«Қазақ тілі мен әдебиеті» пәні Т2, 8-сынып ІІ тоқсан
ТЖБ
Оқушының аты-жөні: Назирова Айша
Сынып _8-в
Айы, күні 15.02.2006
Оқу мақсаты :
8.3.3.1 прозалық және поэзиялық шығармалардың композициялық құрылы-мын анықтау, кейіпкердің іс- әрекетіне немесе лирикалық кейіпкердің образына баға беру.
8.4.2.1 эссе құрылымы мен дамуын сақтап, тақырыпқа байланысты берілген мәселенің оңтайлы шешілу жолдарын ұсыну;
Оқылым
Мәтінді оқыңыз. Төмендегі тапсырмаларды орындаңыз.
Еламан теңізге тартты. Түнде жел тұрған ба, таяуда жауға үлпілдек қардың бет жағы борап, жағалаудың мұзы қай көктайғақтанып қалыпты. Сонан бұл ақ қар, көк мұз үстінде күні бойы жалғыз. Мұз ояды. Ау қарайды. Теңізге шыққанда, маңындағы кісілерді байқамайтын. Төбеде көк аспан. Табан асты көк теңіз. Екі дүние арасында жабырқау ойды жанына серік қып, күні бойы күйбеңдеп жүріп өмір туралы, өзі жөнінде ойлайды. Теңіз үстінде ғана емес, өмірде де жалғыз екенін ойлайды. Әке-шешеден ерте айырылды. Әкесімен бірге туған ағасы – Есбол бұл арадан бір күншілік жерде тұрады. Баласыз, жалғыз жетім шалдан қайыр шамалы. Ендігі жанашырдан – немере іні – Рай. Бірақ ол жас. Өзі сияқты о да әке-шешеден жастай жетім қалды. Қазір қарт әжесі екеуі өз алдына түтін түтетіп отыр. Еламан күрсінді. Аяғы астында жатқан бір-екі балықты етігінің тұмсығымен теуіп, өзінен әрегірек ысырып тастады да, аудың арқалығын ұстады. Күтпеген жерден қайын атасы
есіне түсіп кетті. Тікбақай тентек шал ел ішіне сыйымсыз. Отбасына да мазасыз. Еламанды «балықшы» деп атап, бұған айтқан қай сөзді де әзілге айналдырып отырады. Оған бұл үйренген. Кеше де қатынаған біреуден «балықшыға сәлем айт, ауыз ашқасын барам», - деп хабар жіберіпті.
1. Балықпен тіршілік етіп жатқан балықшылардың күнделікті күйбең тіршілігі қай жерде өтуде?
А) Балқаш көлінің жағасында
В) Арал теңізі жағасында
С) Каспий теңізі жағасында
Д) Қарасор көлінің жағасында [1]
2. Сөйлемдердің «шын, жалған» екенін анықтаңыз.
Ш/Ж
Тұжырымды сөйлемдер
Шын/жалған
Еламан теңіз жағасында жүріп, тікбақай қайынатасын кездестірді.
Рай қазір қарт әжесімен бірге өмір сүреді.
[1]
3. Төмендегі сөздердің мағынасын түсіндіріп жазыңыз.
Мұз ояды [1]
4. Мәтіннің 1-абзацында қандай мәселе көтеріледі? 1 сөйлеммен жауап беріңіз.
[1]
Көптеген ғасырлар бойы ол, реттеуге үйрену, оны қорғауға бейнесi мен, бізге өмір мұра өтуге біздің ата-бабаларымыз алды. Қанша жұмыс, тер және қан, қуаныш пен апатқа өткен ұрпақ ауыратын. Халқымыздың ақындық мұрасы туған жер сұлулығын көптеген қызықты суреттер бар, ақ қауым тауларында, Ұлы көлдер Лазурный кеңістігінде өзінің шексіз кеңістігін ... ақындар қазақ жерінің сұлулығы мен тарихын даңқын. Халық жады сақтайды және бір ұрпақтан қазақ халқының өміріндегі даңқты және қайғылы оқиғаларға аударымдар. Домбыра халық себептері тыңдау, Күннің, егер ретінде қанаты үлкен дала, еркін жел туралы өңделетінін дала шөптер, шабытты боз атта отырған, оған ұшатын, елестету.
Ол кеңінен және дұрыс Қазақстанды созылған болып табылады. күні бойы көлдер тығыз ормандар мен мыңдаған кездесу, далада астам күн даласынан көтеріледі, ол сондай-ақ дала келеді. Оңтүстігінде тау етегінде солтүстік көп қардың көбесі жеміс ағаштарын сыл кезде. Республика Каспий және Арал теңіздерінің шекаралас, оның аумағында көптеген өзендер мен көлдер бар. Қазақ даласының ежелгі Ертегідей бай ішек. Көмір, мұнай, алтын, титан, қорғасын, мырыш, темір - бәрі қазақ жеріне табуға болады.
Қазақстанда, бір отбасы он бес миллион адам, жүзден астам ұлт өкілдері өмір сүрген. Мен түрлі діндерді, түрлі тілдерде сөйлейтін, біздің елімізде бірге бойымен қалай алуға қызық түрлі ұлт көмектесе алмайды. Осының бәрі жақсы көзқарасы, сондай-ақ бір-біріне көзайымы ғана емес жүреді. Қазақ, орыс, ұйғыр, неміс, корей, татар кітаптар мен газеттер жарияланған, Ұлттық театр жұмыс істейді, эстрада ансамбльдер, ұлттық радио және теледидар бағдарламаларын меңгерген. Барлық біз, ортақ біріккен түрлі ұлт адам,: біз - Қазақстан халқы. Біздің елімізде және менің үлкен туыстары ретінде көпұлтты. Онда оған болып табылады және қазақтар, татарлар, лезгинами және орыс, және корей. Бұл барлық жер үй айналды үшін. консенсус ұмтылу әр ұлттың қан тұрады, бірақ ол әсіресе Қазақстаннан әзірленді. Қазақ жер жомарт, және сол жомарт қонақжай және қазақ халқының табиғат. Осында тұратын Әр қазақ халқының тілін, тарихын және салт-білу қажет. Ал домбыра, украин және неміс ән жер әуендер дыбыс көрейік. Адам полька және Лезгинка би болсын. Қазақстан халқы бірі болып табылады. Бұл Қазақстанның көне, әдемі жерінде бейбітшілікті сақтап көмектеседі. Ал әлемдік - болашақ гүлдену үшін ең маңызды шарты.