Арғын тайпасының Сүйіндік руының Айдабол бөлімінен шыққан. Торайғыровтың 2 жасында шешесі қайтыс болып, 6 жасына дейін әжесінің тәрбиесінде болған. Кейін әкесі екі ұлымен Баянауылға көшіп, Торайғыр кентіне таяу жерге қоныстанған. Торайғыров алғаш әкесінен ескіше хат танып, 13 жасынан Мұқан, Әбдірахман, Тортай деген молдалардан дәріс алды. Өлеңге үйір, шығыстық сюжеттер негізінде жырлар туындатқан Мұқан молда тәлімінің Торайғыровтың ақын ретінде қалыптасуына игі әсері болғанымен, баянауылдық Әбдірахман молданың (1908) қаталдығы, өлең шығарғаны үшін жас қаламгерді жазалауы оның дін мен молдалар жайлы теріс көзқарасының қалыптасуына негіз болған.
1911 ж. жаңаша оқыған Нұралы ұстазының көмегімен қазақ, татар тілдеріндегі әдеби кітаптармен, газет-журналдармен танысады. *1912 ж. Троицкідегі Ахун Рахманқұли медресесіне түседі, бірақ мұнда бір жылдай оқыған ол өкпе ауруының зардабынан оқудан шығып қалады. Торайғыров енді медреседе оқуды қойып, орысша оқу іздейді, қала маңындағы елде жаз бойы бала оқытады. Осы кезден ақындыққа ден қойып, *1912 – 13 жылдар аралығында “Оқып жүрген жастарға”,
“Тәліптерге”(“Шәкірттерге”),
“Ендігі беталыс”,
“Оқудағы мақсат не?”,
“Анау-мынау”,
“Мағынасыз мешіт”,
“Жарлау”,
“Досыма хат”,
“Шығамын тірі болсам адам болып”,
“Түсімде”,
“Жазғы қайғы”,
“Қымыз”,
“Кешегі түс пен бүгінгі іс”, т.б. өлеңдерін, “Зарландым” атты ұзақ очеркін жазды. Осы тұста “Қамар сұлу” романын жазуды бастады.
1913 жылдың күзінде Троицкіге қайтқан Торайғыров “Айқап” журналына жауапты хатшы болып жұмысқа орналасып, “Өлең һәм айтушылар”, “Ауырмай есімнен жаңылғаным”, “Қазақ тіліндегі өлең кітаптары жайынан”, “Қазақ ішінде оқу, оқыту жолы қалай?”, т.б. әңгіме, мақалаларын осы журналда жариялайды. Журналда аз ғана уақыт қызмет етті. 1914 жылы жазда туған елі Баянауылға оралады. Ел ішінде мәдени-ағарту жұмысын жүргізетін “Шоң серіктігі” деген ұйым ашпақ болғанымен, ісі жүзеге аспады. Осы жылы орысша оқу іздеп Семейге барған Торайғыров діттеген оқуына түсе алмай, біраз дағдарысқа ұшырайды. Осындай көңіл-күй әсерімен “Ләнет бұлты шатырлап”,
Сағыныш ... Қандай тәтті сезім еді , шіркін ! Біреуді сағынғаның , сені де біреу сағынғаны екенін түсінген сайын , көңілге жеңіл бір сезім ұялап , жаныңды жадырата түсетінін қайтерсің ! Сағына білудің өзі өнер ме екен ! « Мен сені сағындым ! » деген сөздің өзі адамды жігерлендіріп , желпінтіп ... жібереді . Сағыныштың түр - түрі болады ғой : балалық кезге сағыныш , жастық шаққа сағыныш , студенттік өмірге сағыныш , махаббатқа сағыныш , өмірден өткен адамдарға сағыныш ... Ал мен тіпті , кімді сағынып отырғанымды да білмеймін ... Әйтеуір , сол жүйрік » сезімге мініп алып , Сағыныштың самалын жалау етіп , қоңыр күзде менімен жарысып , жүйiткiп келеді !.Сағыныш » деген бір ауыз сөзге қаншама мән - мағына , қаншама көмескі сыр жасырынған десеңізші ? ! . « Сағыныш » — маған етене жақын сезім , өте жуық сырласым болып сезілетіні несі ? ! . Әсіресе , күздің сарғыш шуағына сіңіп алған « тәтті сағынышты » айтсаңызшы ! .. Сап - сары сағыныштың « кемесі не » мініп алып , көкжиекті беттеп , біраз жерге дейін жалғыз жүзіп кетесің ... Уақыт өткен сайын сағыныш сезімі ауырлап , көңіл шіркін , кемсеңдей береді екен . Өзегім сағыныш пен мұңға толып , кеудеме бәрі келіп кептеліп , сезімнің « салын » ауырлата беретінін кімге айтсам ?! Рухани « жүктің » бәрін қағаз бетіне түсіріп , ішкі дүниемді бір тазалап алсам кәдімгідей жаным кіріп , тынысым кеңейіп қалар - ау ! ..
Арғын тайпасының Сүйіндік руының Айдабол бөлімінен шыққан. Торайғыровтың 2 жасында шешесі қайтыс болып, 6 жасына дейін әжесінің тәрбиесінде болған. Кейін әкесі екі ұлымен Баянауылға көшіп, Торайғыр кентіне таяу жерге қоныстанған. Торайғыров алғаш әкесінен ескіше хат танып, 13 жасынан Мұқан, Әбдірахман, Тортай деген молдалардан дәріс алды. Өлеңге үйір, шығыстық сюжеттер негізінде жырлар туындатқан Мұқан молда тәлімінің Торайғыровтың ақын ретінде қалыптасуына игі әсері болғанымен, баянауылдық Әбдірахман молданың (1908) қаталдығы, өлең шығарғаны үшін жас қаламгерді жазалауы оның дін мен молдалар жайлы теріс көзқарасының қалыптасуына негіз болған.
1911 ж. жаңаша оқыған Нұралы ұстазының көмегімен қазақ, татар тілдеріндегі әдеби кітаптармен, газет-журналдармен танысады. *1912 ж. Троицкідегі Ахун Рахманқұли медресесіне түседі, бірақ мұнда бір жылдай оқыған ол өкпе ауруының зардабынан оқудан шығып қалады. Торайғыров енді медреседе оқуды қойып, орысша оқу іздейді, қала маңындағы елде жаз бойы бала оқытады. Осы кезден ақындыққа ден қойып, *1912 – 13 жылдар аралығында “Оқып жүрген жастарға”,
“Тәліптерге”(“Шәкірттерге”),
“Ендігі беталыс”,
“Оқудағы мақсат не?”,
“Анау-мынау”,
“Мағынасыз мешіт”,
“Жарлау”,
“Досыма хат”,
“Шығамын тірі болсам адам болып”,
“Түсімде”,
“Жазғы қайғы”,
“Қымыз”,
“Кешегі түс пен бүгінгі іс”, т.б. өлеңдерін, “Зарландым” атты ұзақ очеркін жазды. Осы тұста “Қамар сұлу” романын жазуды бастады.
1913 жылдың күзінде Троицкіге қайтқан Торайғыров “Айқап” журналына жауапты хатшы болып жұмысқа орналасып, “Өлең һәм айтушылар”, “Ауырмай есімнен жаңылғаным”, “Қазақ тіліндегі өлең кітаптары жайынан”, “Қазақ ішінде оқу, оқыту жолы қалай?”, т.б. әңгіме, мақалаларын осы журналда жариялайды. Журналда аз ғана уақыт қызмет етті. 1914 жылы жазда туған елі Баянауылға оралады. Ел ішінде мәдени-ағарту жұмысын жүргізетін “Шоң серіктігі” деген ұйым ашпақ болғанымен, ісі жүзеге аспады. Осы жылы орысша оқу іздеп Семейге барған Торайғыров діттеген оқуына түсе алмай, біраз дағдарысқа ұшырайды. Осындай көңіл-күй әсерімен “Ләнет бұлты шатырлап”,
“Алтыаяқ” сияқты өлеңдер жазған.
Объяснение:
Сағыныш ... Қандай тәтті сезім еді , шіркін ! Біреуді сағынғаның , сені де біреу сағынғаны екенін түсінген сайын , көңілге жеңіл бір сезім ұялап , жаныңды жадырата түсетінін қайтерсің ! Сағына білудің өзі өнер ме екен ! « Мен сені сағындым ! » деген сөздің өзі адамды жігерлендіріп , желпінтіп ... жібереді . Сағыныштың түр - түрі болады ғой : балалық кезге сағыныш , жастық шаққа сағыныш , студенттік өмірге сағыныш , махаббатқа сағыныш , өмірден өткен адамдарға сағыныш ... Ал мен тіпті , кімді сағынып отырғанымды да білмеймін ... Әйтеуір , сол жүйрік » сезімге мініп алып , Сағыныштың самалын жалау етіп , қоңыр күзде менімен жарысып , жүйiткiп келеді !.Сағыныш » деген бір ауыз сөзге қаншама мән - мағына , қаншама көмескі сыр жасырынған десеңізші ? ! . « Сағыныш » — маған етене жақын сезім , өте жуық сырласым болып сезілетіні несі ? ! . Әсіресе , күздің сарғыш шуағына сіңіп алған « тәтті сағынышты » айтсаңызшы ! .. Сап - сары сағыныштың « кемесі не » мініп алып , көкжиекті беттеп , біраз жерге дейін жалғыз жүзіп кетесің ... Уақыт өткен сайын сағыныш сезімі ауырлап , көңіл шіркін , кемсеңдей береді екен . Өзегім сағыныш пен мұңға толып , кеудеме бәрі келіп кептеліп , сезімнің « салын » ауырлата беретінін кімге айтсам ?! Рухани « жүктің » бәрін қағаз бетіне түсіріп , ішкі дүниемді бір тазалап алсам кәдімгідей жаным кіріп , тынысым кеңейіп қалар - ау ! ..