып, мектеп кітапханасының қорын кеңейтіп, қазіргі жастарға қызықты жазылған кітаптармен толықтырса, сонымен қатар түрлі әдеби кештер мен іс – шаралар ұйымдастырылып, жастарды кітап оқуға үгіттеу жұмыстары жүргізілсе, бұл мәселе оң шешімін табады деп ойлаймын.
- Ия, осы орайда мектебімізде де түрлі ауқымды іс – шаралар өткізілуде. Мәселен, келер аптада ұлы Абай атамыздың қара сөздері мен өлеңдерін жатқа оқудан әдеби кеш өткізілмек.
- Онда бұл шараға белсенді қатысу керек екен. Мен Абай шығармаланып сүйсініп оқып, көбісін жатқа да білемін.
- Әрине, қатысып көр. Оның үстіне жүлделі орын иелері қалалық байқауға жолдама алады.
Кітапхана туралы диалог.
- Дана халқымыз «Кітап - алтын қазына» десе, ал кітапхананы өз басым іші қазынаға толы алтын сандыққа теңер едім.
- Ия, Маржан дұрыс айтасың. Сенімен толықтай келісемін. Бізді білім нәрімен сусындататын ғалым, тілсіз мұғалім – осы кітап. Тағылымы мол тәрбие ошағына айналып отырған кітапхананың мектепте алар орны орасан зор.
- Әрине, қазіргі заман ағымына қарай, техниканың дамығанына орай кітап оқу мен мектеп кітапханасына жазылу қалып барады. Сенің ойыңша, осы мәселені қалай шешуге болады?
- Менің ойымша осы мәселені барынша қолға алып, мектеп кітапханасының қорын кеңейтіп, қазіргі жастарға қызықты жазылған кітаптармен толықтырса, сонымен қатар түрлі әдеби кештер мен іс – шаралар ұйымдастырылып, жастарды кітап оқуға үгіттеу жұмыстары жүргізілсе, бұл мәселе оң шешімін табады деп ойлаймын.
- Ия, осы орайда мектебімізде де түрлі ауқымды іс – шаралар өткізілуде. Мәселен, келер аптада ұлы Абай атамыздың қара сөздері мен өлеңдерін жатқа оқудан әдеби кеш өткізілмек.
- Онда бұл шараға белсенді қатысу керек екен. Мен Абай шығармаланып сүйсініп оқып, көбісін жатқа да білемін.
- Әрине, қатысып көр. Оның үстіне жүлделі орын иелері қалалық байқауға жолдама алады.
- Ендеше бағымды сынап көрейін!