Эссе на одну тему жазылым: 1)казакстаннын су ресурстары нурпейсов абдижамыл "кан мен тер" романы. шыгармадагы окига болган жер арал аралдын шыгармадагы жане казирги жагдайы туралы не ойлайсыз? эссе жазыныз. жазба жумысында етистиктин буйрык рай кызметин жане шартты рай журнактарын орынды колданыныз. 2)достык пен татулык таптырмас бакыт. арада аз кун отсе де сыйлас сырлас бола билип жазгы демалысты бирге откизге досыныз есинизге тусти. жылы лебиздеринизди билдире отырып"дос жане достык максаты" такырыбында матин жазыныз
жазба жумысында етистиктин буйрык рай кызметин жане шартты рай журнактарын орынды колданыныз
Етістіктің шақтары – іс-қимылдың уақытын білдіретін етістіктің тұлғасы. Олар 3-еу:
1) Осы шақ – сөйлеп тұрған кездегі іс-әрекетті білдіреді.Оның 2 түрі бар:
1. нақ осы шақ – дәл сөйлеп тұрған кездегі іс-әрекетті білдіреді. Жалаң н.о. ш жатыр, отыр, жүр, тұр салт етістіктерінің жіктелуі арқылы жасалады. Мысалы:жатырмын, отырсыз, тұрмыз. Ал күрделі н.о.ш (-а, -е, -й,-ып,-іп, -п )+(жатыр, отыр, жүр, тұр) + жіктік жалғауы жалғануы арқылы жасалады. Мысалы : бара жатырмын, келіп отырсыз.
2. ауыспалы осы шақ – күнделікті дағдылы болып жатқан іс-қимылды білдіреді. Етістік+(-а, -е, -й)+ жіктік жалғауы. Мысалы: Күнде сабаққа бар+а+мын.
2) Келер шақ – сөйлеп тұрған уақыттан кейін болатын іс-әрекетті білдіреді.3 түрі бар:
1. Болжалды келер шақ – іс-қимылдың келешекте болатынын дәл көрсетпей, болжай ғана білдіреді. Жасалу жолы:етістік+(-ар, -ер, -р) + жіктік жалғауы. Мысалы: Ертең сабаққа бар+ар+мын.
2. Мақсатты келер шақ – іс-қимылдың келешекте мақсат етіле орындалатынын білдіреді. Жасалу жолы:етістік + (-мақ, -мек, -пақ, -бақ, -бек)+(-шы, -ші)+жіктік жалғауы. Мысалы:Ертең сабаққа бар+мақ+шы+мын.
3. Ауыспалы келер шақ – алдағы уақытта болатын іс-қимылды білдіреді. Жасалу жолы:етістік + (-а, -е, -й)+жіктік жалғауы. Мысалы:Ертең сабаққа бар+а+мын.
3) Өткен шақ – сөйлеп тұрған уақыттан бұрын біткен іс-әрекетті білдіреді.Оның да 3 түрі бар:
1. Жедел өткен шақ – іс-қимылдың жуық арада болғанын білдіреді.Жасалу жолы:етістік + (-ды, -ді, -ты, -ті)+жіктік жалғауы. Мысалы:Кеше сабаққа бар+ды+м.
2. Бұрынғы өткен шақ – іс-қимылдың жалпы болғанын көрсетеді. Жасалу жолы: етістік + (-ған, -ген, -кан, -кен, -ып, -іп, -п)+жіктік жалғауы. Мысалы :Кеше сабаққа бар+ған+мын.
3. Ауыспалы өткен шақ – сөйлеп тұрған уақытқа дейін дағдылы болып тұрған іс-қимылды білдіреді. Жасалу жолы:етістік +(-атын, -етін, -йтын, -йтін)+жіктік жалғауы. Мысалы:Күнде сабаққа бар+атын+мын.
У одного старика было 4 сына.Однажды старик собрал своих сыновей и сказал;
-Я постарел.И одного есть возможность стать хозяином дома.У кого хватит богатство и ум тот станет моим наследником.Пусть каждый из вас покажет свое богатство и ум.
И тогда старший сын показал на котором был одет перстень и сказал;
-Вот мое богатство.Кто богат тот и умный.
А второй сын одев дорогую одежду,пришел прихорошевшим(красивым);
- Тот кто увидел мой вид передо мной поклоняются-сказал он.
Третий сын был в серебренном ремне украшенный драгоценными камнями и сказал;
Такого ремня никто еще не носил.
Отец посмотрев на старших сыновей покачал голову и спросил у младшего сына;
-А ты что молчишь?Ты каким богатством будешь хвастаться ?
Тогда младший сын ответил;
-У меня нет ни драгоценного перстня,ни красивой одежды,ни украшенного драгоценными камнями ремня.Есть только две руки которые любят труд,сила,полная энергией сердце.
Старику понравился ответ младшего сына.И он определил младшего сына -наследником.А старшим сыновьям наказал повиноваться и слушаться младшего брата.