Қазақ халқының өр тұлғаларының жалғасы, Отан қорғаған қаһарман ұлдарының бірі – Кеңес Одағының батыры Бауыржан Момышұлы. Қазақта «Ақыл жастан, асыл тастан» деген нақыл сөз бар. Бауыржан сияқты халқының ұлдарына байланысты айтылған сөз болар, сірә.
Өз заманының ғана емес, тарихта өшпес орны бар, ұмытылмас дана да, дара тұлға. Аты аңызға айналған өр тұлға.
Ол кісінің өмір жолы, сұрапыл соғыс жылдарындағы жанқиярлық ерлігі, өжеттігі мен өрлігі, алғырлығы мен көрегендігі – біле білгенге ұлы тәрбие, үлкен өнеге мектебі. Батыр Бауыржан Момышұлы – алмас қылыштай өткір де қайсар, дана да данышпан, шешен әрі ақын, «сөз қадірін өз қадірі, өз қадірі ел қадірі» деп бағалаған айбынды азамат. Осынау дара тұлғаның бүкіл саналы ғұмыры, ғибратқа толы істері, жүріс-тұрысы, сөйлеген сөздері, терең мағыналы ойлары әркімнің көкейінде. Б.Момышұлы – адамгершіліктің, азаматтықтың, патриоттықтың, имандылықтың символы, көркем бейнесі іспетті. Батыр атамыз Б.Момышұлы жеке басы ойшылдығымен, отаншылдығымен, ұлтжандылығымен, қаһармандылығымен, дарындылығымен, жоғары адамгершілік қасиеттерімен елеулі. Баукең – әлем халқының ортақ перзенті дәрежесіне дейін көтерілген азамат.
Табан ет, маңдай термен келген осы Ұлы Жеңіске қаруымен де, қаламымен де үлес қосқан, аты аңызға айналған қаһарман жазушыларымыздың бірі де, бірегейі Бауыржан Момышұлының қаһармандық рухы ұрпақтан ұрпаққа өнеге болады деп санаймын.
14. Жинағында Маңғыстау, Ақтерек, Іле, Сайрам, т.б. жер-су аттары мен Алып-Ер Тұңға мен Афрасияптың бір адам екенін көрсеткен әдебиет өкілін көрсетіңіз.
D) Махмұт Қашқари.
15. «Біржан - Сара» айтысында не себептен жеңіліп қалғанын көрсетіңіз.
B) Күйеуі Жиенқұлдың кемшілігінен.
16. Шалкиіздің «Алаштан байтақ озбаса» толғауы қай жинаққа енгенін көрсетіңіз. по
A) «Алдаспан».
17. Дулат Бабатайұлының өлеңдері қандай лирикаға жататынын көрсетіңіз.
D) Саяси-әлеуметтік лирикасы.
18. ...Алтын Күннен бағасыз бір белгі боп,
Нұрлы жұлдыз, бабам тілі, сен қалдың!
Мағжанның қандай өлеңінен алынған үзінді екенін анықтаңыз.
Бауыржан Момышұлының келбеті
Қазақ халқының өр тұлғаларының жалғасы, Отан қорғаған қаһарман ұлдарының бірі – Кеңес Одағының батыры Бауыржан Момышұлы. Қазақта «Ақыл жастан, асыл тастан» деген нақыл сөз бар. Бауыржан сияқты халқының ұлдарына байланысты айтылған сөз болар, сірә.
Өз заманының ғана емес, тарихта өшпес орны бар, ұмытылмас дана да, дара тұлға. Аты аңызға айналған өр тұлға.
Ол кісінің өмір жолы, сұрапыл соғыс жылдарындағы жанқиярлық ерлігі, өжеттігі мен өрлігі, алғырлығы мен көрегендігі – біле білгенге ұлы тәрбие, үлкен өнеге мектебі. Батыр Бауыржан Момышұлы – алмас қылыштай өткір де қайсар, дана да данышпан, шешен әрі ақын, «сөз қадірін өз қадірі, өз қадірі ел қадірі» деп бағалаған айбынды азамат. Осынау дара тұлғаның бүкіл саналы ғұмыры, ғибратқа толы істері, жүріс-тұрысы, сөйлеген сөздері, терең мағыналы ойлары әркімнің көкейінде. Б.Момышұлы – адамгершіліктің, азаматтықтың, патриоттықтың, имандылықтың символы, көркем бейнесі іспетті. Батыр атамыз Б.Момышұлы жеке басы ойшылдығымен, отаншылдығымен, ұлтжандылығымен, қаһармандылығымен, дарындылығымен, жоғары адамгершілік қасиеттерімен елеулі. Баукең – әлем халқының ортақ перзенті дәрежесіне дейін көтерілген азамат.
Табан ет, маңдай термен келген осы Ұлы Жеңіске қаруымен де, қаламымен де үлес қосқан, аты аңызға айналған қаһарман жазушыларымыздың бірі де, бірегейі Бауыржан Момышұлының қаһармандық рухы ұрпақтан ұрпаққа өнеге болады деп санаймын.
Жауаптары:
1. Яссауидің «Диуани хикмат» кітабының қазақша атауын табыңыз.
A) Даналық кітабы.
2. Қыз анадан көрмейінше, өнеге алмас,
Ұл атадан көрмейінше, сапар шекпес - деген нақыл сөздің қайдан алынғанын белгілеңіз.
B) «Қорқыт ата» кітабынан.
3. Қаз-қаз, балам, қаз балам,
Қадам бассаң мәз болам...өлеңнің түрін табыңыз.
D) Тұсаукесер.
4. «Ер Төстік» ертегісіне жатпайтын кейіпкерді белгілеңіз.
B) Самұрық құс.
5. Төрт түлікке жатпайтын жануарды атаңыз.
C) Доңыз.
6. Асан қайғы қай ғасырда өмір сүргенін көрсетіңіз.
A) XV ғасырда.
7. Арғымақ атқа міндім деп,
Артқы топтан адаспа!
Күнінде өзім болдым деп,
Кеңпейілге таласпа!
-деген өлең жолдарының авторын көрсетіңіз.
A) Асан қайғы.
8. Ы.Алтынсарин өлеңін көрсетіңіз.
B) «Өнер – білім бар жұрттар».
9. Махамбет өліміне себепші болған опасыз жанды көрсетіңіз.
E) Ықылас.
10. «Қорқыт», «Жүсіпхан» поэмаларының авторын табыңыз.
A) Мағжан Жұмабаев.
11. Шәкәрім шығармасын табыңыз.
D) «Қалқаман-Мамыр».
12. Д.Исабековтің пьесасын көрсетіңіз.
E) «Әпке».
13. Арыстанмын, айбатыма кім шыдар?
Жолбарыспын, маған қарсы кім тұрар?
Көкте – бұлт, жерде – желмін гулеген,
Жер еркесі – желдің жөнін кім сұрар?
Үзіндідегі ұйқас түрін анықтаңыз.
B) Қара өлең ұйқасы.
14. Жинағында Маңғыстау, Ақтерек, Іле, Сайрам, т.б. жер-су аттары мен Алып-Ер Тұңға мен Афрасияптың бір адам екенін көрсеткен әдебиет өкілін көрсетіңіз.
D) Махмұт Қашқари.
15. «Біржан - Сара» айтысында не себептен жеңіліп қалғанын көрсетіңіз.
B) Күйеуі Жиенқұлдың кемшілігінен.
16. Шалкиіздің «Алаштан байтақ озбаса» толғауы қай жинаққа енгенін көрсетіңіз. по
A) «Алдаспан».
17. Дулат Бабатайұлының өлеңдері қандай лирикаға жататынын көрсетіңіз.
D) Саяси-әлеуметтік лирикасы.
18. ...Алтын Күннен бағасыз бір белгі боп,
Нұрлы жұлдыз, бабам тілі, сен қалдың!
Мағжанның қандай өлеңінен алынған үзінді екенін анықтаңыз.
B) «Қазақ тілі».
19. Жамбыл Жабаевтың сатиралық өлеңін табыңыз.
E) «Кәдірбайдың төбеті».