Менің ана тілім – шексіз бай, шұрайлы, тегеуріні мықты тіл. Өйткені өмірдің алмастай қырын, абзал сырын түсіне білуіме басты себепкер - сол ана тілім! Мынау жарық дүниеге келгеннен бастап, ананың әлдиімен бойыма сіңіріп келе жатқан тілім мен үшін ең қастерлі, ең қымбат тіл. Ақын С.Торайғыров ана тілімді:
Ана тілім-ата-бабамыздан мирас болып келе жатқан баға жетпес мұра. Демек әр адам ана тілін көзінің қарашығындай қорғауға, оның тазалығын сақтауға тиіс. Амал не, туған тілімізді шұбарлап, басқа тілдің сөздерімен араластырып сөйлейтіндерді жиі көремін. Тіпті, туған тілінен безетін сорақыларды да, менсінбеушілікпен қарап, қазақша сөйлеуге ұялатындарды көргенде, белгілі орыс жазушысы К.Г.Паустовскийдің «Туған тіліне жаны ашымаған адам – жәндік» деген сөзі ойыма еріксіз оралады.
22 наурыз-Дүниежүзілік су күні (World Water Day). Жер бетіндегі адамдардың, өсімдіктер мен жануарлардың өмірі судың сапасына тікелей байланысты екені белгілі. Адамдар үшін ішуге, тамақ дайындауға және гигиена үшін пайдаланылатын судың тазалығы ерекше маңызды.
Адамдардың ластанбаған ауыз су ресурстарына деген қажеттілігінің артуына қарамастан, адам "пайдаланған" судың көп мөлшері ешқандай тазартусыз жер асты суларына, өзендерге, көлдерге, теңіздер мен мұхиттарға түседі. Халықтың қажеттіліктері үшін пайдаланылатын суда көптеген қауіпті химиялық заттар жиі кездеседі: органикалық ластағыштар (жануарлардың нәжісіндегі вирустар, ауылшаруашылық ағынды сулардағы нитраттар мен фосфаттардың қалдықтары, тамақ қалдықтары мен ағынды сулар, мұнай өнімдері), беттік-белсенді заттар (беттік-белсенді заттар), ауыр металдар (кадмий, сынап, қорғасын), синтетикалық химиялық қосылыстардың қалдықтары (пластмассалар, пестицидтер), дәрі-дәрмектер, радиоактивті қалдықтар және т. б.
Судың әртүрлі зиянды қосылыстармен қатты ластануы күтпеген салдарға, соның ішінде көптеген су объектілерінің және оның тұрғындарының толық жойылуына әкелуі мүмкін. Экологтар арасында эвтрофикация процесі жақсы белгілі, онда ауылшаруашылық ағындары, сондай-ақ көлдер мен өзендерге түсіп, азот пен фосформен қаныққан тазартқыштар мен жуғыш заттар су өсімдіктерінің тез өсуіне әкеледі. Осы процестің нәтижесінде тоған өте тез батпаққа айналады, барлық тірі организмдер, соның ішінде балық күн мен қоректік заттардың жетіспеушілігінен өледі.
Ластанған суды қалпына келтіру немесе тазарту өте маңызды қаражат салуды қажет етуі мүмкін болғандықтан, бүкіл әлемде су ресурстарының ластануын болдырмауға арналған бағдарламалар ұсынылады.
Суды қалай ластауға болады?
Суды үнемдеңіз. Таза тұщы судың әлемдік қоры неғұрлым көп болса, су ресурстарының бір бөлігінің ластануы адамзат үшін маңызды болмайды.
Уытты тұрмыстық химикаттарды (еріткіштер, тазартқыштар) және қажетсіз заттарды құймаңыз
Менің ана тілім – шексіз бай, шұрайлы, тегеуріні мықты тіл. Өйткені өмірдің алмастай қырын, абзал сырын түсіне білуіме басты себепкер - сол ана тілім! Мынау жарық дүниеге келгеннен бастап, ананың әлдиімен бойыма сіңіріп келе жатқан тілім мен үшін ең қастерлі, ең қымбат тіл. Ақын С.Торайғыров ана тілімді:
Ана тілім-ата-бабамыздан мирас болып келе жатқан баға жетпес мұра. Демек әр адам ана тілін көзінің қарашығындай қорғауға, оның тазалығын сақтауға тиіс. Амал не, туған тілімізді шұбарлап, басқа тілдің сөздерімен араластырып сөйлейтіндерді жиі көремін. Тіпті, туған тілінен безетін сорақыларды да, менсінбеушілікпен қарап, қазақша сөйлеуге ұялатындарды көргенде, белгілі орыс жазушысы К.Г.Паустовскийдің «Туған тіліне жаны ашымаған адам – жәндік» деген сөзі ойыма еріксіз оралады.
22 наурыз-Дүниежүзілік су күні (World Water Day). Жер бетіндегі адамдардың, өсімдіктер мен жануарлардың өмірі судың сапасына тікелей байланысты екені белгілі. Адамдар үшін ішуге, тамақ дайындауға және гигиена үшін пайдаланылатын судың тазалығы ерекше маңызды.
Адамдардың ластанбаған ауыз су ресурстарына деген қажеттілігінің артуына қарамастан, адам "пайдаланған" судың көп мөлшері ешқандай тазартусыз жер асты суларына, өзендерге, көлдерге, теңіздер мен мұхиттарға түседі. Халықтың қажеттіліктері үшін пайдаланылатын суда көптеген қауіпті химиялық заттар жиі кездеседі: органикалық ластағыштар (жануарлардың нәжісіндегі вирустар, ауылшаруашылық ағынды сулардағы нитраттар мен фосфаттардың қалдықтары, тамақ қалдықтары мен ағынды сулар, мұнай өнімдері), беттік-белсенді заттар (беттік-белсенді заттар), ауыр металдар (кадмий, сынап, қорғасын), синтетикалық химиялық қосылыстардың қалдықтары (пластмассалар, пестицидтер), дәрі-дәрмектер, радиоактивті қалдықтар және т. б.
Судың әртүрлі зиянды қосылыстармен қатты ластануы күтпеген салдарға, соның ішінде көптеген су объектілерінің және оның тұрғындарының толық жойылуына әкелуі мүмкін. Экологтар арасында эвтрофикация процесі жақсы белгілі, онда ауылшаруашылық ағындары, сондай-ақ көлдер мен өзендерге түсіп, азот пен фосформен қаныққан тазартқыштар мен жуғыш заттар су өсімдіктерінің тез өсуіне әкеледі. Осы процестің нәтижесінде тоған өте тез батпаққа айналады, барлық тірі организмдер, соның ішінде балық күн мен қоректік заттардың жетіспеушілігінен өледі.
Ластанған суды қалпына келтіру немесе тазарту өте маңызды қаражат салуды қажет етуі мүмкін болғандықтан, бүкіл әлемде су ресурстарының ластануын болдырмауға арналған бағдарламалар ұсынылады.
Суды қалай ластауға болады?
Суды үнемдеңіз. Таза тұщы судың әлемдік қоры неғұрлым көп болса, су ресурстарының бір бөлігінің ластануы адамзат үшін маңызды болмайды.
Уытты тұрмыстық химикаттарды (еріткіштер, тазартқыштар) және қажетсіз заттарды құймаңыз