Есіл өзені — Сарыарқада биіктігі 400 – 500 метр Ниаз тауынан басталып Батыс Сібірге жеткенде Ертіске Құяды. Қазақстан территориясында Есілдің ұзындығы 1400 километр. Егер ұзындығы жағынан Дон өзенімен қатарласса, су шығыны Доннан алты есе кем. Есіл өзені Целиноград және Солтүстік Қазақстан облыстарын басып өтеді. Өзеннің су жиналатын алқабы 144 мың шаршы километр, ал республикамыздағы аумағы 113 шаршы километр. Есілге Колутон, Терісаққан, Аққанбурлық және Төменгібурлық өзендері қосылады. Есіл жазықтық өзеніне жатады, сондықтан оның шығыны қар, жер асты суы және жауын – шашынмен толығып отырады. Олай болса, су шығыны ауа райына байланысты – кей жылдары мол, кей жылдары өте аз болады. Судың жылдық орташа шығыны Цилиноград қаласының тұсында секундына 6,2 текше метр, ал Петропавл қаласының тұсында секундына 57,7 текше метрге дейін барады. Сәуір айында Целиноград маңында орташа жылдық су шығыны он есе көбейсе, Петропавл тұсында 7 есеге дейін көбейеді, сол кезде су деңгейі Целиноград қаласының тұсында 2 метрден 4 метрге дейін көтерілсе, Петропавл қаласының маңында 4 метрден 9 метрге дейін көтеріледі. Есіл өзенінің бойында Есіл, Сергиев, Осакаров және тағы басқа су қоймалары бар. Сергиев су қоймасы суды совхоз – колхоздарға құбырлар арқылы жеткізеді. Сонда көптеген совхоз бен колхоздарды сумен қамтамасыз етіп, қосымша 40 мың гектар жерді суландырады..
Үш қуат: 1.Ақыл. 2.Жүрек. 3.Тiл. Үш жүз: 1.Ұлы жүз. 2.Орта жүз. 3.Кіші жүз. Үш құсты өлтіруге болмайды: 1. Көкқарға. 2.Қарлығаш. 3. Байғыз. Үш адамның ниеті бұзық: 1.Өтірік айту. 2. Сөзінде тұрмау. 3. Аманатқа қиянат жасау. Адам Атаны жаратқанда жіберген үш қасиет: 1. Ақыл. 2. Ұят. 3. Сабыр. Үш нәрсе аз болса да, көп болады: 1. Қайыр-садақа. 2. Сауап. 3. Дұға. Үш нәрсе үш нәрсесіз болуы: 1. Басы бар, ақылы жоқ іс. 2. Ғылымы бар, амалы жоқ іс. 3. Байлығы бар, қайырсыз іс қылушы. Үш нәрсені ұстассыз білетіні: 1. Үйрек, қаз балапаны. 2. Денедегі баланың дүниеге келуі. 3. Қойдың құрттағаны. ҮШ БИ Төле, Қазбек, Әйтеке
1.Ақыл. 2.Жүрек. 3.Тiл.
Үш жүз:
1.Ұлы жүз. 2.Орта жүз. 3.Кіші жүз.
Үш құсты өлтіруге болмайды:
1. Көкқарға. 2.Қарлығаш. 3. Байғыз.
Үш адамның ниеті бұзық:
1.Өтірік айту. 2. Сөзінде тұрмау. 3. Аманатқа қиянат жасау.
Адам Атаны жаратқанда жіберген үш қасиет:
1. Ақыл. 2. Ұят. 3. Сабыр.
Үш нәрсе аз болса да, көп болады:
1. Қайыр-садақа. 2. Сауап. 3. Дұға.
Үш нәрсе үш нәрсесіз болуы:
1. Басы бар, ақылы жоқ іс. 2. Ғылымы бар, амалы жоқ іс. 3. Байлығы бар, қайырсыз іс қылушы.
Үш нәрсені ұстассыз білетіні:
1. Үйрек, қаз балапаны. 2. Денедегі баланың дүниеге келуі. 3. Қойдың құрттағаны.
ҮШ БИ
Төле, Қазбек, Әйтеке