ҚАЗАҚ ТІЛІ
1. Кірме сөзді көрсетіңіз:
А) дәптер; В) орындық; С) сандықша; Д) әкел; Е) оқулық
2. Тұрақты сөз тіркесін көрсетіңіз:
А) толымды сөйлем; В) халық шығармалары; С) талағы тарс айрылу
Д) нақты мәлімет; Е) орнына келу
3. Жай септеу үлгісіндегі сөздерді белгілеңіз:
А) арнасында; В) қасына; С) арымның; Д) балалықтың; Е) кезегімен
4. Етістіктен жасалған сын есімді табыңыз:
А) сыртқы; В) толық; С) кешкі; Д) тершең; Е) көгілдір
5. Қашанғы? Қайдағы? – қай сөйлем мүшесінің сұрақтары?
А) бастауыш; В) баяндауыш; С) анықтауыш; Д) толықтауыш; Е) пысықтауыш
6. Синонимдік қатарды табыңыз.
А) Ақ, ауыл, айшылық; В) Сұлу, қайың, бурыл; С) Уағыз, әлем, терең;
Д) Уәде, серт, ант; Е) Толық, тұман, жеңіл
7. Антонимдік жұпты табыңыз.
А) Биік- терең; В) Үлкен- алып; С) Алғыр-шешен; Д) Қиын-ауыр; Е) Күйлі-көтерем
8. Термин сөзді табыңыз.
А) Толықтауыш; В) Қызыл; С) Баяу; Д) Бағдаршам; Е) Қылқалам
9. Қазақ тілінің үндестік заңына бағынбайтын сөздерді көрсетіңіз.
А) Жұмысшы, дәрігер; В) Мекеме, әкім; С) Құрмет, қызметкер; Д) Жазушы, егін
Е) Жүзім, үкім
10. Ілгерінді ықпалды табыңыз.
А) Добымыз; В) Ашса; С) Табыңыз; Д) Қара ала; Е) Тұзсыз
11. Сөз тудырушыжұрнақтытабыңыз.
А) Бірге; В) Екеуле; С) Ботақан; Д) Кең маңдайлы; Е) Тыңайтқыш
12. Сапалық күрделі сын есімді табыңыз.
А) Үлгілі; В) Сап- сары; С) Епті Д) Биязы Е) Бойшаң
13. Болжалдық сан есімді табыңыз.
А) Үш жарым В) Төртеу С) Алпыс Д) Жиырмадай Е) Бесеуден
14. Ауыспалы мағынада қолданылып тұрған сөзді табыңыз.
А) Оның әжесі көп ертегі білетін. В) Көп жылдық қарт еменнің еш жапырағы қалмапты. С) Олар ертелі- кеш еңбек етіп жүр. Д) Інісі мектеп бітіргелі жатыр.
Е) Мұсаның атасы ұста болған.
15. Тек тұрлаулы мүшелерден құралған сөйлем түрі.
А) Жақсыз В) Атаулы С) Толымды Д) Жалаң Е) Жайылма
16.Бірыңғай еріндік дауысты дыбысы бар сөзді табыңыз.
А) әуежай В) салмақ С) оқушы Д) тоғай Е) төгу
17.Болжалдық сан есімді анықтаңыз:
А) он-оннан В) бір жарым С) тоқсан Д) қырық шақты Е) төртінші
18.Сілтеу есімдігін табыңыз:
А) Мен елімді сүйемін. В) Қайсысы сіздікі?С) Өз тіліңді құрметте.Д) Біреуге зиян келтірме. Е) Осыны ұғып алғын.
19.Тұйық етістікті табыңыз:
А) Білімді мыңды жығар. В) Болашағын ойлау керек. С) Бұл жерге бұрын келген.
Д) Көз жасын көрсетпеді. Е) Тілегің орындалсын.
20.Түбір сөзді көрсетіңіз:
А) жүз В) қырсыз С) оқырман Д) сулы Е) қазба
21.Зат есімді табыңыз:
А) ғажайып В) біреу С) кейін Д) жиын Е) мәселен
22.Қосарлама қос сөзді белгілеңіз:
А) қап-қара В) орынды-орынсыз С) қайта-қайта Д) осы-ақ Е) алыс-жақын
23.Сапалық сын есімді көрсетіңіз:
А) ұста В) жасанды С) сегіз Д) тар Е) шаң
24.Күшейткіш буын арқылы жасалған күшейтпелі шырайды табыңыз:
А) көгілдір В) көкпеңбек С) көк Д) көкшіл Е) тым көк
25.Неологизм дегеніміз не?
А) мағынасы түсініксіз сөздер В) қолданысқа жаңадан енген сөздер
С) қолданыстан шығып қалған сөздер Д) басқа тілден енген сөздер Е) аудармасыз қолданылатын сөздер
26.Барыс жалғаулы сөзді көрсетіңіз:
А) тәжірибем В) журналынан С) шеге Д) базарда Е) әкесіне
27.Атаулы сөйлемді көрсетіңіз:
А) кең зал В) үй жап-жарық С) дала жазық Д) тұрмыс жақсарды Е) зал кең
28.Қосымша арқылы жасалған сөзді табыңыз.
А) аққу В) техника С) шеше Д) шөлейт Е) шекара
29.Жедел өткен шақты белгілеңіз:
А) жинайдыВ) жиған С) жиындыД) жинадыЕ) жояды
30.Жақсыз сөйлемді табыңыз:
А) Оның жақсы оқығысы келеді. В) Қызарып атқан таң. С) Ауылдан сөйлесіп тұрсыз ба? Д) Не ексең, соны орасың. Е) Өнер алды – қызыл тіл.
31.Буынға дұрыс бөлінген сөзді көрсетіңіз.
А) қарт-тар-дың В) қар-ттар-дың С) қа-рт-тар-дың Д) қарт-та-рдың Е) қарт-тардың
32.Сөз ішіндегі кейінді ықпалды табыңыз.
А) Ауылдағы қ
Сыншыл шолақ қасқырдың өшіккенін біліп, құрым сары айғыр оған жылқы алғызбай жүріпті. Шолақ қасқыр қанша торуылдап, шапса да жануар құрым сары айғыр кеуделесіп жылқыға дарытпапты.
Құрым сары айғыр осылай сыншыл шолақ қасқырға жылқы бермей жүре беріпті. Бір замандарда құрым сары айғырдың балаларының алды құнан, дөнен, бесті шығар болыпты. Мұны көргенде сыншыл шолақ қасқыр өзіне ажал оғы жеткендей көрді. Жейін десе, құрым сары айғыр алғызбады. Құрым сары айғыр өлсе басқасын жеу оңай. Құрым сары айғырдың өзіне сыншыл шолақ қасқыр талай рет жейін деп шапса да ала алмай жүрді, жекпе-жекке түгілі жылқы да бермейді.
Бір жылдары қыс өте қатты болды. Мұндайда қасқырдың құтырып кететіні қандай?! Жерік айы туған соң құтырынып, қасқыр атаулы малға жериді. Шолақ қасқырдың көзінен от үзініп, үнемі аңсағаны құрым сары айғыр болды. Оны жемей жерігін баспайтындай көрінді.
Бр қатты боранда сыншыл шолақ қасқыр ұлып, көп қасқырды қасына жинап алып, құрым сары айғырдың үйрініе келе-ақ тиіседі. Құрым сары айғыр жалғыз өзі көп қасқырға жылқы бермеуге көп уақыт тырысады. Ақырында қоймайтын болған соң, жануар өзі қашады. Не керек, тұлпарды көп қасқыр мұзға қамап жарып өлтіреді. Бұл солай жата тұрсын. Енді басқа жағына келейік. Құрым сары айғырдың қайыруымен ғана тұрған жылқы оның үстіне қасқырдан үркіп желігіп, дүркіреп шауып жөнелді.
Ертеңінде жылқышы іздеп келсе жылқы жоқ, ығып кеткен екне. Бір жерде құрым сары айғырдың өлімтігін тауып алады. Байға хабар да барып қалды. Құрым сары айғырды жоқтап бай үнемі жатып алды. Ойнап, күлмеді. Сонда сыншы айтты дейді: «Құрым сары айғыр тұлпар еді, одан туған құлында тұлпар еді, соны біліп құрым сары айғырды жеген сыншыл шолақ қасқыр. Егер шолақ қасқыр өлмесе ол сенің жылқыңның тұқымын құртады»-депті.
Мұны естіген соң бай құрым сары айғырдың баласынан төрт ат баптап, қатырып, жаратады. Аттар әбден бабына келген соң, қасқырды іздеп шығып, бір жерден көп қасқырдың ізін табады. Ізге түсіп қуа-қуа кетіп бара жатқан қасқырлардың үстінен шығады. Ішінде сыншыл шолақ қасқыр да бар екен. Бұл қуа береді. Бір мезгілде сыншыл шолақ қасқыр бұрылып, артына қарайды. Қараса бір ат оқшау алдында келе жатыр екен. Шолақ қасқыр қасындағыларға білдіреді. «Бұл аттың арты аласа, алды жоғары екен. Өрге қарай шабайық» -дейді. Шолақ қасқыр бастап, бұлар өрге қарай шабады. Әрі-бері жүрген соң алды жоғары ат өрге қарай шаба алмай, қалып қояды. Мұның алдына екінші бір ат шықты. Мұны да сыншыл шолақ қасқыр қарап көріп, «бұл аттың арты биік, алды аласа екен, ойға қарай шабайық»-деп төмен қарай шабады. Алды аласа та ылдиға қарай шаба алмай, бұ да қалып қояды. Мұның алдына үшінші бір ат шығады. Сыншыл шолақ қасқыр мұны да қарап, «бұл аттың көзі шағыр екен» деп, күннің астына қарай шабады. Күннің астына қарай шапқан осң, көзі күнге шағылып бұл ат та шаба алмай қалып қояды. Мұның алдына ең ақырғы- төртінші ат шығады. Шолақ қасқыр қарап, «бұл аттың он екі мүшесніде мін жоқ екен»-дейді. «Жүйірік ат бір қалса аяғынан қалады» -деп неше түрлі тау-тасқа салып жорға береді. Ақырында осы атпен сыншыл шолақ қасқырды қуып жетіп ұрып алады. Сөйтіп, құрым сары айғырды жеген шолақ қасқырды өлтіріп, дұшпанын мұқатып, мұратына жетеді.