Д е
Адам денсаулығының жақсы болуына оның көңіл күйі мен ен.
регінде болып жатқан жағымды өзгерістердің маңызы ерекше. Қуа.
ныш, сүйініш, таңдану, сүйіспеншілік сезімдері адамның денсау-
лығына жақсы әсер етеді. Оның дене құрылысының өсіп-жетілуін
жақсартады, жұмыс істеу қабілетін арттырады. Ал болмашы нәрсеге
күйіну, қайғы-қасіретке түсу немесе біреудің табысына қызғаныш біл
діру, жек көру сезімдері адамның денсаулығын нашарлатады.
Әлемге әйгілі ғалым Әбу Әли ибн Сина ауруларды емдеп, сауықты-
руда дәрілер мен хирургиялық әдістерден бұрын жылы сөздің қажет-
тігін айтқан. Біздің ата-бабамыз сөздің әсер ету күшін біліп, көптеген
мақал-мәтелдер қалдырған: «Жақсы сөз жан семіртеді», «Жылы сөз
жанға қуат береді», «Жақсы сөз жанды айықтырады, аурудың жазы-
луына жәрдемін тигізеді» т.б.
Адамның рухани күйі мен ішкі сезімі – денсаулықтың кепілі. Көңіл
күйді жадыратып, жүрекке жылы тиетін жақсы сөздер деніңіздің сау
болуына әсер етеді. Себебі жан мен тән егіз. Халқымыздың «Жаны
саудың тәні сау» деген мақалы өмірден алынған. мәтіндегі тірек сөздерді теріп жаз
Бунақденелілердің дамуы үш түрлі жолмен өтеді. Олар: тура даму (қанатсыз бунақденелілер; шала түрленіп даму (инелік, дәуіт, шегіртке, бұзаубас, бит, қандала, т. б.) және толық түрленіп даму (қоңыздар, көбелектер, бүргелер, шыбындар, масалар, шаншарлар, құмырсқалар, баларалар, т. б.).
Тура даму дегеніміз - ұрықтанған жұмыртқадан тікелей ересек бунақденеге ұқсас жас жәндіктердің шығуы. Олардың тек денесі өседі және жыныстық жағынан ғана толысып дамиды.
Дамудың сызбанұсқасын былай кескіндей аламыз: тура даму: жұмыртқа —> имаго; шала түрленіп даму: жұмыртқа —> дернәсіл —>
толық түрлент даму: жұмыртқа дернәсіл —> қуыршақ —> имаго.
Бунақденелілердің ересек күйге ауысу сатысы имаго деп аталады.
Бунақденелілер - буынаяқтылар типіне жататын к омыртқасыз жәндіктер класы. Олар ғаламшарымызда көп таралған. Қазіргі кезде 700, 000 жуық түрлері бар. Бунақденелілер екі класс тармағына жіктеледі. Олар 1. туқанатсыздар, 2. Қанаттылар. Бунақденелер класында 35 отряд бар. Басқа буынаяқтылардан негізгі ерекшілігі - денесі үш бөліктен құралған. Олар: бас, көкірек, құрсақ бөлімдері. Алты аяқты, көпшілігінде қанаттары болады. Дене бөлімдері алуан түрлі қызмет атқарады. Сезім мүшелері жақсы дамыған. Екі мұртша, жай және күрделі көздер мен көзшелер баста орналасады. Көкірек бөлігінде қимыл - қозғалыс қызметін атқаратын аяқтары мен қанаттары болады.