Берілген мәтіннен термин сөздер мен кәсіби сөздерді теріп жазыңыз және
мағынасын түсіндіріңіз.
"Астана - Бәйтерек" монументі
«Астана-Бәйтерек» монументі – елордамыз
Астана қаласының негізгі нышаны, оның
визитті карточкасы деуге болады. Жалпы,
бәйтерек - ежелгі таным бойынша, тылсым
қасиетке ие алып ағаш. Бәйтерек байырғы
орта түсінігінде жердің дәл кіндігінде өсетін,
тамыры жерасты, діңі адам әлемі, басы
рухтар мекені болып табылатын көк тіреген
алып ағаш. Бәйтерек ежелгі түркі сөзі,
«бәй» - үлкен, алғашқы деген ұғымдарды,
ал терек (парсы тілінде - дарақ) «ағаш»
деген ұғымды білдіреді. Демек «Бәйтерек»
екі сөздің бірігуінен жасалып, «зәулім ағаш»
дегенді танытады. Оның идеясында
«Самұрық» қасиетті құсы туралы ежелгі
қазақ аңызы жатыр. Қанатымен аспанды
жауып, «Самұрық» тұр. Бәйтерек тіршілік
тірегіне қарай ұшып келеді. Бәйтеректің
ортасында өмір мен үміт беретін алтын
жұмыртқа Күнге негіз салуда. Ал астында,
тамырында айдаһар орналасып, түн мен
қысты шақыруда. Монумент ұзын темiрлi
құрылымдардан, шыныдан, металдан,
бетоннан тұрғызылған. Алып шардың түсі
хамелеон шынылармен көмкерілген.
Күннің шапағына шағылысып, әртүрлі түске
құбылып тұрады.
Панорамалық зал ортасында 17 жапырақтан тұратын, 17 әртүрлі әлем діндерінің уәкілдерінің қолы қойылған ағаш глобусы орналасқан. Ал қасында монументті жасау ойы туындаған Қазақстан Республикасы Президенті Нұрсұлтан Назарбаев алақанының ізі бар. Егер алақанға қолды қойып, арман-тілек тілесе орындалады деп айтылады. Күшті қарқынды даму қалаға астананы ауыстыру туралы шешімді қабылдағаннан кейін келді. 10 жыл ішінде Астана өзінің өзгеше және заманауи көркін табуына бұл оқиғаға міндетті. Қала көз алдында өсіп жатыр. Бұл жергілікті тұрғындарды ғана емес, сонымен қатар, астана қонақтарын қуантады. Әрбір біздің қалаға келуіңізде, сіз барлық жаңа объектілердің куәгері ретінде, астананың қалай қарқынды өсіп және өзгергеуіне таңдана қарайсыз.
Адам – ең жоғарғы құндылық. Еліміз егемендік алғаннан кейін адамды ең жоғары құндылық ретінде бағалау қалыптаса бастады. Адамның бар құндылығы – оның өмірі. Ол адамның мінезі мен темпераменті, мүддесі, көзқарасы, әдеті, тілегі, мәдениеті, тәрбиелік деңгейі, бір-бірімен өзара қарым-қатынасы, кішіпейілдігі, әдептілігі, жеке басының тазалығы, әсемдігі, сөйлеу мәдениеті т.б.
Адамның өмір сүру барысындағы қолданатын тәсілінде оның түрлі қажеттіліктері, ақыл-ойының қалыптасуы, еркіндік жауапкершілігі, қызметін ұйымдастыруы және болжамы анықталады. Оның іс-әрекеті және сол арқылы адамның қалыптасуы мен дамуы өз шешімін табады. Адам- дүниені өзгертуші күш.
Орыс жазушысы К. Г. Паустовский: «Адам ақылды, кішіпейіл, әділ, батыл да қайырымды болуға тиіс. Тек сонда ғана оның осынау Адам деген мәртебелі атпен аталуға құқы болады»;
Куба жазушысы, саяси қайраткер Х.Марти: «Адам бола білу – ең қиын мамандық» - деп жазған. Ең ұлы жеңіс- өзіңді-өзің жеңу. Өзіне-өзі ие бола білген адам ғана барша жұрттан мықты.