Б. Жабық тест тапсырмаларын орындаңдар . 1. 1948 жылы 14 мамырда Ұлыбритания Палестинадан өз әскер лерін алып кетісімен , еврейлер Израиль мемлекетінің құрылғанын жариялап , келесі күні Араб - Израиль соғысы басталады . Құрмалас сөйлемнің түрі , мағыналық қатынастары ( 2 дұрыс жа . уабы бар ) :
а ) көпқұрамды салалас құрмалас сөйлем
ә ) көпбағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлем ;
б ) аралас құрмалас сөйлем ;
в ) мезгіл және мезгіл мәнді қатынас ;
г ) мезгіл және себеп мәнді қатынас .
2. Алғашында әскери қимылдар кезек сәттілікпен өтті : бірде Израиль әскері жеңсе , бірде араб әскері біраз жерді жаулап отырды . Құрмалас сөйлемнің түрі , мағыналық қатынастары ( 2 дұрыс жа уабы бар ) :
а ) аралас құрмалас сөйлем ;
ә ) көпқұрамды салалас құрмалас сөйлем ;
б ) көпбағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлем ;
в ) түсіндірмелі және мезгіл мәнді қатынас ;
г ) түсіндірмелі және кезектес мәнді қатынас .
3. Көпқұрамды құрмалас сөйлем ( әр сөйлемді сөйлем мүшелеріне талдап , пікіріңді дәлелде ) :
а ) Малала Юсуфзай 2013 жылы Ақ үйде Барак Обаманың қабыл дауында болды , БҰҰ - ның штаб - пәтерінде сөз сөйледі , ал 2014 жылы Нобель сыйлығымен марапатталды .
ә ) 2013 жылы Малала Юсуфзайды Ақ үйде Барак Обама қабыл дады , БҰҰ - ның штаб - пәтерінде сөз сөйледі .
б ) Нобель сыйлығының иегері Малала Юсуфзай 2013 жылы Ақ үйде Президенттің қабылдауында болып , БҰҰ - ның штаб - пәтерінде сөз сөйлеген .
в ) Малаланы Ақ үй Президенті 2013 жылы қабылдайды , оқушы қыз БҰҰ - ның штаб - пәтерінде сөз сөйлейді , оған 2014 жылы Нобель сыйлығы беріледі .
г ) АҚШ Президентінің қабылдауында болған Малала БҰҰ - ның штаб - пәтерінде сөз сөйлейді , бір жылдан кейін Нобель сыйлығын иеленеді .
4. Күрделі пікірді жеткізіп тұрған жай сөйлем ( әр сөйлемді сөйлем мүшелеріне талдап , пікіріңді дәлелде ) :
а ) Джамму мен Кашмир Үндістан , Пәкістан және Қытай шегаралары түйіскен аумақта орналасқан штат , тұрғындарының 90 пайызы мұсылмандар , штаттың өз туы және Конституциясы бар .
ә ) Джамму мен Кашмир тұрғындарының 90 пайызы мұсылмандар , орналасқан жері Үндістан , Пәкістан және Қытай шегаралары түйіскен аумақ , өз туы мен Конституциясы бар .
б ) Үндістан , Пәкістан , Қытай шегаралары түйіскен жердегі Джамму мен Кашмир тұрғындарының 90 пайызы мұсылмандар , өз туы және Конституциясы бар .
в ) Үндістан , Пәкістан , Қытай шегаралары түйіскен аумақта орналасқан , өз туы және Конституциясы бар Джамму мен Кашмир тұрғындарының 90 пайызы мұсылмандар .
г ) Өз туы мен Конституциясы бар Джамму мен Кашмир тұрғын дарының 90 пайызы мұсылмандар , орналасқан жері Үндістан , Пәкістан , Қытай шегаралары түйіскен аумақ .
5. Бірыңғай мағыналық қатынастағы көпқұрамды құрмалас сөйлем ( мағыналық қатынастарды атап көрсет ) :
а ) Альфред Нобель 1868 жылы динамитке патент алады да , ди намит шығарудан үлкен байлыққа кенеліп , оны журналистер « ди намит патшасы » деп атайды .
ә ) Нобель алдымен динамитке патент алады , содан кейін динамит шығару арқылы байлыққа кенеледі де , журналистер оны « динамит патшасы » деп атайды .
б ) Нобельге 1868 жылы динамитке патент берілгендіктен , ол ди намит шығарып байлыққа кенеледі де , оны журналистер « динамит патшасы » деп атайды .
в ) Динамитке патент алған Нобель оны жасап шығару арқылы байлыққа кенеледі де , « динамит патшасы » деп аталады .
г ) « Динамит патшасы » атанған Нобель бұл атаққа динамитке патент алып , үлкен байлыққа кенелу арқылы ие болған .
6. Әрыңғай мағыналық қатынастағы көпқұрамды құрмалас сөй лем ( мағыналық қатынастарды атап көрсет ) :
а ) Қоңырау соғылған соң , оқушылар сыныпқа кірді де , мұғалім сабақты бастап кетті .
ә ) Мұғалім жаңа сабақты түсіндірді , оқушылар сұрақ қойып , жаңа сабақ қорытындыланды .
б ) Үй тапсырмасы беріліп , оқушылар күнделігіне белгілеп , сабақ аяқталды .
в ) Ата - анасы жұмыстан келіп , балалары мектептен келіп , бәрі кешкі дастарқан басына жиналды .
г ) Бәріміз ас ішіп болған соң , мен анама көмектескеннен кейін , інім екеуміз ойынға асықтық .
Грек тілінен бастау алатын үш түбір: ГЕО/ЭКО/ЛОГ/ия сөзіне бірікті.
Сөздің түбірін түсінік білдіретін иероглиеф ретінде қарастыруға болады.
Ортасында гректің «ойкос» яғни үй деген мағынаны білдіретін түбір сөз
орналасқан. Бұл әр түрлі деңгейдегі тірі организмдердің мекені болып
табылады: экожүйенің, ірі кеңістіктік биологиялық жүйе ретінде биомалар
және Жердің биосферасын құрайтын тірі жиынтығы туындайтын түрлері,
олардың комбинациялары болып табылады. Бұл жағдайда қарым-қатынас
және «үйдің» іші аясында және «үй» және қоршаған әлем арасында өзара
байланыс жатады. Осыдан Геоэкологияға негіз болып табылатын: сөзсіз
табиғи және әлеуметтік ғылымдар бағыттарын араласып орналасқан
ғаламдық (әлемдік) мәселелері бойынша нақты қызығушылықпен Жерді
жүйе ретінде зерттеу.
Бұл адамзат қоғамының пайда болуынан бастап «үй» болып табылады.
Алайда, соңғы жылдары, әсіресе, соңғы онжылдықта, адамзат, бұл жай ғана
өз үйлерінде өмір сүріп емес, осындай қуатты, табиғи, жалпы дүниежүзілік
күшті қоғамға айналып, өз іс-әрекеттерімен оның жекелеген құрамдас
бөліктерін жоюға дейін өзгертті. «OIKOS» түбірінде тұрған түсініктер
маңыздылығы және адамзатпен байланысты уақыттың тарихи масштабында
экспоненциалды түрде шкаласы артады. Антропогендік әсер барған сайын
қайтымсыз болып, тіпті апатты күйге ұшырап отыр. «Экология» сөзі,
негізінен, адам мен табиғат арасындағы қарым-қатынас кешенін айқындауы
арта түсті. Эрнст Геккель1866 жылдан бастап пайдаланып жүрген бұл сөздің
тағы бір мағынасы, тірі заттар мен қоршаған орта арасындағы өзара
тәуелділікті зерттейтін, биология бөлімі болып табылады.
"Геоэкология" сөзіндегі «гео» түбірі Гео Жерінің грек құдайының есіміне
байланысты. Ол дәстүрлі түрде Жер туралы ғылымдарды баурап, олардың
біртұтастығы мен өзара тәуелділігін нақтылай түседі. «Гео» түбірі атап
айтқанда, өңірлер мен елді мекендерді немесе процестерге байланысты төмен
иерархиялық деңгейде, құбылыстар, ортақ жер үсті, жаһандық процестерді
негізге ала отырып, тұтастай алғанда, бірінші кезекте Жерді қояды.
«Эко» түбірі табиғаттың тірі бөлігіне жатса, ал қарапайым жағдайда,
«эко» түбірі жансыз табиғат болып табылады. Осы мағынада, "геоэко"
комбинациясы шын мәнінде тірі және өлі табиғат бірлігін көрсетеді.
"Геоэко" комбинациясы, сондай-ақ біздің «үйдің», яғни Жердің жағдайы
адам әрекетіне тәуелді екенін еске түсіреді
«Логос» түбірі ғылымды немесе белгілі бір затты табиғи және әлеуметтік