Қазақстанның Қызыл кітабы” – Қазақстан Республикасы аумағында жойылып кету қаупі төнген және сирек кездесетін жануарлар мен өсімдіктердің сипаттамасы берілген арнайы басылым. 1978 жылдан шығарыла бастады. Оның омыртқалы жануарларға арналған бірінші бөлімі жеке кітап болып 1978 жылы жарық көрді. “Қазақстанның Қызыл кітабының” екінші бөлімі 1981 жылы өсімдіктерге арналып шығарылды.Қазақстанның Қызыл кітабына жануарлар, өсімдіктер мен саңырауқұлақтардың сирек кездесетін және құрып кету алдындағы түрлерінің тізімі топтастырылған. Бұл кітапқа омыртқалылардың 128 түрі енгізілген, оларды іштей жіктейтін болсақ – балықтар мен дөңгелекауыздылардың 18 түрі, қосмекенділердің үш түрі, бауырымен жорғалаушылардың 10 түрі, құстардың – 57, сүтқоректілердің – 40 түрі. Жойылып кету қаупі бар деп саналатын қосмекенділердің ішінде Жетісу бақатісі, Данатин бақасы және Сібір бақасы бар. Ал бауырымен жорғалаушыларға келсек, олар – ала батбат (кесіртке), Зайсан кесірткесі, сұр кесіртке, бақырашкөз кесіртке, қызыл жолақты жылан, сары жылан, сары бауыр жылан, төртжолақты жылан, шұбар жылан. негизги ой
Киіктер қандай болады?жұптұяқтылар отрядының бөкендер туысына жататын, тұлғасы ірі, қойға ұқсас, дөңес тұмсықты, күйіс қайыратын түз жануары
Киіктердің дене тұрпаты қандай?
Киік - қазақтың киелі жануары жайлы мағұлмат беру. Ақбөкендердің басына қаншама зобалаң заман туғанмен, миллиондаған жылдар бойы тұқымын сақтап қала алды. Алайда табиғат қорғаушы қоғамдық ұйымдар заңсыз аңшылықтың салдарынан әлемде тек Қазақстанның шөлейт аймақтары мен қалмақ даласында ғана кездесетін киіктер жойылып кету алдында тұрғанын айтады. Жануарларды қауіпті аймаққа жолатпау, оларды өзге өңірлерге айдау сияқты шараларды жүзеге асыру ісімен танысу.
Олар неге ұқсайды?
ақбөкең
Олар несімен әдемі?
буйізімен
Олар қандай аймақтарда тіршілік етеді?
шөлді аймақта
Ақын барша қазақ балаларының оқып ,білім алғанын қалады. Сол қиын қыстау заманада қазақ балаларын оқытпай жұмысқа салды, мал баққызды.
Ақынның қараңғы деп айтып отырғаны қара халықтың ішінен “мен қазақпын” деп айтатын адамдар аз да кем болды. Айтқысы келседе Кеңес үкіметі қарапайым халықты басып, не болмаса көзін құртып отырды. Білімді жастар аз еді, халық аш, тек тыныштықты қалап , қазақ халқы Кеңес үкіметінің қол астында тыныш қана, қатаң талаптарына көніп отыра берді. Осы өмірді қаранғылық демей, не дейміз? Осы өмірді бастан кешіп, қиындықты көрген , әрі оқыған ақын , “ неге көкке шықпасқа, неге азаттық алмасқа” деп өлең жолдары арқылы жеткізді. Ақын азат өмірге тірнектеп, өрмелеп жететінімізге сенді, және Алаш партиясымен азаттыққа біраз үлесін қосты.
Сол күрестің соңы ауруы қатты асқынып не бәрі 27 жеті жасында қайтыс болды.