Қазақ тілі» пәні бойынша 8-сынып. ІІ тоқсан «ІV. Ғарышты игеру жетістіктері. Синтаксис» бөлімі бойынша жиынтық бағалау тапсырмалары
Мәтінді мұқият оқып, төмендегі тапсырмаларды орындаңыз.
Оқылым мәтіні
Қазiр адамзат өз өмiрiн ғарыш¬сыз елестете алмайды. 1961 жыл¬дың 12 сәуiрiнде Ю.Гагарин алғаш ұшқанда, ешкiм де дәл бүгiнгiдей бәрi мобильдi, бәрiн де ғарыштан бақылауға болатын заманға жете¬тiнiн ойламаған болар. Ғарышты игеру өмiрдiң барлық саласына жаңалық әкелдi. Мәселен, ауыл шаруашылығын дамыту керек дейiк. Ол үшiн ауа райының құ¬былысы, мал жайылымы, ауыз су¬дың жеткiлiктiлiгi бақылануға тиiс. Ал оны бақылау тек ғарыш арқылы жүзеге асады. Бұл пiкiрдi мәжiлiс депутаты Мұрат Әбеновтың сөзiмен түйiндесек: «Чехияда iс-сапарда болдым. Олардың бос жатқан же¬рiн көрiп, неге игермейтiнiн сұра¬дым. Сонда олар: «Бiздер, Еу¬ропа елдерi, «белгiлi бiр дақыл түр¬лерiн ғана отырғызамыз» деген келiсiм-шартқа отырдық. Бұл жер – игерiл¬меуге тиiс жер, сол үшiн де ақы тө-лейдi» дедi. Қызық көрiп: «Сiз¬дердi қайдан бiледi? Берген ақшаны алып, қосымша неге пай¬да таппас¬қа?» – деп сұрағанымда, «бәрi ғарыштан бақыланады» дедi. Де¬мек, дамыған елдер бiр-бiрiмен бәсекелес болмас үшiн шектеу қойған. Егер еккен өнiм өтпей қал¬са, ысырап болады. Мiне, ғарыш¬тың пайдасы» – дейдi М.Әбенов.
Толығырақ: https://massaget.kz/layfstayl/bilim/zharatylystanu/38750/
Тапсырма №1.
Оқылым мәтінін «ПОПС» формуласы бойынша жанрлық ерекшелігіне талдау жасаңыз
Менің ойымша, бұл мәтін
Себебі мен оны…былай түсіндіремін.
Оны мен
деген мысалдармен дәлелдей аламын.
Осыған байланысты мендеген шешімге келдім.
Тапсырма №2
Оқылым мәтіні бойынша тезис жазыңыз 1
23 4
Тапсырма №3
Оқылым мәтінінен ерекшеленіп тұрған сөз тіркестерін есімді, етістікті сөз тіркестеріне бөліп, кестені толтырыңыз
№ Есімді тіркестер Етістікті тіркестер
Бағалау критерийі № тапсырма Дескриптор
Мәтіннің ресімделуі арқылы оның жанрлық ерекшелігін ажыратады 1
Мәтіннің рәсімделуіне талдау жасайды 1
Мәтіннің құрылымын ажыратады 1
Мәтіннің рәсіміне қатысты дәлелін келтіреді 1
Оқылым материалдары бойынша мәтіннің баяндау желісін сақтап, әр бөлігінен алынған ақпараттардан тезис жазады. 2 Мәтіннің желісін сақтайды 1
Тезис жазады 1
Сөз тіркесінің байланысу тәсілдері мен түрлерін, есімді, етістікті сөз тіркестерін қолданады. 3 Сөз тіркесін табады 1
Есімді тіркестерді ажыратады 1
Етістікті тіркестерді ажыратады 1
Барлығы 8
«Ұлы Отан соғысы» ұғымы 1941 жылғы шілденің 3-інде Сталиннің радио арқылы сөйлеген сөзінен кейін пайда болған болса керек. Сталин сөзінде «ұлы» және «отан» деген сөздерді бөлек-бөлек, бір-бірімен байланыстырмай қолданыпты.Бұның астарында қаншама мағына жатыр.Гитлер 1939 жылы басталған ІІ Дүниежүзілік соғыста Батыс Еуропа елдерінің көбін жаулап алғаннан кейін, КСРО-ны басып алуға дайындыққа кірісті.
Ұлы отан соғысының өзегі 1939 жылғы қыркүйектің 1-інде Германия Польшаға қарсы соғыс бастап, бұдан кейін Ұлыбритания мен Франция Германияға соғыс жариялап Польшаға қолдау көрсетті.Мені осыдан кейін шайқас басталып кетті.Соғыстың алғашқы күндерінен бастап қазақстандықтар барлық майданда шайқасты . Отан үшін отқа да түсті.Қазақстанда ұйымдастырылған көптеген әскери бөлімдер майданға жіберіліп,тіпті даңқты Брест қамалын қорғаушылардың қатарында мыңдаған қазақстандықтар болды. Олардың арасында Ғ. Жұматов, В. Фурсов, К. Тұрдиев, Ш. Шолтырев, К. Иманқұлов, жаумен жан аямай шайқасып, ерліктің үлгісін көрсеткенін мақтанышпен айта аламыз .
Мәскеуді қорғауда панфиловшылар дивизиясы бөлімдерінің саяси жетекшілері П.Вихров, М.Ғабдуллин, автоматшылар Т.Тоқтаров, Р.Амангелдиевтер бар.