Бөлім «гылым мен технология жетістіктері. пунктуация»оқу мақсаты6.2.5.1- мәтіннен негізгі және қосымшаақпаратты, көтерілген мәселені аныктау абағытталған нақтылау сұрақтарын құрастыру6.35 - оқылым және тыңдалым материалдарыбойынша негізгі ойды білдіретін сөйлемдердііріктей отырып, жинақы мәтін жазубағалау критерийібілім алушы• негізгі, қосымша ақпаратты, көтерілгенмәселені анықтайды, сұрақтар құрастырады• негізгі ойды білдіретін сөйлемдерді іріктейдіматериалдар негізінде жинақы мәтін жазадыойлау дағдыларының деңгейіжоғары деңгей дағдыларыорындау уақыты15 -20 минуттапсырма1. мәтінді мұқият оқыңыз (мәтінді ықшамдауға болады). мәтіндегі негізгі, қосымшаақпараттарды және көтерілген мәселелерді ажыратыңыз. негізгі ақпараттың тұсына «+»белгісін, қосымша ақпараттың тұсына «-» белгісін, ал мәселенің тұсына «? » белгісінқойыңыз.iphone 6 смартфонын құлтемірлер құрастырадыtymoveann technologyma lugol vymlichili
Орхо́н (монг. Орхон гол) — река в Монголии, правый приток реки Селенга.
Содержание [скрыть] 1География2Достопримечательности3Исторические события и предания4Примечания5СсылкиГеография[править | править вики-текст]Бассейн СеленгиДлина 1124 км, площадь бассейна 132,8 тыс. км². Река берёт своё начало в Хангайских горах в аймаке Архангай, в верховьях имеет узкую, местами каньонообразную долину, образует водопад Улаан-Цутгалан высотой около 20 м и шириной 10 м. В среднем течении долина глубокая, извилистая, в низовьях, по выходе из гор, русло Орхона расширяется до 100—150 метров.
Орхон ровно на 100 км длиннее Селенги и является второй по протяжённости рекой Монголии после реки Керулен (1254 км), однако, принимая во внимание, что Керулен имеет протяжённость в пределах Монголии лишь 1090 км, можно говорить, что Орхон — самая длинная река в пределах границ Монголии.
Средний расход воды вблизи устья около 120 м³/с. Весеннее половодье от таяния сезонных снегов, летние дождевые паводки. Замерзает с ноября по апрель.
Крупнейшими притоками Орхона являются реки Туул и Тамир-Гол.
Достопримечательности[править | править вики-текст]Водопад на ОрхонеВ долине реки расположены, в числе множества памятников, два значительных по территории археологических комплекса: Хара-Балгас, древняя столица раннефеодального государства уйгуров, и Каракорум, столица Монгольской империи. П. К. Козлов обнаружил в долине реки несколько гуннских гробниц.
С 2004 года значительная территория (ядро: 7537 га, буферная зона 143 867га), включающая Каракорум, Хар балгас, тюркские монументы и другие объекты вдоль берегов реки Орхон, стала объектом Всемирного наследияЮНЕСКО[1] под названием «Культурный ландшафт долины реки Орхон».
Исторические события и предания[править | править вики-текст]В 1731 году, во время второго вторжения джунгар во Внешнюю Монголию, решающее сражение между ними и войсками Цинской империи произошло на берегу Орхона, близ монастыря Эрдэни-Дзу. Существует легенда, что когда джунгары вошли в храм, статуя его божества-покровителя прогнала их оттуда, акаменные львы при входе зарычали. Джунгары в ужасе бежали в сторону Орхона и тонули в нём. Цинский император Юнчжэн, узнав об этом предании реке за в победе княжеский титул и выделил 300 лян серебра ежегодного содержания, которое сбрасывалось в воду
Әкем-ақылшым.
Әр отбасында әкенің орны ерекше. Әке - отбасының асыраушысы, отбасы мүшелерінің тірегі, қамқоршысы. Әкенің мінез - құлқы, өзгелермен қарым - қатынасы, өнері мен білімі өзіме үлгі, өнеге алатын, оған қарап өсетін нысанам. Отбасының береке, ынтымағы үшін әкемнің әділ, ұстамды болуы мен үшін орасан маңызға ие. Отбасымыздың ұйытқысы, берекесі, мейір - шапағат көзі – менің әкем.
Әкем менің асқар тауым, тірегім,
Бәрінен де сен қымбатсың білемін.
Қанат қағып кетсем алыс қияға,
Сен деп соғар жұдырықтай жүрегім.
«Әке - асқар тау, ана қайнар бұлақ, бала жағасындағы құрақ» дегендей «Әке» деген сөз қандай жақын, қандай ыстық десеңші!. Өмірде әкесін жақсы көрмейтін бала жоқ шығар, өйткені біз үшін әкенің орны бөлек қой. Менің өмірдегі қымбат, ең қымбат адамым ол - менің сүйікті әкешім. Әкем менің кішкентайдан ақылшым, қамқоршым. Мен сізден көп тәрбие алдым.
«Әкең барда орындалар арманың» дегендей, өмірдегі керегіңді алдымен бір Алла, екінші әкең берері анық. Бұл дүниеде алуан түрлі тағдыр бар. сол тағдырдың басты себепкері - біз сияқты балалар. Алайда өмірдің есігін көзі тырнап аша салысымен әкенің «Балам, ботам» деген еркелетер сөзін естімей жетім немесе тастанды бала болып дүниеге келіп жатқан сәбилер де бар. Сәби көңіл әкесі тіпті ол ойлағандай жақсы адам болмасада, «Шіркін, менің әкем болса қандай жақсы болар еді!» деп армандайды. Осындай балаларды көргенімде өзімнің анам да, әкем де бар екеніне өзімді бақытты санаймын. Сол бақытымды ешқашан айырмаса екен деймін. Тамағымның тоқтығы, киімімнің бүтіндігі, оқуымның сапасы, ұйқымыздың тыныштығы - осының бәрі де асқар таудай айбатты әкелердің арқасы. Ендеше бар баланың бақытына бір Алладан кейінгі панасы «Әкелер» аман болса екен деймін