▪ Түйе малы тұқымы мен қасиетіне қарай: нар, жампоз, қоспақ, арақоспақ, мырзақоспақ, кердері, қылағай, қалбағай, бекпатша, құлпатша, желмая, аруана, біртуған, маз, үлек, айыр т. б. деп бөлінеді.
▪ Көрт, көйін – түйенің жаман түрлері.
▪ Ақшелек, қатпа – түйе аурулары.
▪ «Көс - көс» - түй
ЖЫЛҚЫ – МАЛДЫҢ ПАТШАСЫ
▪ Қамбар ата – жылқының пірі, иесі әрі киесі.
▪ Құлын, құлыншақ – жылқы төлі.
▪ Жабағы – бір жылға дейінгі төл.
▪ Тай – екі жастағы жылқы.
▪ Құнан – үш жастағы жылқы.
▪ Құнажын – үш жастағы ұрғашысы.
▪ Байтал – төрт жастағы ұрғашысы.
▪ Сойтал – төрттен асқан ұрғашысы.
▪ Дөнен – төрт жастағы еркегі.
▪ Бесті – бес жасар еркек жылқы.
▪ Айғыр – аталық жылқы.
▪ Сәурік – жас айғыр.
▪ Бие – аналық жылқы.
▪ Құлық – алғаш құлындаған бие.
▪ Қысырақ – үйірге алғаш қосылған жас мал.
▪ Мама бие – көп құлындаған жуас бие.
▪ Бедеу – құлындамайтын жылқы.
▪ Ат – ақталған (кестірілген) еркек жылқы, мініс ат. Мініс аттары жалпы жылқы тегіне қарай тұлпар, сәйгүлік, дүлдүл, наз бедеу, қазан ат, арғымақ, жабы, қасиетіне қарай аяңшыл, жорға, жүйрік т. б. деп аталады.
▪ Жылқының түр - түстері – ақ, ақбоз, күрең, торы, жирен, шабдар, шұбар, теңбіл, қызыл, қара, қарагер, құла, құлагер, бурыл, баран, қылаң, сұр, ала, кер, күлдібадам, шалбас.
▪ Тулақ – әбден жүдеген арық жылқы.
▪ Мәстек – жылқының жаман түрі.
▪ Жамандату, шеміршек, сақау, маңқа, қолқа – жылқы аурулары.
Объяснение:
ТҮЙЕ – ТҮЛІК ТӨРЕСІ
▪ Ойсылқара – түйе пірі, иесі, киесі.
▪ Бота, ботақан, көшек – түйе төлі.
▪ Бүлдіршін – екі жасар ұрғашы түйе.
▪ Тайлақ – екі - үш жасар еркегі.
▪ Бұзбаша – үш жасар ұрғашы түйе.
▪ Буырлыш – төрт - бес жасар еркегі.
▪ Буыршын – төрт - бес жасар еркегі.
▪ Бура – аталық түйе.
▪ Інген – аналық түйе.
▪ Атан – ақталған (кестірілген) түйе.
▪ Түйе малы тұқымы мен қасиетіне қарай: нар, жампоз, қоспақ, арақоспақ, мырзақоспақ, кердері, қылағай, қалбағай, бекпатша, құлпатша, желмая, аруана, біртуған, маз, үлек, айыр т. б. деп бөлінеді.
▪ Көрт, көйін – түйенің жаман түрлері.
▪ Ақшелек, қатпа – түйе аурулары.
▪ «Көс - көс» - түй
ЖЫЛҚЫ – МАЛДЫҢ ПАТШАСЫ
▪ Қамбар ата – жылқының пірі, иесі әрі киесі.
▪ Құлын, құлыншақ – жылқы төлі.
▪ Жабағы – бір жылға дейінгі төл.
▪ Тай – екі жастағы жылқы.
▪ Құнан – үш жастағы жылқы.
▪ Құнажын – үш жастағы ұрғашысы.
▪ Байтал – төрт жастағы ұрғашысы.
▪ Сойтал – төрттен асқан ұрғашысы.
▪ Дөнен – төрт жастағы еркегі.
▪ Бесті – бес жасар еркек жылқы.
▪ Айғыр – аталық жылқы.
▪ Сәурік – жас айғыр.
▪ Бие – аналық жылқы.
▪ Құлық – алғаш құлындаған бие.
▪ Қысырақ – үйірге алғаш қосылған жас мал.
▪ Мама бие – көп құлындаған жуас бие.
▪ Бедеу – құлындамайтын жылқы.
▪ Ат – ақталған (кестірілген) еркек жылқы, мініс ат. Мініс аттары жалпы жылқы тегіне қарай тұлпар, сәйгүлік, дүлдүл, наз бедеу, қазан ат, арғымақ, жабы, қасиетіне қарай аяңшыл, жорға, жүйрік т. б. деп аталады.
▪ Жылқының түр - түстері – ақ, ақбоз, күрең, торы, жирен, шабдар, шұбар, теңбіл, қызыл, қара, қарагер, құла, құлагер, бурыл, баран, қылаң, сұр, ала, кер, күлдібадам, шалбас.
▪ Тулақ – әбден жүдеген арық жылқы.
▪ Мәстек – жылқының жаман түрі.
▪ Жамандату, шеміршек, сақау, маңқа, қолқа – жылқы аурулары.
▪ Жылқы жүрісі – аяң, жортыс, бүлкіл, желіс, сау желіс, сар желіс, бөкен желіс, текірек, шоқыту, шабыс.
▪ «Құрау - құрау» - жылқыны шақыру.
СИЫР АТАУЛАРЫ
▪ Зеңгі баба – сиыр пірі, иесі, киесі.
▪ Бұзау – сиыр төлі.
▪ Баспақ – алты айға дейінгі төл.
▪ Арда, торпақ – бір жылдық төл.
▪ Тайынша – жастан асқан еркегі.
▪ Тана – жастан асқан ұрғашысы.
▪ Қашар – екі жасар ұрғашысы.
▪ Құнажын – үш жасар ұрғашысы.
▪ Дөнежін – төрт жасар ұрғашысы.
▪ Өгіз – кестірілген мал. Бұлар жасына қарай өгізше, құнан өгіз, атан өгіз т. б. болып аталады.
▪ Бұқа – аталық.
▪ Сиыр – аналық.
▪ Сауын сиыр – сауылып жүрген сиыр.
▪ Саулы сиыр – бұзаусыз сауылатын сиыр.
▪ Бұқаша, бұқашық – жас бұқалар.
▪ Қашақ – жиі қашатын, яғни бұқаға тоқтамайтын сиыр.
▪ Аусыл, қарасан – сиыр ауруы.
▪ «Аухау - аухау» - сиыр шақыру.
ҚОЙ АТАУЛАРЫ
▪ Шопан ата – қойдың пірі, иесі, киесі.
▪ Қозы, қошақан – қойдың жас төлі.
▪ Көрпеш – есейген қозы.
▪ Көбеген – төл басы, ерте туған қозы.
▪ Көпей – кеш туған қозы.
▪ Марқа – қозының марқайған кезі.
▪ Бағлан – семіз марқа.
▪ Тоқты – жасы алты айдан асқан.
▪ Тұсақ – жастан асқан ұрғашысы.
▪ Ісек – тарттырылған (кестірілген) қой.
▪ Құнан қой – үш жастағы қой.
▪ Дөнен қой – төрт жастағы қой.
▪ Азбан – тарттырылған қошқар.
▪ Қошқар – аталық.
▪ Саулық – аналық қой.
▪ Ақауыз қой – әбден семірген бойдақ қой.
▪ Топалаң – қой ауруы.
▪ «Пұшайт - пұшайт» - қойды шақыру.
ЕШКІ АТАУЛАРЫ
▪ Шекшек ата – ешкінің пірі, иесі, киесі.
▪ Лақ – төлі.
▪ Бөрте – алты айлық төл.
▪ Шікіраз – жасқа толған еркегі.
▪ Туша – жасқа толған ұрғашысы.
▪ Шыбыш – екі жастағы ұрғашысы.
▪ Ешкі – аналық.
▪ Серкешік – жасқа толған еркегі.
▪ Теке – аталық.
▪ Кебенек – ешкі ауруы.
▪ «Шөре - шөре» - ешкіні шақыру.
▪ Ешкінің түстері: ақ, қара, көксағал, ор жағал, сары