Біздің заманымызға дейінгі бір мыңыншы жылдары бүкіл Евразия даласында скиф-сақ тайпалар одағы өмір сүрді. Ұшы-қиыры жоқ кең даланы игеріп, әртүрлі патшалықтар бірлестіктерін құрып, күшті жауынгер елге айналды. Оларды батыстағылар (гректер) скифтер десе, парсылықтар (Иран, парсы патшалықтары) сақтар деп атады. Бірақ та осы екі атау да Евразия даласын жайлаған халықтардың ортақ аты еді. Скиф, сақ тарихын тілге тиек етіп, тереңірек үңілетін болсақ, оларды құрайтын бірнеше тайпалар көне жазба шежірелерде жиі кездесетінін көреміз, сарматтар, дайлар, аландар, массагеттер, үйсіндер. Кезінде осы тайпалар бірлестіктері қазақстан территориясын жайлаған, қазақ халқының арғы ата-бабалары болып табылады. Бұлардың ішінде, әсіресе, массагеттер, аландар, үйсіндер туралы тарихи деректер көбінесе Иран, парсы, грек жазбаларында біршама кездеседі. Ал аландар туралы көне қытай жылнамаларында дәйекті де айшықты жазылған. Ең бір көне деректер ежелгі парсылардың діни кітабы –Авестада көрініс береді.
Қалқаман-Мамыр” – өте күрделі шығарма. Күрделі болатыны, ең алдымен туынды арқауы аңызға айналып кеткен, ХVІІІ ғасырда қазақ жерінде өткен нақты оқиғаға құрылған. Олай болса, нақты оқиғаның ізінен ауытқы май, халқымыздың салт-дәстүрінің өзіндік бояу-нақышын сақтай отырып, Қалқаман мен Мамыр сынды қос ғашықтың тағдырын бү гін гі күн көрермендерінің көңіліне қонақтата білу үлкен шеберлікті талап ететіні айтпаса да белгілі. Расында да, бір жағынан қазақ ара сындағы сол кездегі түсінік-танымға да баттас ты рып қара бояуды жаға салуға болмайды. Өйт кені, жеті атаға дейін қыз алыспау дәстүрі қазақ үшін халықтық генофондты таза сақтаудың сенім ді жолы еді. Екінші жағынан, еш бұйрыққа көнбейтін махаббат құдіретіне бас имеу тағы да мүмкін емес. Міне, осындай қиюы қиын тұстан Балнұр қиыстырып жол тауып өткен. Содан да ғой, дала заңынан да аса алмай, көзінің ағы мен қарасындай жалғыз қызы Мамырды (Қазақстан Республикасының еңбек сіңірген әртісі Жаннат Бақ тай) жамандыққа қия алмай, екі оттың орта сын да қалған Көкенайды (Ескендір Әбжа нов) сіз жек көре алмайсыз. Қайта жа ныңыз езіліп, онымен бірге қайғы рып, бірге от болып жанасыз. Өсек-аяң желдей есіп, басы әңкі-тәңкі болған Көкенайдың ашу үстінде жалғызы Мамырды атып қалғаны, одан кейін қайғыдан белі бүгіліп, қызының жан сыз денесін құшақтай құлағаны ақтауға келмейтін іс болса да көңіліңізде аяныш сезімін тудырады.
Біздің заманымызға дейінгі бір мыңыншы жылдары бүкіл Евразия даласында скиф-сақ тайпалар одағы өмір сүрді. Ұшы-қиыры жоқ кең даланы игеріп, әртүрлі патшалықтар бірлестіктерін құрып, күшті жауынгер елге айналды. Оларды батыстағылар (гректер) скифтер десе, парсылықтар (Иран, парсы патшалықтары) сақтар деп атады. Бірақ та осы екі атау да Евразия даласын жайлаған халықтардың ортақ аты еді. Скиф, сақ тарихын тілге тиек етіп, тереңірек үңілетін болсақ, оларды құрайтын бірнеше тайпалар көне жазба шежірелерде жиі кездесетінін көреміз, сарматтар, дайлар, аландар, массагеттер, үйсіндер. Кезінде осы тайпалар бірлестіктері қазақстан территориясын жайлаған, қазақ халқының арғы ата-бабалары болып табылады. Бұлардың ішінде, әсіресе, массагеттер, аландар, үйсіндер туралы тарихи деректер көбінесе Иран, парсы, грек жазбаларында біршама кездеседі. Ал аландар туралы көне қытай жылнамаларында дәйекті де айшықты жазылған. Ең бір көне деректер ежелгі парсылардың діни кітабы –Авестада көрініс береді.
Қалқаман-Мамыр” – өте күрделі шығарма. Күрделі болатыны, ең алдымен туынды арқауы аңызға айналып кеткен, ХVІІІ ғасырда қазақ жерінде өткен нақты оқиғаға құрылған. Олай болса, нақты оқиғаның ізінен ауытқы май, халқымыздың салт-дәстүрінің өзіндік бояу-нақышын сақтай отырып, Қалқаман мен Мамыр сынды қос ғашықтың тағдырын бү гін гі күн көрермендерінің көңіліне қонақтата білу үлкен шеберлікті талап ететіні айтпаса да белгілі. Расында да, бір жағынан қазақ ара сындағы сол кездегі түсінік-танымға да баттас ты рып қара бояуды жаға салуға болмайды. Өйт кені, жеті атаға дейін қыз алыспау дәстүрі қазақ үшін халықтық генофондты таза сақтаудың сенім ді жолы еді. Екінші жағынан, еш бұйрыққа көнбейтін махаббат құдіретіне бас имеу тағы да мүмкін емес. Міне, осындай қиюы қиын тұстан Балнұр қиыстырып жол тауып өткен. Содан да ғой, дала заңынан да аса алмай, көзінің ағы мен қарасындай жалғыз қызы Мамырды (Қазақстан Республикасының еңбек сіңірген әртісі Жаннат Бақ тай) жамандыққа қия алмай, екі оттың орта сын да қалған Көкенайды (Ескендір Әбжа нов) сіз жек көре алмайсыз. Қайта жа ныңыз езіліп, онымен бірге қайғы рып, бірге от болып жанасыз. Өсек-аяң желдей есіп, басы әңкі-тәңкі болған Көкенайдың ашу үстінде жалғызы Мамырды атып қалғаны, одан кейін қайғыдан белі бүгіліп, қызының жан сыз денесін құшақтай құлағаны ақтауға келмейтін іс болса да көңіліңізде аяныш сезімін тудырады.
Объяснение: