Дам 35бб Мәтінді тыңда.Төмендегі тірек сөздердің мағынасын анықта. сөздік, халықаралық тіл, географиялық карта, «ұлы кеңесші» лауазымы, Ата заң, бақ-дәулет, ақыл-парасат, қанағат-ынсап. Негізгі ойды тезис жаз. Түсінегеныңді айт.
Жанартаудың атқылаған орны шұңқыр болып қалады.Кейде сондай шұңқырға жаңбырдың суы толып,көлге айналады.
43-жаттығу
Айқайлап,үлкендерді көмекке шақыру
44-жаттығу
Табиғаттағы қауіпті жағдайларды сен алдын ала біле алмайсың.Сондықтан ол күтпеген жерде болады.Мұндай кездерде сасқалақтамай,сабыр сақтау керек.Үнсіз отырмай,бір амалын ойлап табу керек.
Мысалы,жер сілкінісі кезінде үйде болсаңыз ішкі қабырғаның қауіпсіз жеріне,бұрышқа,есіктің жақтауына тұрыңыз;
-кереуеттің,столдың астына кіріңіз,себебі бұлар сізді құлайтын заттар мен сынықтардан қорғайды.Өзіңізді ауыр жиһаздар мен терезелерден аулақ ұстаңыз;
-Жер сілкінісі кезінде лифтті пайдалануға болмайды.
-Егер жер сілкінісі кезінде далада болсаңыз ғимараттар мен электр желілерінен алшақ,ашық алаң да тұрыңыз,үзілген электр желілерінен алшақ тұрыңыз;
Қарсылықты салалас құрмалас сөйлем — синтаксистік компоненттеріндегі баяндалған оқиға-әрекеттер бір-біріне қарама- қарсы қойылатын құрмалас сөйлем. Қарсылықты салалас құрмалас сөйлемдегі қарсылықты мағына екі түрлі кұбылысты, іс-әрекетті, көріністі салыстыра баяндауға негізделеді. Қарсылықты салалас құрмалас сөйлемнің бір компонентінің баяндауышы болымды, енді бір компонентінің баяндауышы болымсыз тұлғада беріліп, қарама-қайшы мән туғызады. Қарсылықты салалас құрмалас сөйлемдер жасалу жолына бірнеше түрге бөлінеді:
42-жаттығу
Жанартаудың атқылаған орны шұңқыр болып қалады.Кейде сондай шұңқырға жаңбырдың суы толып,көлге айналады.
43-жаттығу
Айқайлап,үлкендерді көмекке шақыру
44-жаттығу
Табиғаттағы қауіпті жағдайларды сен алдын ала біле алмайсың.Сондықтан ол күтпеген жерде болады.Мұндай кездерде сасқалақтамай,сабыр сақтау керек.Үнсіз отырмай,бір амалын ойлап табу керек.
Мысалы,жер сілкінісі кезінде үйде болсаңыз ішкі қабырғаның қауіпсіз жеріне,бұрышқа,есіктің жақтауына тұрыңыз;
-кереуеттің,столдың астына кіріңіз,себебі бұлар сізді құлайтын заттар мен сынықтардан қорғайды.Өзіңізді ауыр жиһаздар мен терезелерден аулақ ұстаңыз;
-Жер сілкінісі кезінде лифтті пайдалануға болмайды.
-Егер жер сілкінісі кезінде далада болсаңыз ғимараттар мен электр желілерінен алшақ,ашық алаң да тұрыңыз,үзілген электр желілерінен алшақ тұрыңыз;
45-жаттығу
Жер,үйлер,жарықтар,қозғалыстар,қабаттар,сілкініс.
Жер-дің,үйлер-дің,жарықтар-дың,қозғалыстар-дың,қабаттар-дың,сілкініс-тің.
Жер-дің дегенде жер сөзіне дің жалғауы жалғанып тұр.Себебі р үнді дауыссыз дыбыс ал д ұяң дауыссыз дыбыс
Қарсылықты салалас құрмалас сөйлем — синтаксистік компоненттеріндегі баяндалған оқиға-әрекеттер бір-біріне қарама- қарсы қойылатын құрмалас сөйлем. Қарсылықты салалас құрмалас сөйлемдегі қарсылықты мағына екі түрлі кұбылысты, іс-әрекетті, көріністі салыстыра баяндауға негізделеді. Қарсылықты салалас құрмалас сөйлемнің бір компонентінің баяндауышы болымды, енді бір компонентінің баяндауышы болымсыз тұлғада беріліп, қарама-қайшы мән туғызады. Қарсылықты салалас құрмалас сөйлемдер жасалу жолына бірнеше түрге бөлінеді: