Белгілі зерттеуші Хайролла Жүзбасовтың пікірінше домбыра сөзі « дөпбұра » , « дәлбұра » , « дембұра » деген сөздердің тізбегі арқылы жасалған . Тағы бір болжамды этнограф Ерік Көкеев еңбектерінен табуға болады . Ғалымның пікірінше « том » деп түюлі жұдырық немесе қолдың саласы айтылады . Кейіннен бұл түбір ұяңданып « домға » айналған , « быра » тіркесі бір нәрсені шерту , тарту , дыбыс шығару деген мағына береді - мыс . Яғни домбыра сөзі « қолдың саласымен немесе бес саусақпен шекті шерту » деген мағына береді . Домбыраны түрлі жағдайда тартуға бола береді , үйде отырып та , түрегеліп тұрып та , шалқадан жатып та , ат үстінде де . Бұл айтылғандар , халық аралап жүрген домбырашылар үшін аса керекті жағдай Халық күйшілерінің ат үстінде тұрып тартулары , шалқасынан жатып тартулары жайында ел аузында әңгімелер көп . Бірнеше күн бұрын кетіп қалып , екі - үш күннен кейін қайтып келіп , үйдің үстінде қалықтап жүрген Топан атты бүркітін түндіктің ашық жерінен көрген Дәулеткерейдің жақсы көрген қыранына арнап шалқасынан жатып тартып шығарған « Топан » күйі адам ыңғайына келе беретіндігін дәлелдейді . 2 - мәтін Ертеде бір хан қызының кедей жігітіне ғашық болғанын сезіп қалады да жігітті дереу дарға астырады . Күндердің бір күні егіз бала дүниеге келеді . Оны аңдыған мыстан кемпір егіз баланы көз көрмес , құлақ естімес , алыс жерге апарып , жап жасыл үлкен бәйтерек басына ұлды батысқа , қызды шығысқа қаратып іліп кетеді . Сәбилердің көз жасы тамған бәйтерек солады , жүрегі тоқтаған нәрестелермен бірге ағаш та қуарады . Қаңқу әңгіме халық арасында жата ма , оны естіген ана егізін іздеп жолға шығады . Жолдан шаршаған ана ағаш түбіне келіп , демалады . Құлағына күмбірлеген сарын естіледі . Қайдан шығатын әуен екенін білгісі келіп , ағаш үстіне шығып тыңдаса , жаңағы бәйтерек сынып кетеді . Ағаштың түбінен басына дейін іші қуыс екенін көреді . Екі басына бұтақтан бұтаққа керіліп қалған ішектерді көреді . Екі ішек самал желмен тербеліп , одан әуен шығады екен . « Егіз құлынымнан қалған жұрнақ осы болар » деп сол ағаштан аспап жасап алады Батысқа қараған ішегі бостау , шығысқа қараған ішегі қаттылау керілген екен . « Астыңғы ішек – жіңішке дауысты қызым Зарлық , ал үстіңгі ішек - бос қоңыр дауысты ұлым Мұңлық болсын » деп екі ішекке ат қойып , домбырасын тартып , күй шығарып кеткен екен . Екі мәтіннің стилін анықтаңыз
1.Баты-тілі көркем ізгі тілек түрінде айтылатын қысқа әрі мәні терең сөз
2.Батаның түрлері бар. Ас батасы асты үстелге әкелгенде немесе ас ішіп болған
соң берілетін бата. Ас батасы тамақ ішкен сайын беріледі. Рамазан батасы үш күнгі
ораза айтта айтылатын ізгі тілек, жақсы ниет. Жол батасы ұзақ жолға шыққанда
беріледі. Жолға шығарда үй иесі көршілерге, туыстарға тамақ беріп, үлкен ақсақалдан
бата алады. Тілек-бата үлкендер жастарға риза болғанда, реті келген жерде қолын
жайып беретін батаның түрі.
3.«Бата адамға күш береді, жолын аша-
ды, жаман күштерден сақтайды» деп сенген.
4.
Құндылық — бір заттың маңыздылығы, пайдалылығы. Сырттай құндылық зат не құбылыстың қасиеті болып анықталады. Алайда оның маңыздылығы мен пайдалылығы табиғаттан, объекттің ішкі құрылымының әсерінен емес, адам болмысына енген, адам оған құштар не қажеттілік сезетін нақты қасиеттердің субъективті бағалануынан болады. Құндылықтар жүйесі адамның күнделікті қоғамдық не жеке тұрмыстық бағдарында, оның айналасындағы заттар мен құбылыстарға қарым-қатынасының орнауында орын алады. Мысалға, стақан сусын ішу құралы ретінде өз пайдалы қасиетін тұтынушы құндылығы ретінде, материалдық игілік ретінде көрсетеді. Еңбек өнімі және тауар айналымының заты ретінде, стақан экономикалық құндылық, бағалық ретінде го болады. Егер стақан өнер заты болса, ол тағы да эстетикалық құндылық, көркемдікке ие болады.
Объяснение: