Полинаed

27.03.2022 13:27 •  Қазақ тiлi

«Қазақ тілі мен әдебиеті» пәнінен 3-тоқсан бойынша жиынтық бағалау тапсырмалары

1-тапсырма. Мәтінді мұқият оқып, тапсырмаларын орындаңыз.

Күй - қазақ халқының ұлттық өнері, олар қуаныш пен қайғыны күй арқылы жеткізген. Күй – қазақ халқының ең басты рухани байлығы. Күйді қазақтың екінші тілі десе де болады. Күй – махаббат, азаттықтың, еркіндіктің жаршысы.

Құрманғазы Сағырбайұлы – күй атасы, қазақтың күйші, композиторы, домбырашы, халықтың аспаптық күй өнерінің классигі. Ол Орал облысында туған. Құрманғазының алғашқы ұстазы – Ұзақ болған. Ұзақпен бірге ел аралап, домбырашылық өнерін жетілдірген, өнер сайысына түскен. Құрманғазының алғашқы күйлерінің бірі – «Кішкентай». Одан кейін «Ақсақ киік», «Көбік шашқан», «Адай», т. б. күйлерін шығарған.

Күй анасы - Дина. Атақты күйші, композитор Дина Нүрпейісова да Орал облысы, Бекетай құмында, қарапайым шаруаның отбасында туған. Әкесі Кенже Динаны бала кезінен еркін өсірген. Ол 7-8 жасында қолына домбыра ұстайды. Тоғыз жасында ұстазы Құрманғазымен танысады. Дина өз заманының белгілі күйшілерімен кездеседі. Олар: Ұзақ, Түркеш, Көкбала және т. б. Осы күйшілердің шығармаларымен танысады. 1888 жылы Құрманғазы Динаға: «Менің күйлерімді кейінгі ұрпаққа жеткіз», - деп өз домбырасын ұсынған. Дина ұстазының өсиетін орындады. Динаның кең тараған күйлері: «Әсем қоңыр», «Той бастар», «Жеңіс», «Ана бұйрығы», «Бұлбұл», тағы басқа. (167 сөз)

1. Мәтін не туралы?

a) күй құдіреті

b) атақты күйшілер

c) танымал күйлер

d) Дина Нүрпейісова [1]

2. Дина Нүрпейісова күй атасы - Құрманғазымен неше жасында танысады?

a) Бес

b) Жеті

c) Сегіз

d) Тоғыз [1]

3. Сөйлемді өз сөзіңізбен жалғастырыңыз. Ойды қорытындылаңыз.

Күй - қазақ халқының ұлттық өнері. [1]

4. Ақпараттардың дұрыс/бұрыстығын анықтаңыз.

a) Дина 5-6 жасында қолына домбыра ұстайды.

b) Құрманғазының алғашқы ұстазы – Ұзақ. [2]

5. Мәтін бойынша мәліметтерді толықтырыңыз.

Құрманғазының күйлері... [1]

6. Құрманғазы Динаға домбырасын ұсынып не деді?

a) «Менің күйлерімді кейінгі ұрпаққа жеткіз», - деп өз домбырасын ұсынған.

b) «Менің әндерімді кейінгі ұрпаққа жеткіз», - деп өз домбырасын ұсынған.

c) «Менің күйлерімді кейінгі ұрпаққа айт», - деп өз домбырасын ұсынған.

d) «Менің күйлерімді орындап жүр», - деп өз домбырасын ұсынған. [1]

2-тапсырма. Домбыра - тәуелдеп септеу (жалғауларды жазу, сұрақ жазу, аудару). [3]

3-тапсырма. Берілген жағдаяттардың бірін таңдап құттықтау хат жазыңыз.

1) Домбыра күніне орай домырашы досыңызға ресми түрде құттықтау хат жолдаңыз.

2) Наурыз мерекесіне орай сыныптың атынан сынып жетекшісіне ресми түрде құттықтау хат жолдаңыз. [10]