Айтайын бір санамақ, Ұғынып ал саралап.
Жетісуды жеті өзен
Ағып жатыр аралап:
Арнасы да кеңейген,
Суы дағы көбейген
Алғашқы өзен - Аягөз
Басталады Семейден.
Одан кейін Тентегі,
Тулап аққан ерке еді.
Жете алмаған Балқашқа
Қатты аққанмен, келте еді.
Үшінші өзен - Лепсісі,
Тауды бұзған көп күші.
Ұмтылады алқапқа,
Келіп тездеп жеткісі.
Төртінші - Ақсу өзені,
Кең даланы кезеді.
Шаруаға қолайлы,
Малға толы өзегі.
Бесіншісі – Қаратал,
Суын диқан жаратар.
Ақ күрішті алқаптың
Бойына нәр таратар.
Алтыншы өзен - Ілесі,
Тым байсалды мінезі.
Балқашқа кеп құятын
Үлкен өзен бұл өзі.
Жетінші өзен
Шуы бар,
Асып-тасқан суы бар.
Жапан түзді жайқалтып,
Құмға өсірген нуы бар.
Бөлеп сымбат-сәніне,
Бөлеп ырғақ-əніне,
Алатаудан басталған
Жеті өзеннің бәрі де.
Жер жаннаты, көркемі,
Өсе түскен өркені.
Жетісу деп атаған
Жеті өзенді өлкені.
А.Асылбеков
Сұрау есімдіктерін пайдаланып , мəтін мазмұны бойынша сұрақ дайындаңдар : қайда , қалай .
Оқи салшы))
Күндердің бір күні Жылан жер жүзіндегі жанды мен жансыздарға мынадай арыз айтады:
— Мені Тәңірім сендердің бәріңнен кем жаратыпты. Аяқ-қолым жоқ. Басымды көтере алмай, жер бауырлап қалдым. Не жеп, не қоярымды да білмеймін. Сендердің бәрің бір бүтін тілдісіңдер, ал мен айыр тілдімін. Ойлап отырсам, жанды мен жансыздың ішіндегі сорлысы мен екенмін. Маған ешқайсыңның жәрдем еткілерің келмейді. «Сен қасіретті көп тарттың, ондайлар әрдайым әділ келеді, сен барлығымызға патша да бола аласың» деп, сөзбен болса да жұбатып кетпейсіңдер, – деп, ол екі көзінен қанды жасын сорғалатып, ағыл-тегіл жылайды.
Жанды-жансыздың барлығы жыланға аяныш білдіріп, өкпесін орынды көреді, «қарасың деп шықпайтын, қара қылды қақ жарған, ақ жүрек ақылшымыз болар» десіп, өздеріне патша етіп сайлайды.
Жыл артынан жыл, күн артынан күн өтіп жатады.
Күндердің күнінде Жыланекең: «Бүкіл әлемге патша болып, барлық билікті өз қолыма алсам, бұдан да жақсы тұрар едім. Көзіме көрінген тамақты ішпей, дүниедегі жандылардың ең тәтті қандысын жер едім», – деп қиялдайды. Қан дәмін айыра алатындарды шақыртады. Қос қанатын делдитіп, аяқтарын шілтитіп, қуарып Шіркей, тұмсығын едірейтіп Маса, патшаның көңілін табам деушілердің бәрі келеді.