Егіншілік - ауыл шаруашылық дақылдарынан тұрақты, сапалы, мол өнім алу үшін жерді өңдеп баптау тәсілдерінің жүйесі. 20
ғасырдың басында Қазақстандағы егіс көлемі күрт көбейіп, 4,1
миллион гектарға жетті. Егістіктің басым көпшілігі (96%) дәнді дақыл
болатын. Оның жартысынан көбі Ақмола, Торғай аймақтарында,
қалғаны Қостанай, Ақтөбе,
Павлодар, Семей өңірінде
егілді.
Сырдария өзенінің төменгі жағында күріш, Жетісуда мақта егілді.
Қазақстанда егін шаруашылығын одан әрі дамыту жолында, әсіресе,
соғыс жылдары, одан кейін де көптеген жұмыстар атқарылды.
Машина-трактор стансалары құрылып, егістікті күтіп-баптау
жұмыстарын барынша механикаландыруға мүмкіншілік туды.
Егістіктің
96,5%-ы
тұқым
сепкішпен
себіліп,
97%-
ы комбайнмен жиналды. Үш дақыл бойынша Қазақстанда
өнімділіктің дүниежүзілік рекорды тіркелді. 1954 ж. тың және
тыңайған жерлерді жаппай игеру басталды. Алғашқы бес - алты жыл
ішінде-ақ республика бойынша 25 млн. гектар тың жер игерілді. Оның
17
млн.
гектары
еліміздің
солтүстігінде
(Қостанай, Көкшетау, Солтүстік Қазақстан, Павлодар) орналасқан.
Қазақстанда егіншіліктің құрғақ, суармалы, тәлімі және таудағы
түрлері қалыптасқан. Құрғақ егіншілік жауыны аз, желді, құрғақ
далалы аймақтарда орналасқан. Бұл жерлерде құрғақшылыққа
төзімді
дақылдар өсіріліп, топырақта ылғал сақтаудың
агротехникалық шаралар жүйесі (қар тоқтату, топырақты аудармай
жырту, егісті қысқа мерзімде себу, т.б.) қолданылады.
Суармалы егіншілікте, көбінесе, мақта, қант қызылшасы, дәнді
дақылдар, көп жылдық жемшөптер, күріш өсіріледі. Таудағы
егіншілік тау баурайын, тау аралығындағы ойпаң жерлерді қамтыды…
2-тапсырма. Мәтін мазмұнын сызба арқылы көрсетіңіз.
Ауа райын болжау – ауа райын алдын ала ғыл. негізде анықтау. Алдымен синоптик. процестер (ауа массалары, антициклон, атмосф. шебі, т.б.) анықталады, соның негізінде атмосф. құбылыстар (жауын-шашын, тұман, боран, т.б.) болжанады. Уақыт ұзақтығына байланысты Ауа райын болжау өте қысқа, қысқа (1 – 2 тәулікке), орта (3 – 10 тәулікке), ұзақ (бірнеше айға дейін) және өте ұзақ (бір жылдан астам) мерзімдік болып бөлінеді. Синоптик. және аэрол. ст-лардан келетін мәліметтердің өңделуі нәтижесінде циклондар мен антициклондардың, т.б. синоптик. нысандардың қозғалысы бақыланады. Ауа райын болжау үшін қысым және топография карталары, ғарыштық түсірімдер, т.б. мәліметтер қолданылады. Синоптик. жағдайларды болжау бірнеше кезеңнен тұрады: 1) циклондар мен антициклондардың пайда болуын, дамуын және қозғалысын болжау; 2) атмосф. шептердің қозғалысын және өзгеруін болжау; 3) атмосферадағы ағындардың бағытын болжау. Гидрометеорология орт-нда ауа райынан басқа ауыл шаруашылығы дақылдардың өсуі, өнімділігі болжанады, сондай-ақ мал ш-на да қатысты болжаулар жасалынады.
ажыратыңдар.
«Елорда», «Ару Астана» — мадақ етіп, жырға қосарлық шынайы тақырып. Сар
даланың төрінде әсем қала бой түзеді. Ия, астанасын жаңғыртқан мемлекеттер
баршылық. Алайда бас-аяғы бес жылда жаңа астанаға қоныс аудару тарихта
болмаған жаңалық екен. Біздің ел жаңа ғасырға, жаңа мыңжылдыққа осындай
ерлікпен енді,
Тәуекел-ердің қадамы, Астананы көшіру туралы сөз қозғалғанда бірі сеніп, бірі
сенбеген. Алайда алғашқы керуен Ақмолаға бет түзеді. Ақмола атауының өзгеруімен
өңірге жаңа леп келді. Астанада зәулім ғимараттар салынды. Сарыарқаға сән кірді.
Астана болашақтың қаласы. Ол саяси, әлеуметтік, қоғамдық диолог, іскерлік пен
озат жетістіктер алаңы,
Сәулетті кешендердің келбеті сан алуан, Ұлттық ұстаным мен бүгінгі заман
өрнектерін астастырған - Ақорда, өмір ағашы-«Бәйтерек», «Астана-Арена» спорт
кешені мен «Хан Шатыр», Тәуелсіздік сарайы мен «Конгресс Холл»-барлығы да бірін-
бірі қайталамайтын туындылар,
Елбасы: «Бұл-ерке Есіл жағасында бой көтерген, ерекше сәулеттік, бірегей мүсіндік
нышандары сап түзеген, жоғары технологиялы болашаққа ұмтылған, көпұлтты және
көпдінді халқы бар әсем де мейірлі Астанамыз», - деген еді. Елін бақытты болашаққа
бастаған, өз ұлтын шын сүйетін перзент - Президенттен артық кім тауып айтар?!
Бағалау критерийі:
Мәтінді оқып, тілдік құралдары арқылы стилін ажыратыңдар
Дескрипторы:
Мәтін мазмұнын түсінеді;
Мәтіннің стилін анықтайды;